Pochodzenie

Stanisław Bodniak urodził się 29 października 1897 roku w małej wiosce Stara Wieś, w powiecie brzozowskim na Podkarpaciu (na podstawie Życiorysu własnego – w Małopolsce środkowej). Był najstarszym synem rolników Jakuba Bodniaka i Wiktorii z Guzów.

Żonaty z Marią Antonów, dochował się dwójki dzieci: córki Hanny i syna Macieja.

Dzieciństwo

Rodzice Stanisława mieli własny domek w Humniskach koło Brzozowa, ale został on szybko utracony. Matka pracowała jako wyrobnica u sąsiadów, a ojciec jako robotnik przy cegle i nafcie. Jako młody chłopiec we wczesnym dzieciństwie pasał gęsi i bydło, a także zajmował się zbieraniem suchych grzybów i gałęzi. Jeszcze przed rozpoczęciem nauki szkolnej dzięki pomocy ojca opanował umiejętność czytania.

Edukacja

W latach 1905 – 1909 uczęszczał do szkoły wiejskiej we wsi Humniska, ale stały brak obuwia i cieplejszej odzieży uniemożliwiał mu uczęszczanie na lekcje zimą. Do 13 roku życia nie opuszczał rodzinnej wsi. Wówczas dostał się do szkoły miejskiej w Brzozowie. Wyróżniał się w gronie uczniów pilnością i dzięki temu od 1 września 1910 roku dostał się do gimnazjum w Brzozowie. Przez całą edukację w gimnazjum udzielał korepetycji. Mimo trudnych warunków zawsze był pierwszym uczniem w klasie. Wielką rolę w kształtowaniu charakteru odegrało harcerstwo zorganizowane w drużynę im. Romualda Traugutta, jedną z najwcześniejszych w Małopolsce. Wraz z kolegami redagował gazetkę szkolną „Wiadomości brukowe”. W maju 1918 roku zdał maturę z wynikiem celującym.

Etapy działalności

Studia historyczne

Lata 1918 – 1920 to okres służby wojskowej m. in. podczas obrony Lwowa w tzw. „kompanii sztabowej” Dowództwa „Wschód”. Od października 1919 do czerwca 1920 roku uczęszczał na studia w Seminarium Duchownym w Przemyślu. Dzięki temu początkowe lata w seminarium mogą być zaliczone na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W listopadzie 1920 roku wyruszył do Krakowa, aby rozpocząć studia (historia, historia literatury i filologia) na Uniwersytecie Jagiellońskim. Kolejny raz musiał liczyć jedynie na własne siły. Zatrudnił się jako robotnik ciesielski i pracował codziennie po 10 – 12 godzin na mrozie, ale w krótkim czasie został majstrem ciesielskim i odłożył sporą sumę pieniędzy na swoje utrzymanie. W 1926 roku obronił doktorat na podstawie pracy „Marcin Kromer 1512 – 1570. Zarys biograficzny”. W czasie studiów pracował jako nauczyciel historii, geografii i języka niemieckiego w gimnazjum humanistycznym w Grybowie, a w latach 1924 – 1926 był asystentem w Seminarium Historii Kultury Uniwersytetu Jagiellońskiego. Odbył również w latach 1924 – 1925 praktykę w Bibliotece Jagiellońskiej. 29 października 1926 roku otrzymał promocję w auli Uniwersytetu Jagiellońskiego, która zakończyła sześcioletni okres jego studiów.

