Pochodzenie

Ksiądz Szczęsny Konstanty Starkiewicz urodził się 20 października 1881 roku w Piotrkowie Trybunalskim.

Dzieciństwo

Ojciec jego, Jan pochodził z Suwalszczyzny i był nauczycielem w gimnazjum w Piotrkowie i Łodzi. Matka Ludwika z Legieckich pochodziła ze Żmudzi. Oboje brali udział w Powstaniu Styczniowym. Ojciec był na zesłaniu, skąd wrócił po ogłoszeniu amnestii. W domu rodzinnym księdza nie było dobrobytu. Pamiętał wigilię, na którą składał się o bochenek chleba kupiony za 3 kopiejki od sołdata. Twarde było jego dzieciństwo i pierwsza młodość zwłaszcza po stracie ojca, kiedy Szczęsny był dopiero w IV klasie gimnazjum w Łodzi. Miał brata Władysława.

Edukacja (lub „młodość”)

Ksiądz Szczęsny otrzymał od Boga nieprzeciętnie zdolności. Już w 8 roku życia zdał wstępny egzamin do gimnazjum w Łodzii i wkrótce zaczął udzielać korepetycji. Dzięki temu wyjechał w Kieleckie na wakacje do dworu, poznał wieś, przypatrując się wzajemnym stosunkom wsi i dworu. Uderzyło go wielkie przywiązanie ludu do wiary świętej, szacunek i posłuch dla kapłana. To było pierwszym bodźcem do powzięcia postanowienia, aby zostać kapłanem, pracować nad ludem i dla ludu polskiego, podtrzymać w nim ducha wiary, dźwigać go moralnie, a zarazem, gospodarczo i kulturalnie. Po skończeniu VI klasy gimnazjum wstąpił do Seminarium Włocławskiego i w roku 1904 otrzymał święcenia kapłańskie.

Etapy działalności

Religia

W ciągu 54 lat pracy kapłańskiej przemierzył dawną ziemię Kujwsko-Kaliską: Żytniów k/Wielunia, Pyzdry, Włocławek, Lutomiersk, Gomolin k/Piotrkowa, Trukolasy, Żóraw k/Częstochowy, Lubień, Grzegorzew, Brzeźno i Lipno.

Był misjonarzem w kolonii polskiej w Araukarii w stanie Parana w południowej Brazylii gdzie pomagał ks. Józefowi Anuszowi w duszpasterstwie wśród emigracji polskiej. Ale tęsknota za Ojczyzną nie pozwoliła Mu na dłuższą rozłąkę i przy łasce Bożej, jak pisze w swoich notatkach, znalazł się znowu w diecezji włocławskiej w pracy duszpasterskiej. W drodze powrotnej zatrzymał się w Paryżu i Monachium, gdzie zapoznał się z formatami pomocy socjalnej dla robotników.

Będąc prefektem, a potem wikariuszem w Truskolasach koło Pyzdr włączył się aktywnie w powstanie organizacji niepodległościowej „Związek Walki Czynnej”, który później stanowił bazę dla tworzenia Polskiej Organizacji Wojskowej Józefa Piłsudskiego. W czasie wojny polsko- sowieckiej w 1920 r. pełnił posługę kapelana w dywizji ochotniczej ppłk. Adam Koca.

W latach 1926-1932 pełnił obowiązki proboszcza w Grzegorzewie.

Polityka i społeczeństwo

Pracując w latach 1913-15 jako wikariusz w Truskolasach, był współorganizatorem lokalnej struktury Związku Walki Czynnej (potem Polskiej Organizacji Wojskowej). Objąwszy następnie stanowisko proboszcza w Żórawiu (pow. częstochowski), został wybrany na delegata do Sejmu Powiatowego w Radomsku, gdzie pełnił również funkcję prezesa Zarządu Okręgowego Polskiej Macierzy Szkolnej.

