Pochodzenie

Bolesław Domański urodził się 14 stycznia 1872 roku w Przytarni na południu Kaszub. Zmarł 21 kwietnia 1939 roku w Berlinie. Rodzicami byli Franciszek-nauczyciel i Ewa z domu Perszyk. Bolesław Domański był jednym z sześciorga rodzeństwa.

Dzieciństwo

W domu Domańskich duży nacisk kładziono na patriotyzm i religię a językiem najczęściej używanym był język polski obok niemieckiego i na co dzień język ludowy. Dzieciństwo Bolesława związne było z wsią Wiele, gdzie 17 stycznia 1872 roku został ochrzczony.

Edukacja

Bolesław uczył się w pruskiej szkole ludowej w Kiełpiu, potem w biskupim gimnazjum Collegium Marianum w Pelplinie. Naukę kontynuował w królewskim gimnazjum klasycznym w Chełmnie a następnie w Seminarium Duchownym w Pelplinie. W 1894 roku został przyjęty do Królewskiej Pruskiej Teologicznej i Filozoficznej Akademii w Monasterze i uzyskał tytuł doktora filozofii.

Etapy działalności

Początki służby duszpasterskiej

9 marca 1895 roku otrzymał święcenia kapłańskie w Monasterze. Po studiach wrócił do rodzimej diecezji-został wikarym w Lubawie. Po roku pracy został powołany na stanowisko prokuratora Collegium Marianum. Wiosną 1899 roku otrzymał nominację na profesora filozofii w seminarium duchownym. Po trzech latach zrezygnował z pracy profesorskiej i wrócił do pracy duszpasterskiej. W 1902 roku powierzono mu parafię w Złotowie.

Zakrzewo

By podjąć w 1903 roku pracę w Zakrzewie musiał zobowiązać się do wychowywania parafian na wiernych poddanych państwa pruskiego oraz deklarował wierność Cesarzowi i Rzeszy. Rzeczywistość okazała się inna. Jako proboszcz wykazywał troskę o sprawy duchowe i materialne parafian. Wzbogaciło się życie religijne Zakrzewian, którzy licznie uczestniczyli w nabożeństwach kościelnych. Ksiądz ucząc prawd wiary, uczył jednocześnie języka polskiego.

Jako dobry gospodarz Domański rozparcelował ziemię plebańską wśród małorolnych, wyremontował budynki dzierżawców i robotników plebańskich. Troszczył się o świątynię parafialną i jej otoczenie, przebudował kościół.

W ramach idei pracy organicznej zakładał kółka rolnicze, banki ludowe, chóry śpiewacze, związki sportowe, kursy racjonalnej hodowli inwentarza, placówki społeczne, instytucje charytatywne, spółdzielnie i koła samopomocowe.

W latach 1918-1920 był zaangażowany w walkę o przyłączenie Ziemi Złotowskiej z całym Pomorzem Nadwiślańskim do Polski. Poczynania księdza śledzili urzędnicy pruscy i próbowali w różny sposób przeszkadzać.

Związek Polaków w Niemczech

27 sierpnia 1922 roku powstał Związek Polaków w Niemczech, a rok później utworzono V Dzielnicę, której prezesem został główny twórca ksiądz Domański. Miał on na celu szerzenie idei pracy organicznej, rozwijanie szkolnictwa, ruchu kulturalnego i oświatowego oraz instytucji gospodarczych. 6 marca 1938 roku w Berlinie odbył się I Kongres Związku Polaków w Niemczech na którym ogłoszono Pięć Prawd Polaków: Prawda Pierwsza-Jesteśmy Polakami! Prawda Druga-Wiara Ojców naszych jest wiarą naszych dzieci! Prawda Trzecia-Polak Polakowi Bratem Prawda Czwarta-Co dzień Polak Narodowi służy! Prawda Piąta-Polska Matką naszą-nie wolno mówić o Matce źle!

Śmierć i uroczystości pogrzebowe

Ksiądz Patron zmarł 21 kwietnia 1939 roku w lecznicy św. Józefa w Berlinie. Uroczystości pogrzebowe rozpoczęły się 25 kwietnia w kościele katedralnym św. Jadwigi w Berlinie. Ciągnący się trzy kilometry kondukt żałobny udał się do Zakrzewa, gdzie 26 kwietnia odbył się pogrzeb. Brały w nim udział 242 sztandary, a trumnę księdza Domańskiego okrył sztandar „Rodła”.

Przesłanie księdza Patrona- „Lud polski się nie da”

U progu II wojny światowej prorocze okazały się słowa księdza Patrona: „Będziecie zwalczani, ale nie zwalczeni! Będziecie pokonywani ale nie pokonani! Będziecie zwyciężani ale nie zwyciężeni! Bóg nad nami i z nami”.

Idee Księdza Patrona, które rozpoczął i prowadził nie odeszły razem z nim lecz są kontynuowane przez kolejne pokolenia Polaków spod naku Rodła.

Od 14 maja 1945 roku, dnia otwarcia Publicznej Szkoły Podstawowej Zakrzewie, ksiądz Domański patronuje tej szkole. 27 kwietnia 1975 roku potwierdzono to oficjalnie aktem prawnym.