Marian Biestek

ur. 02 lutego 1882
zm.
Zespół Szkół Publicznych - Szkoła Podstawowa w Nowej Wsi

Zdjęć: 5

Pochodzenie

Urodził się 02.02.1882 w Olszynach powiat Brzesko. W tych czasach była to Galicja czyli zabór austriacki. Rodzicami byli Stanisław Biestek i Karolina Biestek z domu Jonkisz, oboje wyznania rzymsko-katolickiego.

Edukacja

Z racji urodzenia w Galicji, Marian Biestek podlegał austiackiemu systemowi oświatowemu. Zakładał on nauczanie języka niemieckiego jak i w ramach autonomii galicyjskiej, także języka polskiego, co później mocno wpłynęło na losy życia naszego bohatera. Po ukończeniu szkoły ludowej, kontynuuje naukę w szkole wydziałowej w Tarnowie (1902 do 1905). Dalszym etapem edukacji mającym przygotować Mariana Biestka do wykonywania zawodu nauczyciela był pobyt w Cesarsko Królewskim Seminarium Nauczycielskim w Tarnowie. Nauka w seminarium trwała od roku szkolnego 1905/1906 do maja 1910 roku. W czasie nauki, Marian Biestek korzystał z pomocy finansowej w postaci stypendium ufundowanego przez Fundusz Krajowy w wysokości 820 koron. W zamian za pomoc finansową, stypendysta zobowiązał się do odbycia „sześcioletniej służby nauczycielskiej”. Uwieńczeniem tego okresu nauki było złożenie egzaminu dojrzałości w dniu 17 maja 1910 roku. Dokument ten umożliwiał zatrudnienie w charakterze nauczyciela tymczasowego w szkołach ludowych z językiem wykładowym polskim.

Kariera zawodowa

Początki

Po skończeniu seminarium, Biestek został skierowany na praktyki w charakterze tymczasowego nauczyciela w 5 klasowej szkole ludowej mieszanej w Wojniczu (1910-1912).Wiązało się to również z poborami w wysokości 880 koron austriackich rocznie. Praktyka umożliwiła Marianowi zaliczenie dwóch lat służby nauczycielskiej oraz możliwość zdawania egzaminu na nauczyciela szkół ludowych pospolitych, co ma miejsce w 12 października 1912 roku w Tarnowie. Patent nauczycielski uzyskany przez Mariana Biestka umożliwiał samodzielne nauczanie w szkołach z językiem wykładowym polskim, nauczanie religii oraz języka niemieckiego i prowadzenie gier i zabaw dla młodzieży. Warunki pracy w wojnickiej szkole były bardzo trudne: pomieszczeń klasowych było za mało, więc zajęcia często odbywały się w prywatnych domach lub wręcz na dworze. Dzieci w szkole było bardzo dużo, panowała bieda. Mimo obowiązku szkolnego, większość uczniów kończyła edukację po 2-3 latach. Sytuacja lokalowa poprawiła się nieco w 1913 roku, kiedy oddany został do użytku nowy budynek szkolny. W szkole w Wojniczu Marian Biestek pracował do września 1916 roku.
Następnym etapem edukacji było uzyskanie patentu dla nauczycieli szkół wydziałowych, co następiło 5 marca 1914roku, przed Cesarsko Królewską Komisją Egzaminacyjną dla nauczycieli szkół wydziałowych we Lwowie. Dokument patentu wskazuje, że Marian Biestek jest „dobrze uzdolniony do samodzielnego sprawowania urzędu nauczycielskiego w szkołach wydziałowych z językiem wykładowym polskim, a to do udzielania nauki rysunków odręcznych i kaligrafii, rysunków geometrycznych w połączeniu z geometryą wykreślną i nauki zręczności”.

Czas I wojny światowej

Po odbyciu wymaganej prawem sześcioletniej służby w celu „odpracowania” seminaryjnego stypendium, Marian Biestek został mianowany tymczasowym nauczycielem 4-klasowej szkoły ludowej połączonej z 3-klasową szkołą wydziałową im. Kopernika w Tarnowie. Był to dla młodego nauczyciela duży awans i wiązał się również ze sporą podwyżką (do 1560 koron rocznie). Pracę w Tarnowie zaczyna się od 15 września 1916 roku.
Był to czas niespokojny, trwała pierwsza wojna światowa. Na frontach ginęły tysiące żołnierzy. Marian Biestek jako poddany cesarza austriackiego, podlegał obowiązkowi poboru i został wcielony do armii w 1917 roku w charakterze liniowego sierżanta piechoty.
Z czasu służby w armii pozostał rysopis naszego bohatera: „włosy czarne, oczy szare, nos proporcjonalny, usta mierne, twarz owalna, brak znaków szczególnych…” . Podczas pobytu na froncie wschodnim, Biestek nabawił się zapalenia płuc i był hospitalizowany w szpitalu wojskowym w Nowym Sączu, od kwietnia do czerwca 1918 roku.
Czas końca wojny to również zmiany w życiu rodzinnym. Marian Biestek wstąpił w związek małżeński z Marią Prosołowicz, (ur. 26 kwietnia 1893 roku) nauczycielką z pięcioklasowej szkoły powszechnej z Zakliczyna nad Dunajcem. Ślub miał miejsce w kościele w Zakliczynie 6 sierpnia 1918 roku.