Praca

Początkowo zajęcia odbywają się w kórnickim zamku w tzw. sali herbowej pod czujnym okiem Białej Damy, a od września 1945 roku Z dniem 15 listopada 1926 roku objął stanowisko bibliotekarza w Bibliotece Kórnickiej na propozycję jej kierownika Władysława Pociechy. Na stanowisku kierownika tejże biblioteki poza czynnościami administracyjnymi prowadził dział wydawniczy, opracował inwentarz dyplomów. Przygotował katalog naukowy rękopisów oraz rozpoczął jego druk w Poznaniu. Niestety został przerwany przez wybuch II wojny światowej. Uczestniczył w ruchu naukowo – bibliotekarskim, był również członkiem zarządu Poznańskiego Koła Związku Bibliotekarzy Polskich. Przed wybuchem wojny zabezpieczał zbiory biblioteczne. Cenniejsze rękopisy i druki wywiózł do Warszawy, gdzie zostały umieszczone w piwnicach Błękitnego Zamku Zamoyskich, a część zbiorów przeniesiono do piwnic zamku Kórnickiego. 6 września 1939 roku wyruszył na punkt zborny stosownie do karty mobilizacyjnej. Po przeżyciu licznych bombardowań lotniczych wpadł w ręce Niemców w okolicach Konina. Udało mu się uciec i wrócić do Kórnika. Zabiegał wówczas o zaopatrzenie zamku w szyby wybite podczas wysadzania mostu, z pozytywnym skutkiem. Został aresztowany przez Gestapo, ucieka jednak w rodzinne strony na Podkarpacie, gdzie zajmuje się tajnym nauczaniem młodzieży. Pod koniec lipca 1940 roku obejmuje opiekę nad zbiorami Biblioteki Narodowej w Warszawie. Podjął również działalność konspiracyjną, angażując się w prace tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich. Okres warszawski obdarzył Stanisława Bodniaka habilitacją, która doszła do skutku w czasie od kwietnia do września 1942 roku. Została ona zatwierdzona przez Ministerstwo Oświaty w 1946 roku. Z Warszawy okrężną drogą przez rodzinny Brzozów i Lublin, w marcu 1945 roku powrócił do Kórnika. Z dniem 19 marca 1945 roku obejmuje dawne stanowisko w Bibliotece Kórnickiej. Od maja tego samego roku rozpoczął wykłady na Uniwersytecie Poznańskim jako docent, od 1947 roku jako zastępca profesora, a w czerwcu 1948 jako profesor. W kwietniu 1945 roku zostają uruchomione kursy przygotowawcze mające na celu wyrównanie wiedzy kandydatów do powstającego gimnazjum. Patronat naukowy nad ta inicjatywą objął doktor Stanisław Bodniak. Początkowo zajęcia odbywają się w kórnickim zamku w tzw. sali herbowej pod czujnym okiem Białej Damy, a od września 1945 roku przeniesiono je do sal bnińskiego ratusza.

Umiera 15 października 1952 roku zasypiając w przerwie obiadowej. Chorował na serce, ale sugestie o podjęcie leczenia puszczał mimo uszu.

Działalność naukowa

Przed 1939 rokiem Stanisław Bodniak współpracował z prasą pomorską i gdańską. Współpracował ze Związkiem Obrony Kresów Zachodnich. Ogłosił wiele tekstów naukowych poświęconych Prusom Królewskim, Warmii oraz Prusom Książęcym. Spośród nich należy wymienić:

– Marcin Kromer w obronie kościoła (1924)

– Morze w głosach opinii dawnej Rzeczypospolitej (1931)

– Losy flotylli Batorego w Elblągu (1934)

– Albrecht Hohenzollern (1935)

– Polska a Prusy Książęce na schyłku rządów Albrechta (1936)

– Prusy Królewskie wobec unii z Koroną (1935)

– Geneza interwencji polskiej w Prusach Książęcych w r. 1566 (1936)

Pozostawił również w rękopisie kilka monografii, które jednak nie doczekały się publikacji. Dotyczyły one m.in. postaci Marcina Kromera, postaci kasztelana gdańskiego Jana Kostki oraz dziejów unii Prus Królewskich z Koroną.

Znaczenie

Formalnie dyrektorowanie Stanisława Bodniaka w Miejskim Gimnazjum Koedukacyjnym trwało tylko pół roku, ale po tym czasie również angażował się w prace Rady Zarządu Gimnazjum Koedukacyjnego, by przekształcić placówkę typu gimnazjalnego w szkołę licealną. Dokonał inwentaryzacji zbioru inkunabułów, rękopisów i dyplomów Biblioteki Kórnickiej oraz skatalogował XVI, XVII i XVIII-wieczne rękopisy Biblioteki Narodowej w Warszawie. Ciekawostką jest, że był wielkim miłośnikiem gór. Podczas okupacji wojennej był dwukrotnie ranny. Był człowiekiem prostym, skromnym i ofiarnym, który budził najgłębszy szacunek wśród tych, co mieli szczęście poznać Go bliżej.