Henryk Chrzanowski

Pochodzenie

Henryk Chrzanowski jest synem Seweryna i Matyldy z Liskowskich, herbu Nowina. Urodził się 6 lipca 1853 roku, zmarł 21 listopada 1924 roku. Został pochowany w Kaliszu. Był żonaty z Jadwigą z Zakrzewskich (1863-1941) herbu Trzaska, z którą miał czwórkę dzieci: Seweryna, Stefanię, Zofię Matyldę i Stanisława, który zmarł w wieku 9 lat.

Działalność i praca społeczna

Był właścicielem majątku w Jastrzębnikach mniej więcej od końca lat 70-tych XIX wieku. Posiadał tytuł doktora. Aktywnie działał w lokalnym środowisku biorąc czynny udział w życiu gospodarczym i społecznym Jastrzębnik, Kalisza i okolic. Był prezesem Kaliskiego Towarzystwa Wzajemnego Kredytu, prezesem Dyrekcji Szczegółowej Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, członkiem rady oraz prezesem sekcji rolniczej Kaliskiego Towarzystwa Rolniczego, a następnie prezesem Kółka Powiatowego w Kaliszu. Henryk Chrzanowski był działaczem i członkiem rady Związku Ziemian Guberni Kaliskiej (1908 r.). Pełnił również funkcję prezesa Rady Opiekuńczej w Kaliszu. Należał do władz kaliskiego muzeum. Przyczynił się do powstania Ochotniczej Straży Pożarnej w Jastrzębnikach i został jej prezesem (1911 r.), był też pierwszym prezesem Ochotniczej Straży Ogniowej w Rychnowie – sąsiedniej wsi Jastrzębnik (1907 r.). Dzięki staraniom Henryka Chrzanowskiego, 13 grudnia 1905 r. zostało oficjalnie utworzone kółko włościańskie w Jastrzębnikach, co było znaczącym faktem w dziejach kółek rolniczych w Polsce i w polskiej drodze do wolności. Zostało ono utworzone jako pierwsze legalne kółko rolnicze w Królestwie Polskim. Zapoczątkowało tworzenie się kolejnych kółek w powiecie kaliskim. Członkowie kółka uczestniczyli w zebraniach, na których zapoznawali się m.in. z nowoczesnym prowadzeniem gospodarstw rolniczych, z nowoczesnymi narzędziami, stosowaniem płodozmianu czy sposobem pozyskiwania kredytu. Szybko uzyskano wysokie osiągnięcia w dziedzinie hodowli i upraw, które członkowie jastrzębnickiego kółka zaprezentowali na I Kaliskiej Wystawie Rolniczej w dniach 29-31 sierpnia 1913 roku.

Rodzina

Żona Henryka, Jadwiga, również udzielała się społecznie i była członkinią sekcji gospodarstwa kobiecego Kaliskiego Towarzystwa Rolniczego. Córka Zofia (1884-1970) w 1911 r. poślubiła Ignacego Chrystowskiego, właściciela majątku w Tłokinii Kościelnej, który w roku 1930 z ramienia Stronnictwa Narodowego został posłem III kadencji na Sejm II Rzeczypospolitej. Zofia prowadziła w pałacu w Tłokinii praktyki dla młodych ziemianek. Córka Stefania poślubiła Kazimierza Żywanowskiego. Syn Seweryn był gospodarzem majątku w Jastrzębnikach aż do czasów II wojny światowej i jako inżynier rolnictwa kontynuował działalność ojca. Już w roku 1918 został przewodniczącym zarządu utworzonego w Jastrzębnikach Koła Polskiej Macierzy Szkolnej. W 1919 roku zajął miejsce ojca jako naczelnik Ochotniczej Straży Ogniowej w Jastrzębnikach. Chrzanowscy zmuszeni byli opuścić Jastrzębniki wraz z wkroczeniem tu niemieckich wojsk we wrześniu 1939 roku. Grobowiec rodzinny Chrzanowskich znajduje się na zabytkowym cmentarzu Miejskim w Kaliszu.

Znaczenie postaci

Miał duży wpływ na życie społeczne i gospodarcze Jastrzębnik i okolic, także miasta Kalisza. Popierał zrzeszanie się społeczeństwa i działał na rzecz jego jednoczenia w czasach Królestwa Polskiego. Troszczył się o podnoszenie świadomości lokalnego społeczeństwa i miał duży wpływ na pobudzenie jego członków do podejmowania działań. W 1913 roku z incjatywy sekretarza gminy Pamięcin Włodzimierza Szulca została utworzona szkoła, a w 1918 r. utworzono Koło Polskiej Macierzy Szkolnej w Jastrzębnikach, której przewodniczącym zarządu był Seweryn Chrzanowski – syn Henryka, a członkami mieszkańcy sąsiednich wsi. Tuż przed II wojną światową wybudowano w Jastrzębnikach istniejący do dziś budynek szkoły.