Praca w Wielkopolsce

Trzy miesiące później kończy się pierwsza wojna światowa. Młodzi małżonkowie zostali oddelegowani do pracy na ziemie dawnego zaboru pruskiego. Zaistniała w młodym Państwie Polskim potrzeba wysłania do Wielkopolski „sił nauczycielskich” dobrze władających językiem polskim. Marian i Maria Biestkowie podjęli ten trud i na mocy dokumentu nakazu pracy, zostali skierowani do pracy w Nowej Wsi w powiecie krotoszyńskim (dziś gmina Rozdrażew) od września 1919 roku. Marian Biestek dostał posadę „nauczyciela w szkole katolickiej w Nowej Wsi”. Zaczął się nowy etap w życiu państwa Biestków.
Marian Biestek od razu dał się poznać jako energiczny społecznik, w pracy zawodowej został doceniony powierzeniem przez poznańskie kuratorium „posady kierownika szkoły powszechnej katolickiej z polskim językiem wykładowym w Nowej Wsi” od marca 1925 roku. Szkoła którą kierował pan Biestek składała się najpierw z dwóch: jedna w Nowej Wsi, druga w oddalonych o 2km Budach. Z czasem obie szkoły zostają połączone w jedną dwu- później czteroklasową.
Biestkowie słyną w okolicy z przygotowywania wielu akademii i uroczystości dla lokalnej społeczności. Szkoła była centrum życia oświatowego ale i społecznego okolicy. Organizowane były uroczystości patriotyczne, dożynki ale najbardziej znane były majówki.
W grudniu 1928 roku odbywał się konkurs na kierownika szkoły i po jego wygraniu, poznańskie kuratorium: „mianuje Mariana Biestka na stałą posadę kierownika 4 klasowej publicznej szkoły powszechnej w Nowej Wsi”.
Działania zainicjowane w Nowej Wsi zostają nagrodzone w maju 1929 roku- Marian Biestek otrzymał Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości. Natomiast w 1931 roku uczestniczył w przeprowadzeniu spisu powszechnego, będąc Naczelnym Komisarzem Spisowym za co otrzymuje odznakę „Za ofiarną pracę”.
W grudniu tego roku, pan Biestek został instruktorem oświaty pozaszkolnej na powiat krotoszyński.
Marian Biestek był jednym z inicjatorów zbudowania kościoła w Nowej Wsi i utworzenia oddzielnej parafii (do tej pory mieszkańcy jeździli na nabożeństwa do oddalonego o 6 km Rozdrażewa). Dzięki sile i uporowi pan Biestek utworzył Komitet Budowy Kościoła, stał na czele jego zarządu (od 9 lipca 1924 roku) i już w październiku następnego roku następuje akt erekcyjny parafii w Nowe Wsi. Wmurowanie kamienia węgielnego to listopad 1926, poświęcenie świątyni to listopad 1931 roku.
Pan Biestek aktywnie uczestniczył w życiu parafii zostając w styczniu 1938 roku członkiem Rady Parafialnej. Wspiera działania katechetyczne wygłaszając wykłady np. na temat „Życie gospodarczo-społeczne wsi polskiej na tle deklaracji Ks. Kardynała Hlonda”.
Z małżeństwa z Marią przychodzi na świat trójka synów:
– Janusz Marian 25 września 1922r.
– Zygmunt Tadeusz 2 maja 1925r.
– Jerzy Stefan 2 listopada 1930r.

Losy w czasie II wojny światowej

Po wybuchu II wojny światowej i wkroczeniu wojsk hitlerowskich przestaje istnieć polskie szkolnictwo. Nauczyciele są prześladowani i aresztowani. Taki los spotyka również Mariana Biestka, który zostaje aresztowany przez gestapo wraz z dwoma starszymi synami w nocy 3 października 1942 roku, w swoim mieszkaniu szkolnym w Nowej Wsi. Niemcy przesłuchują Biestka najpierw w więzieniu w Rawiczu potem w Lesznie aż w końcu trafia on do okrytego złą sławą poznańskiego Fortu VII, gdzie torturowany i głodzony przez hitlerowskich oprawców zmarł 12 listopada 1943 roku. Synowie przeżyli więzienie, lecz starszy Janusz niedługo potem umarł z wyczerpania.

Źródła:

Kronika Szkoły Podstawowej w Nowej Wsi autorstwa Marii Biestek, żony Mariana, rękopis pisany w latach 1945-1963.
Teczka personalna – zbiór dokumentów – rękopisy i poświadczenia dotyczące działalności Mariana Biestka w latach 1902-1939 (odpisy świadectw, metryka urodzenia, akt ślubu, świadectwa ukończonych szkół, odpis matury, książeczka wojskowa, nominacje na poszczególne stanowiska w oświacie) .
Kronika parafialna Parafii Rzymskokatolickiej pw. N.M.P. w Nowej Wsi.

Kalendarium:

  • 1882 ― Narodziny bohatera
  • 1910 ― Praca zawodowa w Wojn...
  • 1910 ― Egzamin dojrzałości
  • 1918 ― Ślub z Marią Prosołow...
  • 1919 ― Rozpoczęcie pracy w W...
  • 1942 ― Aresztowanie przez ge...
  • 1943 ― Śmierć bohatera

Zobacz też: