Michał Kozal urodził się 25 września 1893 we wsi Nowy Folwark koło Krotoszyna. Był synem Jana, włodarza (oficjalisty dworskiego i Marianny z Płaczków. Tworzyli bardzo religijną, chrześcijańską rodzinę.

Bohater uczęszczał do szkoły powszechnej w Kobiernie, a następnie w Krotoszynie, którą ukończył w 1905 roku. Maturę zdał w 1914 roku w Gimnazjum Klasycznym w Krotoszynie. Od najmłodszych lat wiedział, że w przyszłości pójdzie do seminarium i zostanie księdzem. Nauczyciele odradzali taką decyzje, ponieważ chłopiec otrzymywał w szkole bardzo dobre oceny i jego opiekunowie nie chcieli, aby „zmarnował się w seminarium”. Rada pedagogiczna stwierdziła, iż Kozal to niewątpliwie „niezwykle ujmujący człowiek”, a „jego zachowanie, odwaga i pilność były zawsze wzorowe”. Często odbierał przeróżne wyróżnienia i dyplomy. Dzięki zachowanemu odpisowi świadectwa maturalnego wiemy, że oceny bardzo dobre otrzymał z religii, języka niemieckiego, greckiego i hebrajskiego. Oceny dobre wystawione były z języka łacińskiego, języka francuskiego, historii, geografii, matematyki, a także fizyki.

Bohater często pomagał ojcu w wykonywaniu jego pracy. „Umiał dobrze liczyć, znał się na ekonomii. Ojciec dopuszczał Go do wypełniania rachunków „.

Działał również w tajnym towarzystwie patriotyczno-samokształceniowym – Towarzystwie Tomasza Zana, którego przez pewien czas był nawet prezesem. Celem tej organizacji było szerzenie historii i kultury polskiej.

Nie zrezygnował jednak ze swoich życiowych planów. Po maturze kształcił się dalej w Arcybiskupim Seminarium Duchownym w Poznaniu (1914–1917) i Gnieźnie (1917–1918).Święcenia kapłańskie otrzymał 23 lutego 1918 roku.

Bohater bardzo interesował się literaturą. Jego księgozbiór liczył ok. 1500 tomów. Pierwsza część z nich to podręczniki głównie jego starszej siostry-Agnieszki, ale także brata-Wojciecha. Przede wszystkim były to wydania szkolne tekstów z literatury klasycznej: greckiej i łacińskiej oraz literatury nowożytnej: niemieckiej i francuskiej. Z literatury klasycznej greckiej Kozal posiadał wybory z dzieł: Arianusa, Homera, Ksenofonta, Platona, Tucydydesa, a także łacińskie wydania: Cezara, Cycerona, Liwiusza, Owidiusza, Salustiusza, Tacyta, wszystkie ze szkolnej serii publikowanej przez wydawnictwo B.G. Teubner. Druga to książki naukowe i popularno naukowe z różnych dziedzin wiedzy. Najliczniej reprezentowana była: ascetyka, biblistyka, pedagogika, katechetyka i filozofia. Michał Kozal zwracał uwagę na dobieranie do swojego księgozbiór książek wartościowych. Michał Kozal pisał liczne artykuły o treści religijnej i kazania. W swoich publikacjach posługiwał się cytatami z literatury klasycznej.

Po otrzymaniu święceń pracował, jako wikariusz w parafiach Kościelec (1918–1919) i Pobiedziska (1919–1920).Odznaczał się gorliwością w prowadzeniu katechizacji. Miał bardzo dobry kontakt z dziećmi i młodzieżą. Wiele godzin spędzał również w konfesjonale. Z ogromnym zaangażowaniem wygłaszał kazania, do których gorliwie się przygotowywał. Wiele czasu spędzał na modlitwie. Był wyrozumiały, uczynny i miłosierny wobec wiernych.

Od 1 czerwca 1920 roku został administratorem parafii św. Mikołaja w Krostkowie. Szerzył wśród swoich parafian miłość do Ojczyzny, czynnie angażował się w życie społeczne. Współpracował z licznymi organizacjami i stowarzyszeniami. Aktywnie współdziałał z kołami Polskiego Czerwonego Krzyża. Rozpowszechniał prasę i czytelnictwo.

