Antoni Nowacki urodził się 2 czerwca 1842 roku w Głębokiem, miejscowości w parafii Umień, obecnie należącej do gminy Olszówka w powiecie kolskim. Był synem ogrodnika i rolnika Filipa Jakuba Nowackiego oraz Franciszki z Fabianowskich Nowackiej. Jego dziadkowie byli właścicielami majątku w Grabowie, położonego w powiecie łęczyckim. Nie był pierworodnym synem Nowackich, zapewne miał starszego brata Franciszka. Młodsze rodzeństwo Antoniego przyszło na świat po przeprowadzce państwa Nowackich do niewielkiego dworku w Kłobucku, usytuowanego nad rzeką. Spędzili tam całe swoje życie, zmarli w Kłobucku i zostali pochowani na parafialnym cmentarzu.

Ojciec Antoniego to zagorzały rolnik, dlatego by kultywować rodzinną tradycję, postanowił wysłać syna do Szkoły Rolniczej w Radomsku, w ówczesnej guberni warszawskiej, do klasy o profilu rolniczym. Okazało się, że chłopak należał do uczniów angażujących się w życie społeczne, pilnych, pracowitych i godnych pochwał. Za chlubne sprawowanie na zakończenie roku szkolnego 1859/1860 został uhonorowany nagrodą i listem pochwalnym. Nastoletni Nowacki postanowił kontynuować edukację, zatem udał się do Warszawy do ciotki Grygorowskiej i podjął starania o przyjęcie do Szkoły Głównej w Warszawie.

Czas pobytu młodzieńca w Warszawie, to czas ducha walki narodowowyzwoleńczej, licznych manifestacji, represji, zamachów i działań konspiracyjnych. Wszystkie te czynniki miały wpływ na życie Antoniego Nowackiego, bowiem w jego sercu na dobre rozbudził się patriotyzm, rozgorzała miłość do ojczyzny, co za tym idzie włączył się w działalność konspiracyjną przeciwko zaborcy. Życie bohatera niepokoiło rodzinę, bowiem odbywał chroniczne podróże pomiędzy Warszawą, Kłobuckiem i Krakowem. Podejmował się wszystkich metod w walce z Rosjanami, ukrywał tajne pisma i ulotki, docierał do świadomości miejscowej ludności, przekonywał ich, że wspólna walka z Rosjanami ma sens, że tylko hurmem mogą osłabić pozycję wroga. W Królestwie Polskim 6 października 1862 roku obwieszczono pismo o poborze wojskowym, wraz z instrukcją określającą cel branki: „pozbycie się ludności przyczyniającej się przez postępowanie swoje do zakłócenia porządku publicznego”. Zmusiło to wielu działaczy konspiracyjnych, w tym także Antoniego Nowackiego, do ukrywania się. Nowacki koczował w Puszczy Kampinoskiej, gdzie walczył już nie tylko z rosyjskimi mundurowymi, ale i z trudnymi warunkami atmosferycznymi, niską świadomością społeczną miejscowej ludności, obojętnością narodu, wrogością wobec partyzantów i strachem przed prześladowaniami.

Wątek powstańca styczniowego, Antoniego Nowackiego wiąże się z postacią generała Edmunda Taczanowskiego, który to po zakończeniu bitwy pod Kruszyną 1863 roku, wydał rozkaz rozproszenia się oddziału powstańców, aby nie dopuścić do aresztowań. Jednak nie obyło się bez starć z rosyjskimi wojskowymi, w wyniku czego zginęło kilku powstańców, a sam Nowacki i jego kompani zostali ranni. Poszkodowany w batalii Antoni, dotarł do domostwa rodziców w Kłobucku. Jednak obawiając się o bezpieczeństwo bliskich nie zamieszkał w domu, a ukrywał się i szukał schronienia w pobliskiej wsi. Wówczas w domu państwa Nowackich mieszkał oficer rosyjski z ordynansem. Krewni bacznie strzegli tajemnicy rodziny, jednak bezwzględni Rosjanie podstępem pozyskali informację od matki Nowackiego, o tym, gdzie Antoni znalazł swój azyl. Nieostrożność matki miała decydujący wpływ na dalsze losy powstańca. Gorliwy partyzant został aresztowany i wywieziony do Częstochowy. Następnie przetransportowano go do Cytadeli Warszawskiej, gdzie z dniem 31 marca 1864 roku nadano mu nr więzienny 5006 i zesłano na Sybir w głąb Rosji transportem nr 27. W czasie podróży nie opuściły go uczucia patriotyczne, napisał wiersz, w którym wyraził nadzieję na odzyskanie niepodległości przez Polskę. Na zsyłce w Irkucku wykonywał przymusowe prace na plantacji tytoniu i w gorzelni. Kiedy otrzymał wiadomość o śmierci ojca, napisał prośbę o ułaskawienie do hrabiego Berga. Wcześniej niż odpowiedź hrabiego, dotarła do niego informacja o amnestii wydanej przez cara Aleksandra II, na okoliczność narodzin jego syna Mikołaja. Pierwsze kroki na wolności skierował do rodzinnego domu, do owdowiałej matki i rodzeństwa.

Nowacki rozpoczął nowy okres swojego życia. Pracował jako leśnik we wsi Przewóz nad Pilicą, w parafii Ręczno. Jako czterdziestoletni mężczyzna założył rodzinę. Ożenił się Z Marianną Ślipską 24 marca 1883 roku, która zmarła niebawem po narodzinach córki Franciszki. Wdowiec już wkrótce zawarł drugi związek małżeński z Moniką z domu Dukszta. Żona Monika, podobnie jak Antoni, była wielką społeczniczką, jej rodzina brała czynny udział w powstaniu styczniowym. W domu Nowackich pielęgnowane były wartości patriotyczne i przekazywane kolejnemu pokoleniu, siedmiorgu dzieciom Antoniego i Moniki. W roku 1897 leśniczy został przeniesiony do Kromolina w gminie Szadek, miejscowości należącej do guberni kaliskiej. Zarządzał tam lasami będącymi w posiadaniu carskich wojskowych. Pobyt w Kromolinie to beztroski i sielankowy czas dla dzieci Nowackich, które wychowywały się pośród odgłosów rechocących żab, śpiewu ptaków, a centrum życia stanowiła niewielka leśniczówka. Państwo Nowaccy szybko nawiązali kontakt z mieszkańcami okolicy. Jednak sielanka nie trwała zbyt długo, los zadał im ogromny cios. Życiowa tragedia dotknęła Nowackich w 1898 roku. Ich czworo dzieci Staś, Wacio, Maria i Antoś, zachorowało na szkarlatynę i zmarło w grudniu 1898 r. Z siedmiorga rodzeństwa przeżyły jedynie dwie córki: Helena i Franciszka. Kilka lat po tej tragedii narodziła się Antoniemu córka, Antonina.

Doświadczenia życiowe Antoniego wpływały na jego zdrowie i dalsze losy. Kiedy już doszedł do siebie po tak traumatycznych wydarzeniach, postanowił edukować młodzież z pobliskiej okolicy. Leśniczówka zastępowała szkolną salę, w której prawdopodobnie uczyło się 26 uczniów. W sercu Nowackiego nieustanie gościła miłość do ojczyzny, wiedział, że jej losy zależą od młodego pokolenia. Nie mógł już walczyć, ale mógł i nauczał dzieci jak zachowywać się wobec zaborców. Uczniowie z okolicznych wsi nabywały umiejętność czytania i pisania, wiedzę z historii, geografii, czytały polską literaturę, śpiewały polskie pieśni patriotyczne, wszystko po to, by wykształcić wśród tych młodych Polaków fundamentalne wartości – poczucie przynależności do narodu, patriotyzm i wiarę w odzyskanie niepodległości. Działalność oświatowa dotyczyła także miejscowych kobiet i mężczyzn. W czasie wiejskich spotkań, zwanych „pierzawkami”, kobiety modliły się, śpiewały i recytowały polskie wiersze patriotyczne. Nowacki czytał mężczyznom książki historyczne, uświadamiał, jakie znaczenie miała Polska w Europie, tłumaczył przyczyny upadku Rzeczpospolitej, opowiadał o walce narodowowyzwoleńczej i zsyłce na Sybir. Wszystko to robił, by przeciwstawić się wszelkim formom rusyfikacji polskiego społeczeństwa. Antoni Nowacki, w wieku 50 lat zamieszkał w Sieradzu u córki Antoniny. Był to jednak krótki epizod w jego życiu, bowiem powrócił do Kromolina, gdzie osiadł wraz z żoną i córkami.

Kolejną nadzieję na odzyskanie niepodległości rozbudziła w sercu Nowackiego informacja o wybuchu wojny. Rodzina Nowackich znalazła schronienie w prowizorycznym bunkrze, zbudowanym przez szwagra Antoniego, Szerfera, który niebawem został powołany do armii rosyjskiej. Do leśniczówki w Kromolinie napływali Rosjanie i Niemcy, którzy splądrowali jego posiadłość, wyrzucili patriotyczne księgozbiory powstańca, a samego Nowackiego zmusili do opuszczenia żony i córek. Niemieccy żołnierze znajdowali się wówczas w okolicznych posiadłościach, zatem wielu mieszkańców ukrywało się w „kopcu” Szerfera. Niemcy opuścili Kromolin, udając się w pogoń za Rosjanami. Schorowany, doświadczony życiem Nowacki powrócił do swej ukochanej leśniczówki. Po latach delegatura niemiecka zaproponowała mu współpracę, ale wielki patriota nie przyjął propozycji. Nie był już na siłach walczyć wręcz z zaborcą, ale nadal mógł przeciwstawiać się procesom rusyfikacji, nauczając dzieci, młodzież i dorosłych.

Pobyt na Sybirze dał o sobie znać po latach. Sędziwy już Antoni Nowacki podupadł na zdrowiu. Bardzo szybko zaczęła postępować u niego choroba pęcherza moczowego i nerek, która była skutkiem jego pobytu w głębi Rosji.

Kres życia Antoniego Nowackiego nastąpił w dniu 7 maja 1915 roku. Zasłużony powstaniec, patriota, zesłaniec, społecznik i nauczyciel zmarł w swej posiadłości w Kromolinie. Zwłoki Antoniego znalazła jego wnuczka, Jadwiga Kozłowska. Ciało Antoniego Nowackiego złożono w rodzinnym grobie na cmentarzu św. Idziego w Szadku. Na jego pogrzeb przybyło wielu ludzi z okolicznych wsi, przyjaciół, znajomych i uczniów „leśnej szkółki”. Po latach w miejscu spoczynku Nowackiego powstał pomnik z nagrobną płyta zawierającą napis „Antoni Nowacki, Powstaniec 1863, Zesłany na Syberię”.

O zachowanie pamięci po dziadku zadbała wnuczka Jadwiga Kozłowska, która w kościele św. Jakuba w Szadku, za zgodą proboszcza ks. Jana Szcześniaka, ufundowała tablicę pamiątkową dla uczczenia zasług Antoniego Nowackiego.

Antoni Nowacki to jeden z bohaterów powstania styczniowego i czasów Polski pod zaborami. Bez wahania można go nazwać wielkim patriotą. Człowiekiem, który ofiarował swoje życie ojczyźnie, nie zapominając o rodzinie. Szukał wszelkich metod, by przeciwstawić się Rosjanom. Walczył w powstaniu styczniowym, a kiedy już zabrakło sił fizycznych edukował ludność, zmieniał ich mentalność, uświadamiał, jakie stanowisko powinno przyjąć społeczeństwo wobec ciemiężycieli narodu polskiego. Działania konspiracyjne, manifestacje, udział w powstaniu, zsyłka na Sybir, tajne nauczanie, potwierdzają, jak głęboko w sercu Nowackiego zagościła miłość do ojczyzny. Honor, szlachetność, męstwo, poświęcenie i oddanie, to cechy Antoniego Nowackiego, które spowodowały, że nie zawahał się w zmaganiach z zaborcą. Powstanie zakończyło się klęską, ale dla Nowackiego nigdy nie zakończyła się walka z zaborcami, walka o suwerenne państwo.Taka postawa stała się wzorem do naśladowania dla kolejnych pokoleń polskich patriotów. To właśnie tacy ludzie jak Antoni Nowacki sprawili, że w sercach Polaków nigdy nie zgasła nadzieja na odzyskanie niepodległości i dziś możemy cieszyć się wolną Polską.

Akt zgonu z 1881 r. nr 601 Parafii Rzymskokatolickiej w. Aleksandra w Warszawie, odpis zbiory rodzinne.

Archiwum Akt Dawnych w Warszawie, nr kr. kontr. 449 z 1974 r. (zaświadczenie o zesłaniu na Sybir). Archiwum Państwowe w Poznaniu, Księga urodzeń , małżeństw i zgonów parafii katolickiej Umień z 1842 r., sygn. 33, odpis z 19 sierpnia 1969 r. (45 Głębokie), z 1862 r. odpis z 28 sierpnia 1969 r., odpis z 1869 r., nr 42.

Księgi metrykalne, akt zgonu parafii rzymskokatolickiej w. Marcina w Kłobucku z 1869 r.

List pochwalny dla Antoniego Nowackiego z 1960 r. (fotokopia).

Łagunionok A., Tak wędrując, Złotniki 2005.

Maszynopis relacji wnuczki Nowackiego, Jadwigi Kozłowskiej, Warszawa 1985 r.

Nagroda książkowa z 1862 r. (fotokopia kart tytułowych).

Zaświadczenie z 22 marca 1922 r. Komisji Gospodarczej X Pułku Piechoty w Łowiczu dla wdowy po powstańcu (zbiory rodzinne).

Rozmowy z autorką teksów, p. Dorotą Stefańską, pracownikami Towarzystwa Przyjaciół Szadku, Biuletynu Szadkowskiego, Gminnego Ośrodka Kultury w Szadku, Zespołu Publicznego Gimnazjum i Szkoły Podstawowej w Szadku.