Pochodzenie

Urodził się za czasów panowania Kazimierza Wielkiego, pochodził z urzędniczej rodziny wielkopolskiej szlachty. Janusz z Tuliszkowa pieczętował się herbem Dryja (Trójka zwana z języka niemieckiego Dryją). Herb Dryja przedstawia na czerwonym polu trzy srebrne romby ułożone na ukos, jak trzy oczka na kostce do gry. Tak interpretowali ten herb ci, którzy się nim posługiwali. Ród Dryja zawdzięczał swoją sławę nie bogactwu, ale przede wszystkim dokonaniom jego przedstawicieli. Herbem tym posługiwało się około 40 wielkopolskich rodzin. Herb Dryja był dobrze znany w całej średniowiecznej Europie.

Dzieciństwo

600 lat temu Tuliszków znany był za sprawą Janusza z Tuliszkowa. Nie mamy informacji o dzieciństwie Janusza. Możemy domyślać się, że Janusza przyzwyczajano do surowego trybu życia. Z pewnością wpajano mu prawdy wiary chrześcijańskiej. Uczono go metodą pamięciową. W wieku 7 lat stał się paziem, w wieku 14 lat giermkiem, a zapewne w wieku około 20 lat zostawał pasowany na rycerza.

Edukacja (lub „młodość”)

Urodził się za czasów panowania Kazimierza Wielkiego, pochodził z urzędniczej rodziny wielkopolskiej szlachty. Janusz z Tuliszkowa pieczętował się herbem Dryja (Trójka zwana z niemieckiego Dryją.)

Herb Dryja przedstawia na czerwonym polu trzy srebrne romby ułożone w skos. Romby ułożone są jak trzy oczka na kostce do gry. Tak interpretowali ten herb ci, którzy się nim posługiwali. Ród Dryja zawdzięczał swoją sławę nie bogactwu, ale przede wszystkim dokonaniom jego przedstawicieli. Herbem tym posługiwało się około 40 wielkopolskich rodzin. Herb Dryja był dobrze znany w całej średniowiecznej Europie.

Etapy działalności

Etap pierwszy

Janusz z Tuliszkowa to właściciel Tuliszkowa na przełomie XIV i XV wieku. Był dworzaninem i dyplomatą. W latach 90–tych XIV wieku Janusz brał udział w wojnach, zasłużył się i został dostrzeżony przez króla. W 1403 roku objął urząd kasztelana kaliskiego. Działalność dyplomatyczną rozpoczął w roku 1408. W latach 1408-1409 kilkakrotnie uczestniczył w poselstwach do wielkiego mistrza krzyżackiego. Zabiegał wówczas o zwrot zagarniętych statków ze zbożem oraz o ustąpienie Krzyżaków ze Żmudzi.

Etap drugi

Janusz stanął 15 lipca 1410 na polach Grunwaldu obok znanego Zawiszy Czarnego z Garbowa. Za swą waleczność otrzymał zarząd Gdańska, który był najbogatszym z zajętych miast. Król był więco nim dobrego zdania. Dnia 7 sierpnia 1410 roku kasztelan kaliski Janusz z Tuliszkowa wjechał do Gdańska mianowany pierwszym starostą gdańskim. Następnego dnia, 8 sierpnia, mieszkańcy złożyli na ręce Janusza hołd i przysięgę wierności polskiemu królowi. Kolejne ważna funkcja była wynikiem zwycięstwa pod Grunwaldem. Wskutek klęski, państwo zakonne utrzymywało tylko część miast i warowni, a wiele innych uznało zwierzchnictwo Jagiełły. Unia w Horodle w 1413 r. ujednoliciła i wzmocniła wspólną politykę Polski i Litwy, a Janusz z Tuliszkowa był jednym z tych wybitnych polskich szlachciców, którzy dokonali adopcji herbowej, polegającej na przyjęciu do polskich rodów herbowych 47 litewskich rodów bojarskich wyznania rzymsko-katolickiego.

