IZYDOR NOWACKI- ZAPOMNIANA HISTORIA

Izydor Nowacki jest jedną z najwazniejszych postaci w historii Damasławka i tego regionu.Niestety jest on kolejną zasłużoną postacą w naszej historii, którą ogarnęły mroki historii.Gdy przeczytałem pierwsze informacje w lokalnej prasie na jego temat, byłem przekonany,że taki człowiek zajmujący się historią naszego Pałuk i biorący czynny udział w życiu kulturalnym i politycznym Damasławka lat 20-tych i 30- tych, jest znany osobom mieszkającym na tych terenach.Wydawało mi się,a potem uczniom bioracym udział w projekcie, że kwestią czasu jest jest poszerzenie wiedzy o tak światłym i zasłużonym czlowieku.Gdy z uczniami czytaliśmy jego książkę o Damasławku byliśmy przekonani , że dotarcie do informacji o jego życiu jest tylko kwestią czasu.

Pomyliliśmy się bardzo.Zdziwione twarze naszych rozmówców i pytania do uczniów o jego osobę zaskoczyły nas wszystkich.Nie wierzyliśmy ,że osoba ,która opisała historię i życie Damasławka mogła być zupełnie nie znana.Mimo naszych wysiłków nie udało nam sie ustalić prawie żadnych faktów z życia naszego bohatera.Histora potrafi być jednak okrutna i często zapomina o prawdziwych bohaterach.

ŻYCIORYS

Niestety nie udało się ustalić daty urodzin ani żadnych faktów z młodosci Izydora Nowackiego.Można się tylko domyślać, że urodził się i wychowywał w Damasławku lub jego okolicach.Damasławek to duża wieś pałucka w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie wągrowieckim, w gminie Damasławek.W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego.Miejscowość jest siedzibą gminy Damasławek. O tym,że się tu urodził, może świadczyć jego póżniejsza działalność na terenie Damasławka i znajomość historii tego regionu.Nie jest to jednak pewne.Nie wiemy jakie miał wykształcenie,ale po treści książki i jego artykułów ,można sie domyślać, że był człowiekiem wykształconym.Trochę więcej wiemy dopiero o jego pózniejszej działalności jako regionalisty i dziennikarza.Izydor Nowacki musiał byc postacią nieprzeciętną.Interesował się historią, sztuką , literaturą, pisał też artykuły do regionalnej prasy.Pisał do gazety regionalnej ,,Pałuczanin”. Pismo to zaczęło wychodzić 2 listopada 1927 roku w Żninie i było pismem o zasięgu regionalnym.Gazeta miała charakter społeczno- polityczny.To w niej Izydor Nowacki umieścił w 1928 roku cykl 3 artykułów pt:,, O przyszłość narodu” poruszających tematy związane z polskością na terenie tego regionu,podtrzymywaniem patriotyzmu ,z gospodarką, historią,oswiatą i religią.Czytając te artykuły widać jak wielką wiedzę posiadał Izydor Nowacki i jakim był gorącym patriotą i jak kochał swoją ,,małą ojczyznę”.Przypomnijmy ,że Polska odzyskała niepodległość w 1918 roku, czyli 10 lat wcześniej.Był to rejon nadał zamieszkany przez duży odsetek ludnosci niemieckiej.Pod zaborem pruskim działała tutaj od 1910 roku Komisja Kolonizacyjna,której zadaniem było zniszczenie polskości na tych ziemiach.Izydor Nowacki jako świadek tych wydarzeń, dobrze zdawał sobie sprawę, jak ważne jest wychowanie w duchu polskości przyszłych pokoleń.