W styczniu 1919 został wybrany do sejmu Ustawodawczego z listy Polskiego Zjednoczenia Ludowego z okręgu włocławskiego. Pełnił funkcje wiceprezesa, a następnie prezesa klubu parlamentarnego PZL połączonego ze Stronnictwem Katolicko-Ludowym. Zasiadał w komisjach: aprowizacyjnej, ochrony pracy i odbudowy kraju; był referentem w sprawach zaopatrzenia ludności w drewno celem odbudowy gospodarstw po zniszczeniach wojennych, darowania grzywien sądowych nakładanych na ludność wiejską za samowolne pobranie drewna na obudowę ziszczonych zagród, wspierania przez rząd budowy domów ludowych oraz zaopatrzenia w sól. Złożył wniosek o przyznanie służbie dworskiej pracownikom rolnym znajdującym się bez pracy i ziemi oraz inwalidom wojennym prawa pierwszeństwa w otrzymaniu ziemi z dobór majoracki, państwowych, poduchownych i poklasztornych. Potem wielokrotnie poruszał problemy poprawy warunków życia służby folwarcznej pracowników rolnych. Brał udział w dyskusji nad projektem reformy rolnej.

W czasie pełnienia funkcji wikarego przy Katedrze Włocławskiej i prefektury w pierwszych latach kapłaństwa, głosił kazania, które nazywano „robotniczymi”, zaangażował się tam w działalność Narodowego Związku Robotniczego, udzielał się w Celulozie i w innych punktach robotniczych. Założył ochronkę dla dzieci.

Jako proboszcz parafii grzegorzewskiej działał w Radzie Gminy i Sejmiku Powiatowym w Kole, działał w komisjach Opieki Społecznej, Stypendialnej oraz Szkoły Rolniczej Żeńskiej w Kościelcu.

Działalność księdza Starkiewicza na terenie Grzegorzewa

Z jego inicjatywy wybudowano Dom Ludowy w Grzegorzewie, zorganizował on również spółdzielnię mleczarską (1927) czyli dział skupu produkcji przetworów mleczarskich. W okresie PRL dom Ludowy został zamieniony na siedzibę gminy Grzegorzew.

Założył Parafialne Towarzystwo Dróg (1928) oraz Kasę Stefczyka (1929) na terenie Grzegorzewa. Z jego inicjatywy wybudowano w tzw. „czynie społecznym” szosę z Grzegorzewa do tzw. szosy warszawskiej długości ok. 2 km oraz wysadzono ją drzewami.

Współpracował z „Gazetą Grudziądzką”, publikował w „Głosie Ludu”, pisał do „Gazety Niedzielnej”. Był zawziętym polemistą; krytykował w swych artykułach stosunki społeczne na wsi, postawę ziemiaństwa.

Według relacji Kazimierza Gralaka, którego ojciec był kościelnym w Grzegorzewie, proboszcz był również przykładnym gospodarzem – rolnikiem: prowadził wzorowe gospodarstwo rolne należące do parafii wielkości 18 mórg z trzema krowami i dwójką koni. Inna mieszkanka Grzegorzewa – Stanisława Wypychowska pamięta również jak ks. Starkiewicz dbał o dzieci zdolne, a biednym starał się pomóc w różnoraki sposób w zdobyciu wykształcenia. Ze swoich osobistych środków zapewnił czterem osobom wykształcenie średnie. Założył Koło Młodzieży. Organizował także bezpłatne kursy tzw. „Społecznej Szwalni” dla dziewcząt, tj. kursy kroju i szycia w sezonie zimowym. To dzięki ks. Starkiewiczowi zadrzewione zostały przez dziatwę szkolną Piaski – teren na obrzeżach Grzegorzewa.

Bezpośrednią przyczyną choroby księdza była posługa kapłańska. Właśnie 2 lipca 1958 roku nie było żadnego wikariusza w domu i wypadło iść mu do chorego około 1 km. Poszedł pieszo tam i z powrotem, a był przemęczony wcześniejszą podróża do Warszawy, gdzie zasięgał porady lekarskiej u swego brata znanego dobrze w kołach duchowieństwa warszawskiego i serce nie wytrzymało tego zmęczenia, nastąpił zawał. Zmarł 12 września 1958 roku w Gdańsku w Klinice Chorób Wewnętrznych i został pochowany na cmentarzu prafialnym w Lipnie, gdzie był proboszczem w ostanich latach swojego życia.

Znaczenie postaci

Był odznaczony Krzyżem Walecznych za udział w wojnie polsko-sowieckiej (1920) i Złotym Krzyżem Zasługi za działalność społeczną (1937).

Ruchliwość, energia, upór oraz bezinteresowność i życzliwość pozwalały ks. Starkiewiczowi wciągnąć w realizację swych zamierzeń mieszkańców Grzegorzewa. W dowód wdzięczności jedna z ulic Grzegorzewa (dawna ulica Wiatraczna) nazwana została imieniem Ks. Strakiewicza.