Kolejne etapy…

Janusz brał także udział w soborze w Konstancji. Posłował on w imieniu polskiego króla. Sobór w Konstancji był zgromadzeniem narodów chrześcijańskiej Europy. Przybyły tam liczne rzesze duchowieństwa, książęta, posłowie władców chrześcijańskich i wielcy panowie. Na czele delegacji polskiej stał arcybiskup gnieźnieński Mikołaj Trąba. Polska delegacja składała się z około 200 osób, wśród nich było wielu polityków i dyplomatów. Janusz z Tuliszkowa wraz z Zawiszą Czarnym z Garbowa reprezentowali stan rycerski. Tam został wybrany na jednego z 24 „stróży wolności i bezpieczeństwa”, którzy dokonali wyboru papieża Mikołaja V. Sobór trwał ponad trzy lata, bo aż do 22 kwietnia 1418 roku. W skład grupy wchodziło wielu doświadczonych dyplomatów i wybitnych postaci, jak np. Andrzej Łaskarz – biskup poznański, czy Paweł Włodkowic – rektor uniwersytetu krakowskiego. Kasztelan kaliski reprezentował stan rycerski wraz z najsławniejszym rycerzem polskim – Zawiszą Czarnym z Garbowa. Sobór ten miał rozstrzygnąć przede wszystkim sprawę wielkiej schizmy, związanej z Awinionem i Rzymem oraz antypapieżami. Tam też miała być rozpatrzona sprawa oskarżeń Krzyżaków wobec Polski o herezję i współpracę z poganami. Pół roku po rozpoczęciu soboru Janusz z Tuliszkowa przybył do Polski, a potem wrócił do Konstancji razem z delegacją Żmudzinów. Miało to na celu ukazanie działań krzyżackich, przeszkadzających w głoszeniu chrześcijaństwa na Żmudzi i potwierdzenie, że król Jagiełło skutecznie chrystianizuje ten kraj. Kasztelan i Zawisza Czarny wsławili się, gdy pod koniec soboru oświadczyli wobec papieża, że podtrzymują apelację polską dotyczącą potępienia szkalującej Polaków satyry Jana Falkenberga i będą bronić czci polskiego króla oraz swojej ojczyzny „gębą i ręką”, czyli słowem i orężem. Janusz z Tuliszkowa oraz Zawisza byli częstymi gośćmi na dworze króla Zygmunta Luksemburskiego, który – choć wrogo nastawiony do Polski – darzył obu Polaków dużym szacunkiem.

W listopadzie 1415 roku Janusz z Tuliszkowa powrócił do Konstancji razem z posłami wysłanymi przez Żmudzinów. Miał przedstawić zgromadzeniu skargę na Krzyżaków przeszkadzających w głoszeniu chrześcijaństwa na Żmudzi i przeciwstawić ich rzekomej misji skuteczność akcji chrystianizacyjnej prowadzonej przez Władysława Jagiełłę. W krótkim czasie kasztelan znalazł się w otoczeniu Zygmunta Luksemburskiego. Wspólnie z delegatami soboru zjednywał duchownych, władców i możnych do zgodnego usunięcia schizmy. W roku 1416 Janusz z Tuliszkowa został kawalerem Zakonu Kolii Sabaudzkiej, co było wielkim wyróżnieniem, ponieważ w latach 1413–1431 do zakonu przyjęto zaledwie dziesięciu rycerzy. Bycie członkiem Zakonu Kolii to nagroda, za którą najprawdopodobniej stał król Niemiec. Nadając hrabiemu Sabaudii tytuł książęcy, mógł liczyć na honorowy rewanż i wyświadczenie przysługi, jaką bez wątpienia było przyjęcie do Zakonu jednego z zasłużonych rycerzy z otoczenia Zygmunta Luksemburskiego. Wiązało się to z jego ważnymi funkcjami w polskiej dyplomacji i częstym uczestnictwem w zagranicznych poselstwach. Przynależność do tak elitarnego stowarzyszenia dodawała polskiemu posłowi powagi i znaczenia, stawiała wyżej od innych w dworskiej hierarchii i znacznie ułatwiała realizowanie poruczonych przez króla misji, których oficjalna ranga wzrastała z racji wypełniania ich przez tak znakomitego rycerza. Było to wyróżnienie, jakiego dostąpiło niewielu szlachetnie urodzonych. W latach 1413–1431 do Zakonu przyjęto zaledwie dziesięciu rycerzy.