Ukoronowaniem jego badań nad historią Damasławka , było wydanie książki pt:,,Gmina Damasławek w 10 lecie osadnictwa polskiego”.Wydano ją 1932 roku w Wągrowcu.W książce tej Izydor Nowacki opisuje historię i początki Damasławka.Zajmuje się też dniem dzisiejszym miasta i gminy, opisuje życie kulturalne,pisze o legendach zwązanych z gminą i miastem.Dzięki tej książce możemy poznać życie Damasławka w latach 20-tych i 30- tych ubiegłego stulecia.Czytając jego książkę wydaje się oczywistym ,że pochodził on z tego rejonu.Tu żył, badał historię regionu i brał czynny udział w jego życiu politycznym i społecznym.Był wielkim patriotą, co można stwierdzić czytając jego artykuły i książkę.Jak wspomina w niej , zorganizował on w 1920 roku w Damasławku manifestacją patriotyczną z okazji rocznicy uchwalenia konstytucji 3 Maja.Z książki i z artykułów widać jak bardzo kochał on Polskę i swój region.

Więcej wiadomości na dzień dzisiejszy nie udało się nam ustalić.Nie trafiliśmy na ślad grobu, rodziny,dosłownie nic.Dopiero parę dni temu wpadła mi w rękę książka pani Gustawy Patro pt:,,Pamiętajmy o tych co cierpieli i zginęli w czasach II wojny światowej i okupacji w latach 1939 -1945″.Książka ta wymienia ofiary okupacji hitlerowskiej z powiatu wągrowieckiego.W niej na str.12 jako jedna z ofiar wymienione jest nazwisko Izydora Nowackiego.Niestety nie ma daty śmierci ani gdzie zginął.Skontaktowałem się z autorką książki, ale jest ona juz w podeszłym wieku i nie pamiętała skąd zaczerpnęła tę wiadomość.Jednak ta informacja jest małym światełkiem w tunelu i być może pozwoli ona dotrzeć do innych faktów z naszego bohatera.Kontaktowałem się także z dziennikarką lokalnej gazety ,,Głos wągrowiecki” panią Anną Borczykowską, która napisała cykl artykułów o Izydorze Nowackim.Niestety korzystała ona z wiadomości zawartych w książce,którą posiadam i innych zródeł nie posiadała.

Podaję strony na których można zapoznać sie z artykułami w ,,Głosie wągrowieckim” na temat Izydora Nowackiego:

http://www.gloswagrowiecki.pl/artykuly/historia/3041-duchy-i-zjawy-damasawka.html

http://www.gloswagrowiecki.pl/artykuly/historia/2605-historii-damasawka-cig-dalszy.html

http://www.gloswagrowiecki.pl/artykuly/historia/2526-damasawek-przedsibiorczy-i-gospodarny-by.ht…

.ht…http://www.gloswagrowiecki.pl/artykuly/historia/2759-kolejarze-i-pocztowcy-czyli-naszej-historii-cig-

dalszy.htmlhttp://www.gloswagrowiecki.pl/artykuly/historia/2680-kulturalny-damasawek-.

http://www.gloswagrowiecki.pl/artykuly/w-powiecie/2497-ulicami-damasawka.html

Link do artykułów I.Nowackiego w gazecie ,,Pałuczanin”

Dostęp do nich uzyskałem z Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej-htmlhttp://kpbc.umk.pl/dlibra/publication?id=33508&tab=3

Artykuł pt:,,O przyszlość narodu” -numery 20,21,22 z dnia 19,22,24 luty 1928 roku

ZNACZENIE POSTACI

To dzięki niemu i jego książce możemy się dowiedzieć , jak wyglądało życie Gminy Damaławek przed II wojną.Książka daje nam także obraz tego jak ważna była kiedyś Polska dla obywateli.Jak bardzo angazowali się w życie swojego regionu czy wsi.Izydor Nowacki jest przykładem godnym do naśladowania przez młodzież i dorosłych. W dzisiejszych czasach ,gdzie patriotyzm nie jest w modzie , jego postać musi być dla nas wzorem.Razem z grupą pracującą na jego postacią, obiecaliśmy sobie , że będziemy nadal poszukiwać informacji na jego temat i zwrócimy tę postać dzisiaj żyjącym ludziom.Dziwić może też fakt, że władze Damasławka do dzisiaj nie zainteresowały się jego postacią i jej upamiętnieniem.

Mam także nadzieję,że jak zapewniali organizatorzy CDEW , platformę będzie można uzupełniać w póżniejszym czasie i już niebawem biogram Izydora Nowackiego wzbogacony zostanie o nowe fakty z jego wspaniałego życia.