Pochodzenie
Pani Seweryna Grabowska urodziła się 28 grudnia 1916 r. w miejscowości Tursko (niedaleko Gołuchowa). Była córką Marii z domu Wygralak (1891-1961) oraz Antoniego Zawiejów (1877-1972).
Dzieciństwo i młodość
Dzieciństwo i młodość spędziła w Tursku.W latach pięćdziesiątych wyszła za mąż za późniejszego kierownika Szkoły Podstawowej w Tursku – Teodora Grabowskiego. W Tursku mieszkała do 1977 r. Potem wyprowadziła się wraz z rodziną do Pleszewa.
Interesowała się muzyką i sztuką ludową. Od najmłodszych lat angażowała się w różne występy i przedstawienia, śpiewała w chórze. Dzięki wrodzonemu talentowi sama nauczyła się grać na skrzypcach.
Etapy działalności
Nieformalne grupy taneczne
Pani Seweryna Grabowska potrafiła skupić wokół siebie grono dzieci, młodzieży i dorosłych zainteresowanych, tak jak ona, folklorem. Była inicjatorką wielu imprez artystycznych opartych na motywach ludowych.
W 1963 r. utworzyła „Dziecięcy Zespół Muzyczny”, a w 1965 r. istniał w turskiej szkole „Dziecięcy Zespół Artystyczny”, który liczył 20 uczennic i 10 uczniów. Zespół ten występował w strojach góralskich, które własnoręcznie uszyła założycielka grupy. Choreografią, oprócz Pani Seweryny, zajmowały się nauczycielki: Teresa Klarczyk i Janina Mizgier. W 1966 r. istniał tzw. „Młodzieżowy Zespół Artystyczny”, który spotykał się w miejscowej szkole, aby ćwiczyć tańce z różnych stron Polski. Prezentowano je później min. na dożynkach gminnych, powiatowych i wojewódzkich oraz na przeglądach amatorskich zespołów artystycznych. Najstarsi członkowie grupy wspominają, że już wtedy Zespół odnosił spore sukcesy.
W 1969 r. Seweryna Grabowska stworzyła „Młodzieżowy Zespół Taneczny” działający przy Państwowym Gospodarstwie Rolnym w Tursku.
„Regionalny Zespół Pieśni i Tańca TURSKO”
Za faktyczną datę powstania zespołu „Tursko” uznaje się rok 1971. Wtedy to, do istniejącej już grupy 16 tancerzy dołączył: 8-osobowy chór i 6-osobowa kapela. Patronat nad zespołem przejęło Państwowe Gospodarstwo Rolne w Tursku – Kombinat Taczanów.
„Wszystko musi być autentyczne” – taka była dewiza pierwszej kierowniczki Zespołu, która z wielkim entuzjazmem pracowała nad wizerunkiem grupy. Bardzo dbała o zachowanie ludowego charakteru pieśni i piosenek, tańca oraz elementów stroju. Wspólnie z Janem Sobczakiem, skrzypkiem kapeli, który w latach młodości grywał na wiejskich zabawach i weselach, opracowała wiele melodii będących filarem programu artystycznego Zespołu. Pani Seweryna na podstawie zachowanych strojów, w jakie ubierały się mieszkanki Turska, odtwarzała dawne wzory haftów. Nawiązała współpracę z Stanisławą Kowalską-snutkarką z Goliny (koło Jarocina), która wyhaftowała kryzy, czepce i fartuchy dla członków zespołu. Pani Seweryna nie tyko pełniła funkcję kierowniczki, ale była również członkiem 8-osobowej kapeli, w której grała na skrzypcach. Obecny kierownik Zespołu – Jerzy Kraszkiewicz wspomina, jak Pani Seweryna osobiście prała i prasowała stroje – wszystko musiało być dopięte na ostatni guzik.
Już w pierwszym roku funkcjonowania zespół odnosił sukcesy w licznych przeglądach zespołów folklorystycznych. Było to możliwe min. dzięki wcześniejszym inicjatywom Pani Seweryny, które zaowocowały dobrym przygotowaniem muzycznym i tanecznym członków nowego zespołu. W kronice zespołu możemy przeczytać: „…Było to wielką zachętą dla całego zespołu”.
Seweryna Grabowska kierowała Zespołem do 1996 r. Decyzją Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 lipca 1996 r. została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla rozwoju kultury. Zmarła 17 grudnia 2006 r., została pochowana w Pleszewie, a żegnała ją rzesza byłych i obecnych członków Regionalnego Zespołu Pieśni i Tańca „Tursko”.
Najważniejsze osiągnięcia zespołu
Zespół uczestniczył w wielu festiwalach i przeglądach, estradach folkloru. Jego najważniejsze osiągnięcia to:
1) 1976 – Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą. Regionalny Zespół Pieśni i Tańca „Tursko” był laureatem jednej z głównych nagród,
2)1977 – Pierwszy Ogólnopolski Przegląd Zespołów Artystycznych PGR w Olsztynie; po niezapomnianym występie Zespół uhonorowano nagrodą za zajęcie pierwszego miejsca,
3) 1978 – Ogólnopolski Przegląd Twórczości Ludowej Wsi w Przytocznej koło Gorzowa Wlkp. – Trzecie miejsce – Brązowy Pług,
4) 1980 – Ogólnopolski Przegląd Twórczości Ludowej Wsi w Przytocznej koło Gorzowa Wlkp. – Drugie miejsce – Srebrny Pług,
5) 1997 – Ogólnopolski Festiwal Zespołów Tanecznych w Bojanowie – wyróżnienie w kategorii Amatorskich Zespołów Folklorystycznych,
6) 2004 – Występ Zespołu na Przeglądzie Ludowych Zespołów Folklorystycznych w Brzezinach,
7) 2005 – Występ Zespołu na Międzynarodowych Spotkaniach Folklorystycznych w Choczu,
8) 2006 – Zespół został odznaczony certyfikatem „Najlepszy w Polsce” przez fundację Hipolita Cegielskiego – Poznań,
9) 2006 – Zespół uhonorowano Tytułem „Zasłużony dla Gminy Gołuchów” – Gołuchów,
10) 2007 – Występ Zespołu na Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych – Kazimierz Dolny nad Wisłą,
11) 2011 – Odznaka Honorowa za Zasługi dla Województwa Wielkopolskiego – nadana przez Zarząd Województwa Wielkopolskiego .
Zespół koncertował również za granicą, wzbogacając swymi występami kalendarze lokalnych uroczystości we Francji, w Holandii, na Ukrainie, w Belgii i w Niemczech i Rosji, rozsławiając gminę Gołuchów, województwo wielkopolskie oraz Polskę. W swojej 40. letniej działalności przemierzył on trasę od Kaukazu po kanał La Manche. Najważniejsze wyjazdy zagraniczne:
1) 1988 – Tournee po kraju Kisławodskim i Stawropolskim – Rosja,
2) 1989 – Międzynarodowy Festiwal Zespołów Ludowych Jindrichov Hradec – Czechy,
3) 2003 – Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny Danetzare w Erfurcie – Niemcy,
4) 2004 – Wyjazd Zespołu na Dni Kultury Polskiej w powiecie Ammerland w mieście Westerstede – Niemcy,
5) 2005 – Występy Zespołu podczas Dni Kultury Polskiej w miejscowości Chievers – Belgia,
6) 2010 – Wytęp Zespołu w Bad Zwischenahn podczas „Międzynarodowego Konkursu Zespołów Ludowych z Europy” – Niemcy .
Ciekawostka
W Zespole „Tursko” stawiał swoje pierwsze kroki Bartosz Szymoniak – „Bartas” (ur. 26 kwietnia 1984 w Kaliszu) polski muzyk, wokalista, kompozytor, autor tekstów. Jest jednym z finalistów programu Idol. Ukończył Wydział Kompozycji, Interpretacji, Edukacji i Jazzu Akademii Muzycznej w Katowicach (w klasie śpiewu). Gra także na skrzypcach i promuje w Polsce beatbox. Znany jest jako wokalista grupy Sztywny Pal Azji, z którą współpracuje nieprzerwanie od 2008 roku. Występował na takich imprezach muzycznych jak m.in. Festiwal w Opolu, Top Trendy w Sopocie, Ryszarda Riedla w Tychach, „Taste of Polonia” w Chicago.
Znaczenie postaci
Pani Seweryna odegrała doniosłą rolę w ratowaniu tego, co autentyczne i ludowe. Poświęciła całe życie starając się uchronić od zapomnienia zwyczaje i tradycje naszego regionu. Z zacięciem godnym wytrwałego badacza gromadziła ludowe melodie, piosenki i przyśpiewki. Spisywała relacje dotyczące ludowych zwyczajów. Dzięki wieloletniej, żmudnej pracy stworzyła jedną z najlepszych grup folklorystycznych w Wielkopolsce. Swoim zapałem przyciągała ludzi zainteresowanych kultywowaniem regionalnych tradycji i promocją sztuki ludowej. Zespół przez nią stworzony do dziś jest wizytówką naszej gminy i powiatu.
Dobrym podsumowaniem jej życia i pracy są słowa znanego wielkopolskiego literata –Mariana Cezarego Abramowicza:
„Jestem pełen podziwu i uznania dla pracy Pani Kierowniczki i całego zespołu, o którym mogę mówić i pisać tylko z sympatią najszczerszą i z najprawdziwszym entuzjazmem. Pani Kierowniczce jako założycielce zespołu udało się coś, co tylko niewielu ludziom się udaje: dokonała Pani rzeczy wręcz niewiarygodnej w naszych czasach, bo potrafiła Pani wzbudzić w ludziach zapał i chęć do nadprogramowego, pozazawodowego, a ogromnego wysiłku…”.
Źródła
1.Karoń Tomasz,”Regionalny Zespół Pieśni i Tańca ,,Tursko”– historia i współczesność” – praca licencjacka, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Pedagogiczno – Artystyczny w Kaliszu, Kalisz, 2012,
2. Małyszko Stanisław, „Tursko okolice”, Gołuchów: Urząd Gminy w Gołuchowie, 2012,
3. Kronika Regionalnego Zespołu Pieśni i Tańca „Tursko”,1971, 1972 (niepublikowana, w archiwum Zespołu Regionalnego „Tursko”)
4. Regionalny Zespół Pieśni i Tańca „Tursko” 1971 – 2006, Gołuchów: Urząd Gminy w Gołuchowie, 2006,
5. „Te Turskie zegary głośno biją…” już 40-lat Regionalny Zespół Pieśni i Tańca „Tursko” 1971-2011, Gołuchów: Urząd Gminy w Gołuchowie, 2011
6. Relacje ustne (spotkanie Zespołu z grupą projektową w Szkole Podstawowej w Gołuchowie):
– Jerzy Kraszkiewicz – kierownik Zespołu
– Robert Jankowski – kierownik Kapeli
– Tomasz Karoń – członek kapeli (trąbka)
– Janusz Kraszkiewicz – członek kapeli (kontrabas)