Po otrzymaniu Orderu Kolii Janusz towarzyszył królowi Zygmuntowi Luksemburskiemu w Paryżu, gdzie razem z innymi polskimi posłami przedłużył o rok, do 13 lipca 1418 roku, rozejm z Krzyżakami, oraz w Calais. W 1417-18 Janusz przystąpił do Bractwa św. Krzysztofa, które zbierało datki na budowę i utrzymanie hospicjum dla podróżnych w Alpach austriackich w okolicach przełęczy Arlberg.

W 1419 r. kasztelan pojechał z grupą posłów na Węgry, a następnie przybył do Wrocławia, gdzie Zygmunt Luksemburski miał ogłosić wyrok w sprawie sporu polsko-krzyżackiego. Ostatnia znana podróż dyplomatyczna kasztelana miała miejsce w 1424 r. była to wyprawa do Austrii.

Znaczenie postaci

Na terenie gminy Tuliszków od roku 2006 przyznawana jest przez Miejsko Gminny Ośrodek Kultury w Tuliszkowie Statuetka „Tuliszkowskiego Janusza”.

Otrzymuje ją osoba, która najbardziej angażowała się w działania kulturalne gminy i miasta oraz w wydarzenia artystyczne mijającego roku.

Statuetka jest dziełem artysty rzeźbiarza Piotra Staszaka z Brudzewa. Jest członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych Zarządu Głównego w Lublinie. Od 1978 r. posiada uprawnienia do pracy z zespołami zainteresowań w zakresie rzeźby w charakterze instruktora kategorii III wydane przez Urząd Wojewódzki w Koninie, Wydział Kultury i Sztuki.

Dotychczas statuetkę tuliszkowskiego Janusza otrzymały następujące osoby:

1. Renata Kopczyk (była dyrektor Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Tuliszkowie)

2. Jadwiga Kujawińska (była dyrektor Centrum Kultury i Sztuki w Koninie)

3. Grzegosz Ciesielski (Burmistrz gminy i miasta Tuliszków)

4. Stanisława Klimczak (była kierowniczka Zespołu Seniorów „Jesień” w Tuliszkowie)

5. Helena Poleszczuk (kierowniczka Zespołu obrzędowego „Wrzos” w Grzymiszewie)

6. Bożena Pielesiak (nauczycielka Przedszkola im. Kubusia Puchatka w Tuliszkowie i założycielka Zespołu „Tuliszkowiacy)

7. Ksiądz prałat Stanisław Nowak (proboszcz parafii pw. św. Wita w Tuliszkowie)

8.Anita Szablewska, Dominika Bałdyka, Marta Lewandowska, Adrian Pawłowski (członkowie Grupy Teatralnej „Wyobraźnia”, laureaci ogólnopolskich przeglądów teatralnych).

Ponadto dnia 8 sierpnia 2013r. odbyła się również wyprawa rowerowa „Gdańskie posłowanie”, która ma ścisły związek z patronem Tuliszkowa. W ślad za Januszem z Tuliszkowa ruszyli: Magdalena Jarmuż, Mikołaj Budner, Robert Ryszawa i Tomasz Pałasz z grupy Crazy Bike. Podróż ta została opisana w tygodniku „Echo Turku” (nr 32 (1024), wtorek, 6 sierpnia 2013).

Członkami stowarzyszenia „Solidarni w partnerstwie” jest m.in 6 gmin graniczących ze sobą (Golina, Stare Miasto, Rychwał, Grodziec, Rzgów, Tuliszków). Każda z tych gmin wyemitowała swoją monetę. Na monecie wydanej w 2009 roku przez gminę Tuliszków znajduje się główny motyw z herbu miasteczka, czyli sylwetka Janusza trzymającego w ręku miecz grunwaldzki.