Tomiła Składkowska

ur. 03 kwietnia 1888
zm. 20 października 1920
Zespół Szkolno-Przedszkolny w Słodkowie

Zdjęć: 4

Pochodzenie

Urodziła się 3 kwietnia 1888 roku w Sannikach koło Gąbina w powiecie płockim. Była córką Wincentego Rafała Składkowskiego i Anny z Wójcickich, a także siostrą Felicjana Sławoja Składkowskiego – premiera II RP.

Edukacja i wykształcenie

Pierwsze lata edukacji Składkowskiej związane były z pobytem w Kielcach. Po ukończeniu gimnazjum, rozpoczęła studia na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie i ukończyła je z wyróżnieniem, otrzymując złoty medal. Po studiach wyjechała do Sosnowca, gdzie podjęła pracę jako nauczycielka. W 1912 roku przeniosła się do Turku, gdzie mieszkali jej rodzice.

Praca i pierwsza żeńska szkoła w Turku

Zdobyte wykształcenie pedagoga oraz zafascynowanie programem pozytywistycznym i emancypacją kobiet spowodowały, że Tomiła powołała do życia pierwszą w Turku szkołę żeńską. Dotąd żeńskie szkolnictwo średnie nie miało żadnych tradycji na tym terenie. Aby więc zrealizować swoje zamierzenia, Tomiła Składkowska poświęciła znaczną część majątku osobistego sprzedając go i zdobywając niezbędnie środki do uruchomienia placówki. Dzięki jej pracy i niezwykłej energii już 12 września 1912 roku Żeńska Szkoła Handlowa rozpoczęła swoją działalność. Początkowo mieściła się ona w budynku przy ulicy Żeromskiego 14, w wynajętej parterowej oficynie, a następie przeniesiono ją do prywatnego budynku przy ul. Kaliskiej (obecnie nr 18). Składkowska została pierwszą dyrektorką szkoły, mając zaledwie 24 lata. Nauka w szkole wymagała znacznych wydatków od rodziców, których nie zawsze było stać na opłacenie czesnego. Dyrektorka mając na względzie dobro wychowanek często sama pokrywała koszty nauki. I robiła to bardzo taktownie, tak, że uboższe uczennice nie czuły się gorsze wobec zamożniejszych koleżanek. Oprócz nauki Składkowska zorganizowała żeńską drużynę harcerską, z którą wyjeżdżała na obozy do pobliskiego Uniejowa. Niestety wielkoduszna działalność Tomiły nie mogła trwać długo. Od 1918 roku sytuacja finansowa szkoły tak się pogorszyła, że została ona przejęta przez spółkę ks. Ignacego Kacprzykowskiego i Marię Blochową. Szkoła przekształciła się w 6-klasowe Gimnazjum Żeńskie im. Królowej Jadwigi, w którym nadal uczyła Tomiła Składkowska.

Życie prywatne, rodzina

7 stycznia 1918 roku Tomiła zostaje mężatką wychodząc za kierownika Szkoły Powszechnej nr 1 w Turku, Teofila Zygmunta Kozłowskiego. Rok później przychodzi na świat ich jedyny syn Radosław.

Dalsza działalność

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, od 1919 roku Tomiła Składkowska-Kozłowska kontynuowała na terenie miasta działalność oświatową wśród dorosłych, wygłaszała odczyty, zamieszczała artykuły w prasie lokalnej oraz wykładała na organizowanych kursach dla nauczycieli. Była autorką przedstawień teatralnych na rzecz Towarzystwa Pomocy Żołnierzowi Polskiemu i zajmowała się pracą charytatywną w mieście.
Ponieważ od dziecka wpajane miała wartości patriotyczne, podczas wojny polsko–bolszewickiej wraz z mężem wstąpiła na ochotnika do Legionów, pozostawiając w domu rocznego synka. Ale nie mogła trafić na front, więc została sanitariuszką. Niestety podczas niesienia ofiarnej pomocy rannym i chorym żołnierzom, zaraziła się tyfusem. Zmarła 20 października 1920 roku. Spoczęła na turkowskim cmentarzu „Na Kobylarce”.

W pamięci Turkowian

Tomiła Składkowska do ostatnich dni życia „była wielką patriotką, ofiarną i wrażliwą na ludzką niedolę”. Niewątpliwie odegrała znaczącą rolę w kształtowaniu się i rozwoju oświaty w naszym mieście, przyczyniając się do podniesienia poziomu intelektualnego młodych mieszkanek Turku i okolicy.
4 września 1938 roku aulę nowo oddanego do użytku gmachu Państwowego Liceum i Gimnazjum im. T. Kościuszki w Turku nazwano jej imieniem. Odsłonięto również tablicę pamiątkową Tomiły, która usunięta przez hitlerowców w 1939 roku, powróciła na swoje miejsce dopiero 11 listopada 1989 roku.


Źródła:
1. Z cyklu „Nazwy naszych ulic” Tomiła Składkowska, [w:] Echo Turku 1992. nr 28.
2. „Turek i okolice” słownik biograficzny, praca zbiorowa 2011.
3. Materiały odostępnione przez Muzeum Miasta Turku im. Józefa Mehoffera.







Kalendarium:

  • 1888 ― Narodziny bohatera
  • 1920 ― Śmierć bohatera

Zobacz też: