Pochodzenie
Informacje o pochodzeniu postaci…
Walenty Walkowiak, urodzony 4.02.1900 r. pochodził z małej miejscowości Reńsko, obecnie gmina Wielichowo, w Wielkopolsce. Pochodził z rodziny chłopskiej. Jego rodzice prowadzili gospodarstwo rolne. W rodzinie silne były tradycje patriotyczne.
Walenty Walkowiak – edukacja i młodość.
Walenty Walkowiak urodził się 4.02.1900 r. w Reńsku. Ojciec Jan i matka Helena z domu Napierała – prowadzili gospodarstwo rolne. Córka pana Walkowiaka, Teresa Glińska, wspomina, że ojciec miał siedmioro rodzeństwa – pięć sióstr i dwóch braci. Mówi też o uczciwości i pracowitości rodziny. Przodkowie pani Glińskiej należeli do ludzi wielowiecznych. Po ukończeniu szkoły powszechnej Walenty Walkowiak uczył się w zawodzie murarza. Pod koniec I wojny światowej groziło mu wcielenie do armii niemieckiej. Chcąc tego uniknąć , zatrudnił się na przełomie 1917/18 r. na kolei państwowej jako telegrafista- monter.Już wtedy działał w ruchu niepodległościowym.
Edukacja w późniejszym okresie
W poprzednim rozdziale pisalismy o edukacji pana Walkowiaka w młodości. Dalsze wykształcenie związane było z rozwojem jego kariery wojskowej. Po Powstaniu Wielkopolskim, jako żołnierz Wojska Polskiego, został skierowany do Szkoły Podchorążych w Grudziądzu.Kolejne stopnie awansu oznaczały dalszą naukę. Obejmując kolejne stanowiska pan kapitan doskonalil swoją wiedzę ogólną i wojskową.
Etapy działalności
Udział w Powstaniu Wielkopolskim
O tym, w jaki sposób Walenty Walkowiak zaciągnął się do Powstania Wielkopolskiego, dowiadujemy się z rodzinnych wspomnień pani Teresy. W dniu 6.01.1919r. idąc z rodziną ( albo z rodzeństwem) do kościoła w Wilkowie Polskim, spotkał w Śniatach kompanię powstańczą z Krzywina.Powstańcy nawoływali do udziału w walce o wolną Polskę. Pan Walenty wrócił do Reńska po fuzję i dołączył do kompanii w Wielichowie. Kompania ta przez Rakoniewice dotarła do Wolsztyna, gdzie trwały walki z Niemcami. Szlak powstańczy wiódł przez Rakoniewice do Wolsztyna , a następnie przez Osieczną , Janowice , Szubin , Rymarzewo , Margonin i Chodzież. Po zakończeniu powstania Walenty Walkowiak zaciagnął się do wojska.
Dwudziestolecie Międzwojenne
Po udziale w Powstaniu Wielkopolskim życie Walentego Walkowiaka i jego rodziny związało się z wojskiem. Po ukończeniu Szkoły Podchorążych w Grudziądzu został wysłany na wschód Rzeczypospolitej. Jako podporucznik intendentury pracował w Brześciu nad Bugiem. Wcześniej, wspomina córka kapitana, pracował w miejscowościach Słonim i Grodno. Władze państwowe doceniały zasługi pana Walentego. Jako powstaniec posiadał legitymację Grupy Leszno. Odznaczony został Medalem Niepodległości, a w 1932 roku Medalem za wieloletnia służbę. Kolejny stopień awansu to przeniesienie do Warszawy, gdzie służył w Ministerstwie Spraw Wojskowych. Z dokumentów rodzinnych wynika, że pracował tam w dziale uzbrojenia. Po krótkim czasie awansowano go do stopnia kapitana. Pod koniec sierpnia 1939 roku kapitan Walkowiak otrzymał rozkaz wyjazdu do Lwowa. Dalsze jego losy przedstawimy w rozdziale dotyczącym śmierci kapitana.
Życie rodzinne
W okresie miedzywojennym kwitło życie rodzinne Walentego Walkowiaka. Jego córka wspomina ten czas z ogromnym rozrzewnieniem. W 1929 roku ożenił sie z Zofią Górną z Wielichowa. Mieli dwoje dzieci. Córkę Teresę urodzoną w 1930 roku i syna Jacka ur. w 1934r.( został ranny i zmarł w czasie powstania). Na początku lat trzydziestych Walenty Walkowiak wybudował okazały dom w Brześciu nad Bugiem. Ten czas pani Teresa wspomina najmilej. Opowiadała, że ojciec ukochał Polesie. Zabierał rodzinę na długie spacery, ale lubił też samotne wędrówki. Bardzo dbał o wychowanie dzieci w duchu patriotycznym. Dużą wagę przywiązywał do znajomości historii. Pani Teresa wspomina, jak ojciec pilnował, aby dzieci brały udział w ważnych uroczystościach państwowych, ale dbał też o rozrywki, kupił rower dla córki. Córka pana Walkowiaka podkreśla, że jej rodzina dzielnie zniosła trudy wojny dzięki dbałości kapitana i jego żony o rozwój duchowy dzieci. Wspomina też, jak ważna w ich życiu była religijność. Awans sprawił, że rodzina przeniosła się do Warszawy, gdzie potomkowie kapitana żyją do dzisiaj.
