Jan Itkowiak

ur. 27 grudnia 1914
zm.
Zespół Szkół w Zdunach

Wywiad z Łucją Długiewicz-Paszek
Zdjęć: 8
Filmów: 1

Pochodzenie

Urodził się 27 grudnia 1914 roku w Turwi w powiecie Kościańskim. Rodzice Jan i Agnieszka (z domu Wawrzyniak) prowadzili gospodarstwo rolne.

Edukacja

Jan Itkowiak uczęszczał do Szkoły Podstawowej w Turwi. Po jej skończeniu rozpoczął trzyletnią naukę u organisty Józefa Samelczaka w parafii św. Andrzeja Apostoła w Wyskoci. Po podjęciu pracy w Żabnie rozpoczął dwuletni kurs muzyki kościelnej w Wielkopolskiej Szkole Muzycznej w Poznaniu zakończony zdanym egzaminem w 1937 roku.

Praca do wybuchu wojny

Zawodowa

W roku 1935 objął posadę organisty w Żabnie (pow. Śrem) w parafii św. Jakuba Apostoła u księdza proboszcza Gracjana Siudy, a następnie u księży : Leona Misiołka i Kazimierza Rakowskiego. W 1939 dodatkowo pracował w parafii św. Mikołaja w Mosinie u księdza proboszcza Lucjana Hendschke.

Społeczna

W tym czasie udzielał się społecznie. Prowadził chór kościelny, pracował z dziećmi i młodzieżą prowadząc oddzielny chórek, a przede wszystkim działał aktywnie w Katolickim Stowarzyszeniu Młodzieży, którego był prezesem do wybuchu wojny.

Okres wojenny

W roku 1940 za działalność w Katolickim Stowarzyszeniu Młodzieży został aresztowany przez gestapo i osadzony w więzieniu w Środzie Wielkopolskiej. Następnie przewieziono go do fortu VII w Poznaniu. 3 marca 1942 roku trafił do obozu Auschwitz-Birkenau, oznaczono go jako „więzień Polak Polityczny” (P.POLE) i nadano numer 26327. Latem 1943 roku został przetransportowany wraz z dużą grupą więźniów do obozu Neuengamme – podobóz Hannover-Stocken, gdzie pracował w fabryce zbrojeniowej. Na początku 1945 roku przeniesiono go do obozu w Bergen-Belsen, gdzie 15 kwietnia został wyzwolony przez II armię brytyjską.

Po odbyciu kilkumiesięcznej kwarantanny i otrzymaniu dowodu tożsamości 26 maja 1946 roku wrócił do Polski.

Praca – okres powojenny

Zawodowa

1 lipca 1946 roku Jan Itkowiak przybył do Zdun, by objąć posadę organisty w parafii św. Jana Chrzciciela. Pracował kolejno u proboszczów: ks. dr. Wiktora Koperskiego, ks. Zbigniewa Szuberlaka, ks. Mariana Kwiatkowskiego i ks. Jana Orpla. W 1976 roku przeszedł na emeryturę, ale jeszcze do 1989 roku pełnił funkcję organisty kościelnego. Z racji zawodu brał udział we wszystkich uroczystościach kościelnych, a do początku lat 50-tych – państwowo-kościelnych.

Społeczna

W 1946 roku, zaraz po objęciu posady organisty, został dyrygentem chóru „Harmonia”. Był drugim w historii tego koła śpiewaczego dyrygentem i pracował z nim przez 38 lat. Zasłynął jako bardzo wymagający szef chóru, który do swojej pracy podchodził niezwykle profesjonalnie. Osobiście przesłuchiwał głos każdego kandydata, po czym decydował o przyjęciu do zespołu, bądź tylko na próbę. Zdobył z chórem „Harmonia” wiele nagród i wyróżnień m.in. :

1950 rok – V miejsce w Zawodach Chórów Śpiewaczych w Poznaniu;

1952, 1957, 1967 rok – I miejsce w Zawodach Chórów Śpiewaczych w Sulmierzycach;

1955, 1968 rok – I miejsce w Zawodach Chórów Śpiewaczych w Krotoszynie;

1961 rok – udział w Wielkopolskim Festiwalu Kultury w Poznaniu;

1962 rok – udział w II Festiwalu Chórów Polskich w Poznaniu;

1965 rok – I miejsce w Zawodach Chórów Śpiewaczych w Jarocinie;

1977 rok – nagroda za upowszechnianie pieśni swego regionu na festiwalu Legnica „Cantat”;

1978 rok – Polski Związek Chórów i Orkiestr nadał „Harmonii” Złotą Odznakę Honorową.

W 1954 roku w Polskim Radiu Poznań została nagrana audycja o chórze „Harmonia” z udziałem Jana Itkowiaka.

Obok działalności w Kole Śpiewaczym „Harmonia” Jan Itkowiak pracował także z dziećmi i młodzieżą prowadząc chórek kościelny w swojej parafii. Wychował w ten sposób wielu przyszłych chórzystów.

Znaczenie postaci

Jan Itkowiak umarł 18 kwietnia 2005 roku w wieku 91 lat i został pochowany na cmentarzu w Zdunach. 43 lata pracował jako organista w kościele parafialnym pod wezwaniem Jana Chrzciciela w Zdunach. Był wielokrotnie odznaczany m. in.: 7 maja 1986 roku uchwałą Rady Państwa został odznaczony Krzyżem Oświęcimskim, a 6 grudnia 1989 roku Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski przez ówczesnego prezydenta Wojciecha Jaruzelskiego.

Jego osoba jest nierozerwalnie złączona z historią Koła Śpiewaczego „Harmonia”, a także Kościoła zdunowskiego, którego był ostatnim etatowym organistą.

Materiały źródłowe

1. Teczka z kopiami dokumentów Jana Itkowiaka w posiadaniu Zarządu Regionalnego w Zdunach Solidarności Weteranów Pracy.
2. Kroniki Chóru Harmonia.
3. Rozmowy z członkami chóru: druhami: Ireną Radajewską i Czesławem Szymczakiem.

Kalendarium:

  • 1914 ― Narodziny bohatera
  • 1942 ― Trafienie do Auschwitz
  • 1945 ― Wyzwolenie z Bergen-B...
  • 1946 ― Przybycie do Zdun
  • 2005 ― Śmierć bohatera

Zobacz też: