Pochodzenie
Urodzony 6 października 1920 roku w Krotoszynie, zmarł 22 kwietnia 1987 roku w Krotoszynie. Był najmłodszy z rodzeństwa. Jego młodość nie była łatwa. Przed wojną jako syn rodziny robotniczej borykał się z wieloma trudnościami. Dorabiał korepetycjami.
Był synem Stanisława i Antoniny (z domu Dudziak). Ojciec – emigrant, pracował w Westfalii jako górnik. Mama wychowywała dzieci.
Edukacja (lub „młodość”)
Absolwent Gimnazjum im. Hugona Kołłątaja w Krotoszynie; w 1947 roku ukończył Państwowe Pedagogium w Poznaniu (kierunek filologia polska), a w 1954 Wyższą Szkołę Pedagogiczną w Opolu.
Etapy działalności
Hieronim Ławniczak to wybitny pedagog, nauczyciel języka polskiego w Liceum Pedagogicznym (1947-49) oraz języka polskiego i języka łacińskiego w Liceum Ogólnokształcącym im. H. Kołłątaja (1950-81) w Krotoszynie.
Od 1959 roku był członkiem PTTK i społecznym opiekunem zabytków. Współzałożyciel Muzeum Regionalnego w Krotoszynie, którego był kierownikiem w latach 1969-1987. Od 1990 roku muzeum nosi imię Hieronima Ławniczaka. Początkowo w muzeum można było podziwiać ok. 200 eksponatów. Od lat osiemdziesiątych istnieje osiem sal muzealnych z bogatymi zbiorami i ekspozycją ukazującą historię i kulturę ludową regionu krotoszyńskiego.
Harcerz, bardzo wcześnie mianowany podharcmistrzem, w 1958 roku uzyskał stopień harcmistrza. W latach okupacji hitlerowskiej drużynowy Szarych Szeregów i nauczyciel tajnego nauczania. W 1949 roku więziony za przynależność do konspiracyjnej organizacji młodzieżowej. Organizator ogólnopolskiej akcji „Harcerska Fala”, którą harcerstwo wielkopolskie zainaugurowało obchody Tysiąclecia Państwa Polskiego.
Był inicjatorem powojennego ruchu regionalnego w Krotoszynie. Organizował wiele imprez m.in. spotkania w muzeum, zwane „Czwartkami Krotoszyńskimi”. Założył i prowadził wspólnie z nauczycielem Józefem Mizerą w latach 1952-65 Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Krotoszyńskiej.
W 1961 roku tworzył Szkolne Koło Krajoznawczo-Turystyczne w Liceum Ogólnokształcącym im. H. Kołłątaja. Współzałożyciel PTTK w Krotoszynie, organizator licznych harcerskich i krajoznawczych obozów wędrownych.
Jako badacz i popularyzator dziejów i tradycji ziemi krotoszyńskiej redagował wraz z młodzieżą wydawnictwa regionalne: „Crotosiniana”, „Kartki Krotoszyńskie”, „Ziemia Krotoszyńska” oraz cykl ikonograficzny „Kronika Krotoszyńska”.
Autor nagrodzonych referatów, rozprawek i odczytów pedagogicznych. Działacz Związku Nauczycielstwa Polskiego w latach 1947-1980.
W 1980 roku współtworzył NSZZ „Solidarność” w Krotoszynie. W latach 1980-1981 pełnił funkcję przewodniczącego „Solidarności” w tutejszym Liceum Ogólnokształcącym.
Był autorem „Walczyka o Krotoszynie”.
Nagrody i wyróżnienia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Złoty Krzyż Zasługi
Medal Komisji Edukacji Narodowej Krzyż „Za Zasługi dla ZHP”
Złota Odznaka ZNP
Odznaka „Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego”
Medal Stulecia Turystyki Polskiej za wybitną działalność na polu krzewienia krajoznawstwa i rozwoju turystyki w Polsce
Złota Odznaka Komisji Opieki nad Zabytkami
Trzykrotnie Medal Rady Postępu Pedagogicznego
Odznaka Opieki nad Pomnikami Męczeństwa
Dyplom nadany z okazji „Dnia Działacza Kultury”. Za ofiarną pracę i osiągnięcia w rozwoju kultury i oświaty w Wielkopolsce-Poznań 23 maja 1965 r.
Dyplom nadany z okazji „Dnia Działacza Kultury”. Za ofiarną pracę i osiągnięcia w rozwoju kultury i oświaty w Wielkopolsce – Poznań 16 maja 1966 r.
Nagroda za zajęcie pierwszego miejsca w konkursie „Głosu Nauczycielskiego”, „Żołnierza Wolności” i „Żołnierza Polskiego”. Praca H. Ławniczaka nosiła tytuł „Jak rozwijam w swej pracy wychowawczej patriotyzm młodzieży” Warszawa – 30 stycznia 1967 r.
Nagroda za zajęcie drugiego miejsca w konkursie pt. ”Szkoła i Wojsko w służbie Polski Ludowej” organizowanego przez redakcje: „Głosu Nauczycielskiego”, „Żołnierza Wolności”, „Żołnierza Polskiego” pod patronem Zarządu Głównego Związku Nauczycielstwa Polskiego oraz Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego- Warszawa 31 styczeń 1971 r.
Dyplom Ministra Kultury i Sztuki za osiągnięcia w upowszechniania kultury – Warszawa 23 maja 1976 r.
Dyplom ZNP za zasługi dla rozwoju oświaty i szkolnictwa polskiego w latach 1944-1974 Krotoszyn 14 października 1974 r.
Podziękowanie za ofiarną pracę – Wydział Oświaty i Wychowania Krotoszyn- 24 czerwca 1981 r.
Wpis do Złotej Księgi w uznaniu zasług, długoletniej i ofiarnej pracy dla ZHP oraz w wychowaniu młodego pokolenia Polski Ludowej – Gołuchów 28 maja 1983 r.
Dyplom Uznania z okazji 50. Rocznicy Powstania Wielkopolskiego w dowód uznania za udział w walkach o narodowe i społeczne wyzwolenie kraju oraz wkład pracy w odbudowę i umacnianie PRL – Poznań 1968
Dyplom w uznaniu za twórczą inicjatywę, organizację i wyniki Ogólnopolskiego Konkursu Krajoznawczo – Turystycznego „Przez X Wieków Polski” – Warszawa 1966 r.
Dyplom w dowód uznania za wkład pracy w działalności turystycznej na rzecz woj. kaliskiego – Kalisz 6 listopada 1977 r.
Dyplom uznania za udział w przygotowaniu uroczystości związanych z obchodami Tysiąclecia Państwa Polskiego i „Dniami Krotoszyna” w latach 1965 – 1966
Nagroda – drugie miejsce za odczyt pt. „Z doświadczeń nauczyciela- polonisty na podstawie regionu”- 31 październik 1963 r. od przewodniczącego Okręgowej Komisji (Stanisław Wiśniewski)
Złota Odznaka Rozwoju Ziem Zachodnich-1963 r.
Nagroda – drugie miejsce za odczyt pt. „Harcerska Fala”- 25 październik 1964 od przewodniczącego Okręgowej Komisji
Dyplom za zasługi w Rozwoju Województwa Poznańskiego ZRN-1965 r.
Nagroda Rady Postępu Pedagogicznego, Kulturowy Urząd Wojewódzki w Kaliszu 22 listopada 1965 r.
Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego-1966 r. OKFSN
Złota Odznaka P.Tour.Turyst- Zarząd Główny 1969 r.
Złota Odznaka za opiekę nad zabytkami- Ministerstwo Kultury 1972 r.
Złoty Krzyż Zasługi- Rada Państwa 1973 r.
3 x Medal Rady Postępu Pedagogicznego- Poznań
Nagroda za odczyt pedagogiczny pt.: „Dwudziestolecie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej w mojej pracy szkolnej”
Nagroda za zajęcie pierwszego miejsca w konkursie ogłoszonym przez Centralny Ośrodek Metodyczny i redakcje „Nowej Szkoły” pt.: „Moje najważniejsze osiągnięcia pedagogiczne”. Praca ta miała tytuł „Krotoszyńskie XX-lecie”
Nagroda za zajęcie pierwszego miejsca w konkursie „Nauczyciel- Edukacja Obywatelska”
Krotoszynianin XX wieku w roku 2001 i tytuł Najczęściej Wspominanego Nauczyciela LO w Krotoszynie
W 1989 roku ZO PTTK w Krotoszynie podjął uchwałę o nadaniu Muzeum imienia Hieronima Ławniczaka. Zatwierdził ją Zarząd Główny PTTK w Warszawie 19 lutego 1990 roku.
Znaczenie postaci
Hieronim Ławniczak to bardzo znana postać w Krotoszynie. Uczniowie pamietają go jako dobrego polonistę, humanistę.
Wywiad z Panem Aleksandrem Sobczykiem jednym z kolegów Pana Hieronima Ławniczaka.
” – Jak wspomina Pan Profesora Ławniczka?
– Wspominam go bardzo dobrze. Był wspaniałym wychowawcą, polonistą, humanistą.
– Czy jest jakieś wspólne wspomnienie z tym bohaterem?
– Prowadził wiele uroczystości szkolnych, był też harcerzem. Uczniowie go bardzo cenili i lubili.”
W Kurierze Polskim nr 275 Vivant Profesores! Laureaci- o młodzieży i sobie czytamy słowa bohatera: „Dla mnie najważniejszą sprawą jest stworzenie klimatu, w których nauczycielowi i uczniom jest dobrze ze sobą”.
Uczennica i współpracownik muzeum pani Łucja Długiewicz-Paszek pisze we wspomnieniach: „Cząstka profesora tkwi w nas, w pokoleniach, które wychowywały się na prawdziwych ideałach i autorytetach za wzór mając takich ludzi jak on. Żyją jeszcze w Krotoszynie ci, którzy z Wronem dzielili szeregowy los. Pamiętają go uczniowie liceum, harcerze i dzisiejsi trzydziesto-czterdziesto-latkowie”.
Druhna Stefania Terakowska- pseudonim Wanka tak wspominała bohatera: „Wron podtrzymywał nas na duchu, doradzał jak pracować nad sobą, jak pomagać innym w tych koszmarnych dniach …”.
„Profesor Hieronim Ławniczak sprawia duży zawód swoim uczniom. Nie wejdzie on, bowiem do szeregu bohaterów złośliwych anegdot uczniowskich. Nie pasuje do nich. „Wina” leży w tym, że rozbroił tę złośliwość. Łącząc w sobie dwie funkcje: nauczyciela i działacza, stał się opiekunem i towarzyszem młodzieży. Trudno powiedzieć, czy jest jej mózgiem, czy sercem, chyba jednym i drugim”. Tak napisano o nim w artykule umieszczonym w „Głosie Wielkopolskim”.
Druh Hieronim zwykł o sobie mawiać: „ukształtowało mnie harcerstwo”.
Jak pisze U. Zawidzka: „Dh Hieronim to znawca anegdot, pieśni ludowych, obrzędów rzemieślników. Posiadał niezrównany dar gawędy. Wynosił to – jak sam mawiał – z harcerstwa, a także z atmosfery domu rodzinnego. Matkę będzie bardzo ciepło wspomniał, jako Tę, „która obdarowała go w dzieciństwie cudownymi wieczorami ludowych opowieści”. Umiejętności gawędzenia nauczyli się od Druha jego podopieczni. Przydała się ona bardzo podczas wędrówek…”.
W kronice muzealnej znaleziono list napisany przez pewnego nauczyciela, który w „Teleskopie” telewizyjnym oglądał reportaż o H. Ławniczaku. „Trzeba naprawdę być Nauczycielem i Wychowawcą, Patriotą i Działaczem z potrzeby serca, aby dopracować się tak wspaniałych osiągnięć. Trzeba ukochać swój region i ludzi, żeby ocalić od zapomnienia tyle cudownych wytworów ludowej kultury. Trud Pana nie umrze wraz z Panem, będzie trwał w Pana wychowankach i w tym, co Pan zgromadził i udokumentował w swoim dziele. W osobie pana pięknie sprawdza się powiedzenie „Człowiek jest tyle wart –ile jest wart społecznie”. „