Śmierć Walentego Walkowiaka
O okolicznościach śmierci kapitanaWalentego Walkowiaka zbieraliśmy wiedzę na podstawie dokumentów rodzinnych i osobistych wspomnień pani Teresy Glińskiej, która dobrze pamięta okoliczności wyjazdu ojca na wojnę i oczekiwanie na wiadomości od niego, kiedy dostał sie do niewoli.Tuż przed wybuchem wojny został zmobilizowany. Jego jednostka poddala sie po 17 września. Według relacji rodziny kapitan Walkowiak mógł wybrać niewolę niemiecką, ale tego nie zrobił i uwięzili go sowieci.Został uwięziony w Starobielsku. Nieznani ludzie dostarczali wiadomości od kapitana. Ostatnią z nich był telegram, w którym napisał:”Jestem zdrów, wszystko w porządku, dbaj o dzieci”.Było to na Wielkanoc 1940 roku. Prawdopodobnie zginął zamordowany przez NKWD w kwietniu lub maju 1940 roku.Późniejsze poszukiwania grobu nie przyniosły rezultatu. Rodzina pana Walkowiaka nie może pomodlić się na jego grobie podobnie, jak większość Rodzin Katyńskich.
Przywracanie pamięci.
Pamięć o kapitanie Walentym Walkowiaku została przywrócona dopiero w wolnej Polsce. Wcześniej o zbrodni katyńskiej nie wolno było mówić.
Kapitana Walkowiaka odznaczono pośmiertnie Krzyżem za Udział w Kampanii Wrześniowej. W 2007 roku został pośmiertnie awansowany do stopnia majora.
W dniu 29.05.1996 roku w kościele parafialnym w Wilkowie Polskim pod wezwaniem św. Jadwigi Śląskiej rodzina pana kapitana Walkowiaka odsłoniła tablicę pamiątkową.
We wrześniu 2009 roku w szkole im. Kompanii Wilkowskiej Powstańców Wielkopolskich w Wilkowie Polskim posadzono dąb katyński, a we wrześniu 2012 roku, przy tym dębie, odsłonięto tablicę pamiątkową. Postać kapitana Walkowiaka wspominana jest w naszej szkole co roku z okazji biegów przełajowych im. Franciszka Ratajczaka i Dnia Patrona naszej szkoły.
kalendarium
04.02.1900r. – data narodzin;
14.07.1912r. – pierwsza komunia;
1917 – 1918 – praca na kolei;
1919 – walczy w Powstaniu Wielkopolskim;
1919 – wstąpienie do Wojska Polskiego;
1920/21 – służba w garnizonie w Brześciu nad Bugiem;
12.06.1929 – ślub z Zofią Górną;
1929/30 – budowa domu w Brześciu;
1939 – praca w Ministerstwie Spraw Wojskowych;
sierpień 1939 – mobilizacja;
wrzesień 1939 – niewola katyńska w Starobielsku;
kwiecień – maj 1940 – śmierć w Charkowie
Znaczenie postaci
Walenty Walkowiak to wspaniały człowiek, ojciec, żołnierz, a przede wszystkim gorący i szczery patriota. Jako młody człowiek walczył w Powstaniu Welkopolskim i działał w ruchu niepodległościowym. Następnie wstąpił do wojska, gdzie bardzo szybko awansował od podchorążego do stopnia kapitana. W 1939 roku pracował w Ministerstwie Spraw Wojskowych. W czasie wojny zmobilizowany do wojska dostaje się do niewoli sowieckiej. Ginie męczeńską śmiercią, zamordowany przez NKWD w Charkowie w 1940 r.
Postać kapitana Walkowiaka była wzorem dla współczesnych i potomnych. Całe swoje życie poświęcił rodzinie i służbie dla kraju. Jako żołnierz powstania i oficer WP był naturalnym przywódcą w społeczeństwie i mógł organizować Polaków do oporu i walki. Takich ludzi wrogowie naszej ojczyzny bardzo się bali, gdyż mogli oni zapobiec zniewoleniu narodu. Kapitanowi Walkowiakowi należy się miejsce na kartach historii, cześć i szacunek. Jego życie upamiętniono poprzez odsłonięcie tablicy pamiątkowej w Kościele w Wilkowie Polskim i posadzenie dębu katyńskiego przez młodzież, władze i społeczeństwo Wilkowa Polskiego. Co roku czcimy jego pamięć i dbamy, żeby jego postać trwała w zbiorowej świadomości.
Przypisy
W czasie opracowywania biogramu korzystaliśmy przede wszystkim z dokumentów i pamiątek rodzinnych córki kapitana Walkowiaka, pani Teresy Glińskiej. Udostepniła je nam za zgodą rodziny.
Przeglądaliśmy również księgi parafialne w Wilkowie Polskim, ale dokumentów dotyczących pana Walkowiaka już tutaj nie ma.
Filmy
Film o kapitanie Walentym Walkowiaku stworzony przez uczniów i opiekunów