Dzieciństwo
Wojciech Kubanek urodził się 1 kwietnia 1865 r. w Wapnie w powiecie wągrowieckim. Jego rodzicami byli Kazimierz i Katarzyna, z domu Cholewińska. Zajmowali się oni uprawą roli. Od najmłodszych lat wychowywany był w duchu patriotycznym.
Edukacja
O jego edukacji i młodości wiadomo, że ukończył szkołę powszechną, a następnie rozprowadzał dewocjonalia, czyli drobne przedmioty kultu religijnego, np. medaliki, różańce i literaturę ludową na jarmarkach i odpustach.
„Dobro to nie jest wiedza, to jest czyn.”
Początek jego dorosłego życia przypada na okres, kiedy Polska znajduje się pod zaborami. Wielkopolska, w której mieszkał Kubanek, znajdowała się w zaborze pruskim. W związku z tym Polacy starali się bronić swojej świadomości narodowej w dziedzinie kultury, gospodarki, oświaty. Robili to między innymi poprzez drukowanie polskich gazet. W taki własnie sposób postępował Wojciech Kubanek.
W 1902 r. bohater założył w Gołańczy drukarnię, introligatornię (dział drukarni lub zakład rzemieślniczy zajmujący się oprawianiem książek i broszur), a także zakład, w którym oprawiano obrazy. Jego specjalnością były druki kupieckie, plakaty, statuty towarzystw i drobne publikacje. Wydrukował między innymi „Śpiewnik ludowy” napisany przez księdza z pobliskiej Chojny. Zawierał on pieśni religijne i patriotyczne.
Oprócz wydawania polskich publikacji, Kubanek był jednym z inicjatorów strajku dzieci w gołanieckiej szkole. Trwał on od 22 października 1906 r. do 10 czerwca 1907 r. Spowodowany był on głównie dążeniem władz pruskich do ostatecznej likwidacji nauczania języka polskiego w szkołach. Inną przyczyną był fakt, że zakazano modlenia się na lekcjach religii w języku polskim.
„Patriotą jest ten, kto nie potrafi spokojnie patrzeć na to, jak umiejętnie niszczona jest jego ojczyzna”
W czasie I wojny światowej, która trwała w latach 1914-1918, został aresztowany przez wojska niemieckie. Przyczyną aresztowania była pomoc, jakiej Kubanek udzielił więźniowi rosyjskiemu.
W grudniu 1918 roku, kiedy wybuchło w Wielkopolsce powstanie, bohater poparł je i zaczął drukować w swoim zakładzie pierwsze zarządzenia władz polskich. Własnym nakładem drukował „Głos sądowy” i publikacje poświęcone Gołańczy.
W 1926 r. Kubanek przeniósł drukarnię i introligatornię do Wągrowca. Był redaktorem i wydawał ,,Głos Wągrowiecki”. Gazeta ukazywała się najpierw dwa, a później trzy razy w tygodniu. Zamieszczono w niej powieści i nowele w odcinkach, umieszczano również dodatki świąteczne i kalendarze ścienne. Pismo okazywało się w latach 1926-1939, w średnim nakładzie ok. 1200 egzemplarzy. Publikacja ta zainteresowała młodych ludzi, dlatego prowadzono w niej ,,Kącik Harcerski”.
Od 1930 roku dzięki Kubankowi ukazywał się również ,,Nasz Znak”, dwutygodniowy dodatek, który poświęcony był ruchowi harcerskiemu.
Inne publikacje bohatera to: ,,Samoobrona”, ,,Nasze życie”, ,,Nowym szlakiem”, ,,Miesięcznik” i ,,Orędownik na powiat wągrowiecki”.
W „Naszym życiu”, które ukazywało się w latach 1933-1935 i było pismem Bratniej Pomocy Uczniów Państwowego Seminarium Nauczycielskiego, a później młodzieży Państwowego Gimnazjum, zawarte były informacje o tematyce humanistycznej.
„Nowym szlakiem” to dodatek do ” Głosu Wągrowieckiego”, poświęcony sprawom Legionu Młodych. Ukazywało się on co miesiąc. Wszystkie obwieszczenia władz wojewódzkich, Wydziału Powiatowego i Zarządu Miejskiego, rozporządzenia policyjne, regulaminy, a także komunikaty umieszczane były w „Orędowniku na powiat wągrowiecki”. Za to pismo, które było informatorem dla mieszkańców powiatu, odpowiadał Wojciech Kubanek. Wydał 224 numery tej gazety.