Decyzją arcybiskupa gnieźnieńskiego i poznańskiego w 1923 roku został wyznaczony na stanowisko prefekta w Miejskim Katolickim Żeńskim Gimnazjum Humanistycznym w Bydgoszczy. Przed objęciem stanowiska katechety musiał przedłożyć świadectwo lekarskie o stanie zdrowia. Z tego świadectwa, wystawionego 14 grudnia 1922 przez lekarza powiatowego wynika, że był człowiekiem cierpiącym na anemie. Ks. Kozal angażował się w sprawy młodzieży, był przez nich lubiany i poważany. Ponadto pracował w duszpasterstwie parafialnym na terenie miasta, jako kapelan w Schronisku dla Ociemniałych w Bydgoszczy. Często wygłaszał wtedy referaty i odczyty.

Decyzją prymasa Augusta Hlonda został w 1927 roku skierowany do Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Gnieźnie. Pracował tam, jako profesor w latach 1927–1939.

Od 1929 roku do 1939 wypełniał funkcje rektora seminarium. Wraz z objęciem tego stanowiska spadło na Niego bardzo wiele obowiązków. Jako człowiek o dużym poczuciu odpowiedzialności za powierzone mu zadania starał się wszystkiego osobiście dopilnować i skontrolować. Wyznawał łacińską zasadę „serva ordinem et ordo te sevabit” ( zachowuj porządek, a porządek będzie strzegł ciebie) Poza tym był cenzorem ksiąg religijnych, referentem kurii arcybiskupiej do spraw szkolnych, wizytatorem diecezjalnym nauki religii w szkołach powszechnych i średnich, sędzią i egzaminatorem.

Ks. Michał Kozal w 1933 roku został mianowany przez papieża szambelanem papieskim. Sześć lat później, tj. 12 czerwca 1939 roku papież Pius XII powołał go na funkcję biskupa pomocniczego diecezji włocławskiej i biskupa tytularnego Lappy znajdującej się na Krecie. Uroczysta konsekracja biskupia błogosławionego odbyła się 13 sierpnia 1939 roku w katedrze włocławskiej. Sakrament przyjął z rąk obecnego wtedy ks. biskupa Karola Mieczysława Radońskiego. Od pierwszych dni posługi biskupiej bł. Michał zdobył u innych księży w swojej diecezji szczere oddanie, posłuch i głęboki szacunek. Kilka tygodni sierpnia, które poprzedzały wybuch wojny, nowy biskup poświęcił sumiennemu przygotowywaniu się do trudnych obowiązków wikariusza generalnego. W godzinach wolnych od pracy składał wizyty księżom i urzędowym osobistościom w mieście, a poza tym codziennie bywał w pięknym, stylowym kościółku seminaryjnym św. Witalisa. Zapewne tam nabierał sił do czekającego go męczeństwa. W pierwszych dniach wojny w Jego biskupiej rezydencji we Włocławku rozmieszczono Sztab Wojska Polskiego, który kierował obroną linii Wisły. Sam Kozal udzielał pomocy rannym. Odwiedzał z posługą Szpital Miejski. Wiele czasu spędzał w klasztorze reformatorów, gdzie słuchał spowiedzi, jednał ludzi z Bogiem, dawał nadzieję.

We wrześniu po wyjeździe za granicę biskupa diecezjalnego ks. Karola Radońskiego objął rząd nad diecezją włocławską. Pomimo wielu okazji On sam nie skorzystał z możliwości wyjazdu z miasta.

14 września 19139 roku Włocławek został zajęty przez Niemców. Rezydencja biskupia została zajęta przez sztab niemiecki, a potem biuro policji. Biskup Kozal próbował protestować przeciwko konfiskacie budynków kościelnych, zamykaniu świątyń, likwidacji symboli kultu. Wysyłał do władz niemieckich memoriały, odważnie wyrażał swoje zdanie. Nie zgodził się na głoszenie kazań w języku niemieckim. Biskup został aresztowany 7 listopada 1939 roku i umieszczony z innymi duchownymi we więzieniu miejskim. Następnie przebywał w pocysterskim klasztorze w Lądzie nad Wartą, gdzie urządzono obóz przejściowy dla duchowieństwa. Nadal potajemnie administrował diecezją i sprawował obowiązki biskupie.

Do Dachau Michał Kozal trafił 25 kwietnia 1941r. Biskupowi dano numer obozowy 24 544. Zaprowadzono go do bloku 28, jednego z trzech, do których spędzono około dwóch tysięcy księży. Spotkał wtedy wielu swoich towarzyszy z więzienia wrocławskiego. Księża byli zwolnieni z pracy, w zamian jednak byli szykanowani nieustannie przez ss-manów. Nieustannie musieli zaściełać łóżka „na kant”, polerować miski do lustrzanego połysku, szorować podłogę. Za każde niewykonanie niemożliwych do wykonania poleceń byli bestialsko karani. Uczono ich niemieckich pieśni i nakazywano uprawiać „sport”, polegający na tym, że trzeba było padać w błoto, a Niemcy bili kijami po głowie i podkutymi buciorami deptali po tych, którzy nie dość głęboko zanurzali twarz w błocie. Jedyną ostoją w tych warunkach była kaplica, w której odprawiana była jedna Msza dziennie i można było przyjąć Komunię św. Biskup Kozal cieszył się szacunkiem wszystkich współwięźniów. Niósł im pomóc duchową i pociechę. Podtrzymywał na duchu tych, którzy się załamali. Sam nigdy się nie skarżył na swój los. Przewidywał, że nigdy nie wróci do Polski. Kiedy życzono mu przy jakiejś okazji powrotu do Polski, odpowiadał- „…Wy wrócicie, ja tu już zostanę. Zresztą wiecie, że życie moje już nie do mnie należy”.

Został zamordowany śmiercionośnym zastrzykiem 26 stycznia 1943 roku. Oficjalnie władze obozowe powiadomiły, że biskup zmarł na tyfus.

Po bohaterskiej śmierci sława świętości biskupa Kozala utrwaliła się wśród duchowieństwa i wiernych, którzy prosili Boga o łaski za jego wstawiennictwem

W 1960 Diecezjalny Trybunał Beatyfikacyjny we Włocławku podjął sprawę jego beatyfikacji. 14 Czerwca 1987 podczas mszy na placu Defilad w Warszawie został przez papieża Jana Pawła II ogłoszony błogosławionym.

8 października 2002 roku Rada Miasta Włocławka promulgowała uznanie przez Stolicę Apostolską Michała Kozala za patrona miasta.

Jest również patronem Wyższego Seminarium Duchownego w Bydgoszczy, Prymasowskiego Wyższego Seminarium Duchownego w Gnieźnie i współpatronem diecezji bydgoskiej (od 2004).

Wspomnienie liturgiczne bł. Michała Kozala w Kościele rzymskokatolickim obchodzone jest 14 czerwca. W polskim Kościele katolickim ma rangę wspomnienia obowiązkowego.

W Polsce znajduje się wiele parafii pod jego wezwaniem m.in. w Bydgoszczy, Gnieźnie, Janikowie, Kaliszu, Słupcy, Świnoujściu, Pruszczu Gdańskim czy Wągrowcu.

W niedzielę, 9 czerwca 2013 roku, na krotoszyńskim rynku została odprawiona msza święta z okazji ustanowienia Błogosławionego Biskupa Michała Kozala patronem miasta i gminy Krotoszyn.

Znaczenie postaci

Michał Kozal oddał swoje życie, broniąc Kościoła, Ojczyzny i kapłanów. Świadkowie podkreślali jego heroiczną postawę, niezwykły optymizm, poświecenie dla drugiego człowieka. Wojna i okupacja nie zatarły w Nim miłości do bliźniego. Postawa i życie biskupa Kozala są dla nas wzorem do naśladowania. Po bohaterskiej śmierci sława świętości biskupa Kozala utrwaliła się wśród duchowieństwa i wiernych, którzy prosili Boga o łaski za jego wstawiennictwem.

1.Zasoby Internetu

2.Błażejewski S., Kutta J., Romaniuk M., Bydgoski Słownik Biograficzny, t. I, Bydgoszcz 1994, ss. 69–70

3. Wywiad z rodziną biskupa Kozala