Wawrzyniec (Wawrzyn) Borowicz

ur. 07 sierpnia 1890
zm. 17 czerwca 1977
Zespół Szkół Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika w Chrzypsku Wielkim

Zdjęć: 25
Filmów: 21
Nagrań: 21
Dokumentów: 21

Pochodzenie

Polak urodzony w Chrzypsku Wielkim w województwie wielkopolskim.

Dzieciństwo i edukacja

Wawrzyniec Borowicz urodzony 7 sierpnia 1890 roku w Chrzypsku Wielkim w domu rodzinnym tam też spędził dzieciństwo, ojciec Roman, matka Zuzanna z domu Stachowiak. Miał 2 siostry i 2 braci. W 1896 rozpoczął naukę w szkole w Chrzypsku Wielkim gdzie wówczas nauczycielem był Polak Antoni Furmanek, później nauczycielami byli już Niemcy. Ojciec prowadził bibliotekę parafialną. Pomimo powszechnej germanizacji, rodzice Wawrzyńca uczyli swoje dzieci mowy i pisma polskiego, w domu rozmawiano po polsku, sprowadzano i czytano gazetę „Wielkopolanin” a później „Gazetę Grudziądzką”. W domu był także „Elementarz” wydany przez byłego nauczyciela – Polaka Kulerskiego. Jeszcze przed wybuchem I wojny światowej, Wawrzyniec zdobył zawód piekarza.

Etapy działalności

I wojna światowa

W czasie I wojny światowej został wcielony do armii pruskiej, było to prawdopodobnie pod koniec 1915r. Informacja z kroniki Szkoły w Chrzypsku obecnie znajdującej się w Muzeum Regionalnym w Międzychodzie o tym, że Lorenza (niemiecki odpowiednik Wawrzyńca) Borowicza powołano do armii, na stronie 49 pod numerem 7. Na stronie 48 rozpoczyna się spis powołanych do wojska mężczyzn z terenu szkolnego w Chrzypsku Wielkim. Wawrzyniec będąc na urlopie żołnierskim ożenił się (nie chciał czekać do końca wojny), bardzo mu zależało aby Władysława, urodzona 4.04.1888r. została jego żoną.

Powstanie wielkopolskie

W 1918, gdy wybuchło powstanie wielkopolskie, nasz bohater przebywał w Chrzypsku Wielkim. W listopadzie i grudniu wokół księdza Romana Panewicza skupiały się działania konspiracyjne, był to wstęp do powstania na naszych terenach. Przejęcie władzy przez Polaków nastąpiło „…kiedy to dnia 6 stycznia 1919 roku grupa uzbrojonych w kije, pałki i broń śrutową Polaków zajęła stację kolejową i pocztę. Porozstawiano wokół wioski posterunki…”(Sierakowskie Zeszyty Historyczne nr 3) Kampania chrzypska miała charakter pokojowy. W dniu 9 stycznia spotkało się ponad 100 osób na placu przed kościołem, gotowych do działań powstańczych. W Borowicz w czasie działań powstańczych pełnił funkcję łącznika werbunkowego. W okresie od 11.01.1919 do 28.02.1919 na odcinku Gralewo – Kamionna brał czynny udział w powstaniu w II Obwodzie Sieraków, między innymi otrzymał rozkaz od dowódcy ppor. Adama Kowalczyka o zwerbowanie i przyprowadzenie powstańców do Sierakowa. Po uzyskaniu niepodległości, działał w Związku Powstańców Wielkopolskich.

II wojna światowa

W dniu wybuchu II wojny światowej mieszkał wraz z żoną w Chrzypsku Wielkim. Cała rodzina (żona, rodzeństwo i rodzice) w dniu 13 grudnia 1939r. została wysiedlona do Generalnej Guberni, Wawrzyniec znalazł się wraz z żoną we wsi Kałęczyn, niedaleko Grodziska Mazowieckiego. Pracował jako piekarz oraz na kolei. Został członkiem Armii Krajowej, w czasie powstania warszawskiego chciał wziąć udział w walkach o Warszawę. Dostęp do stolicy był zablokowany przez okupantów i on wraz z innymi patriotami musieli z tego zamiaru zrezygnować. Był w grupie „Gustaw” pod pseudonimem Wawrak, gdzie dowódcą był porucznik o pseudonimie Rowiński-Majewski. Pomagał miejscowym Polakom, będąc tłumaczem w rozmowach z okupantami (znał bardzo dobrze język niemiecki). Powrót do rodzinnej miejscowości nastąpił dnia 19 marca 1945roku z żoną i pozostałymi członkami rodziny.

Po wojnie, emerytura, śmierć

Po wojnie pracował w Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” i na kolei w Chrzypsku Wielkim (linia kolejowa Międzychód – Szamotuły) jako toromistrz (konserwator torów). była to praca fizyczna do czasu przejścia na emeryturę, w wieku ok. 60 lat. Będąc na emeryturze bardzo chętnie pomagał swojej rodzinie w pracach rolnych. Umiał obcinać włosy, więc nie odmawiał gdy go o to proszono. Pomagał także ludziom pisać pisma urzędowe. Był uczynny i towarzyski, lubił spotykać się z rodziną i znajomymi, wśród których miał przezwisko „Kroma”. Pełnił funkcję prezesa ZBoWiD-u. Zmarł mając prawie 87 lat w dniu 17 czerwca 1977 roku, został pochowany na cmentarzu w Chrzypsku Wielkim, obok żony, która zmarła 28.08.1969roku, nie mieli dzieci. Stopień wojskowy – kapral, medale: Medal Pamiątkowy 1918/1921, Medal 10-lecia Odrodzenia Polski, Medal 10-lecia Służby Państwowej, Brązowy Krzyż Zasługi.

Znaczenie postaci

Wawrzyniec Borowicz był patriotą, wiele jego decyzji życiowych miało związek z myślą o Polsce. Zapamiętany został jako człowiek uczynny, towarzyski, życzliwy dla innych ludzi.

Źródła

1.Budych. J. Rozmowa z Ob. Wawrzyńcem Borowiczem (styczeń 1958) [w:] Sierakowskie Zeszyty Historyczne. Sieraków 2009. nr 3. s. 51-52

Źródła niepublikowane:

1.Kartoteka ZBoWiD – Muzeum Regionalne w Międzychodzie

2.Kronika Szkoły w Chrzypsku Wielkim 1873-1964 – Muzeum Regionalne w Międzychdzie

3.Pamiętnik Powstania Wielkopolskiego 18/19 – oraz II-giej Wojny Światowej 1939/45r. Borowicz Wawrzyniec podporucznik z Chrzypska Wielkiego, Prezes koła ZBoWiD – Biblioteka Kórnicka PAN

Kalendarium:

  • 1939 ― Wysiedlenie do Genera...
  • 1945 ― Powrót do Chrzypska W...

Źródła:

Zobacz też:

  • > II wojna światowa...
  • > I wojna światowa ...
  • > germanizacja na z...
  • > powstanie wielkop...
  • > Miejsce zamieszka...
  • >
  • >
  • >
  • >
  • >
  • >
  • >
  • >
  • >
  • >
  • >
  • >
  • >
  • >
  • >
  • >
  • >
  • >
  • >
  • >
  • >