W 1935 roku drukarnię w Wągrowcu przejęli synowie Kubanka, Władysław i Wojciech.
„Polski król”
Wojciech Kubanek działał w Towarzystwie Przemysłowców, które skupiało miejscowych rzemieślników i kupców, a także w Towarzystwie Pszczelarzy. Wspierał również działalność Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, które było organizacją sportową o charakterze społeczno-wychowawczym. Działało ono do wybuchu wojny.
„Głos Wągrowiecki” odegrał bardzo ważną rolę w życiu kulturalnym Wągrowca.
Z drukarni bohatera wychodziły: druki urzędowe, dla towarzystw i osób prywatnych. Natomiast w introligatorni oprawiano książki szkolne, biurowe, książeczki do nabożeństwa.
Kubanek należał także do Korporacji Zakładów Graficznych i Wydawniczych na województwo poznańskie. Był inicjatorem zbiórki pieniędzy i kosztowności na Fundusz Obrony Narodowej.
W 1939 roku, po wybuchu II wojny światowej, drukarnia i introligatornia przestały istnieć. Rodzina bohatera została wysiedlona do Generalnej Guberni. Kubanek, podczas pobytu w obozie w Łodzi został pobity przez gestapowców. Na skutek odniesionych ran, zmarł 10 maja 1941 r. Pochowany został 12 maja 1941 roku w Rzeczycy, w powiecie kraśnickim.
Ze względu na aktywną działalność społeczną, Niemcy, mieszkający w Wągrowcu nadali Kubankowi przydomek „Polski król”.
Rodzina
Bohater wraz z żoną Marianną, z domu Bączkowską, miał sześcioro dzieci: 5 synów: Józefa, który urodził się w 1900 r. i przedwcześnie zmarł, Marcina (nie jest znana data urodzenia, poległ w czasie I wojny światowej), Władysława (ur. w 1904 r.) i Wojciecha (ur. w 1902 r.), którzy przejęli drukarnię w Wągrowcu. Stefan (ur. w 1895 r.) swe dorosłe życie poprowadził poza domem rodzinnym. Miał jeszcze córkę Bronisławę (ur. w 1897 r.), która po wyjściu za mąż poprowadziła po ojcu zakład w Gołańczy. Pod koniec lat 90 ubiegłego wieku osiadł z rodziną w Gołańczy.
Odznaczenia
Za swą działalność Wojciech Kubanek otrzymał w 1938 roku Srebrny Krzyż Zasługi.
Dnia 17 października 1996 roku Biblioteka Miejska w Gołańczy otrzymała imię Wojciecha Kubanka.
W oczach innych…
Wojciech Kubanek postrzegany był jako wspaniały, prawy, rzetelny człowiek. Bardzo kochał swą rodzinę i Polskę. W pracy wykazywał się oddaniem i skromnością. Podczas zorganizowanego przez siebie strajku dzieci w gołanieckiej szkole, Kubanek pokazał jak oddanym jest patriotą. Wykazał się dużą odwagą, wydając w zaborze pruskim polskie publikacje. Wielokrotnie narażał się pruskiej policji, był przez nią oskarżany o przestępstwa prasowe. Nigdy jednak się nie złamał. Był w grupie ludzi walczących o polskość w zakresie oświaty i świadomości narodowej. Znany był jako miłośnik literatury i dziejów państwa polskiego.
Swoje dzieci wychował na dobrych i pracowitych ludzi. Wiele od nich wymagał, był surowy, ale sprawiedliwy. Bardzo dobrze przygotował swoich synów do zawodu drukarza, dzięki czemu przez kilka lat zajmowali się drukarnią ojca.
Przez ludzi zapamiętany został jako dobry obywatel, który zginął za swą ojczyznę, a także jako osoba, która miała ogromny wkład w rozwój i utrzymanie polskiej kultury w trudnych dla Polski czasach.
Literatura:
1. Gazeta Wyborcza, 13 maja 2003.
2. Gołańcz w 600-leciu , Gołańcz 2001.
3. Kusz A.,Wojciech Kubanek-drukarz i wydawca,Gołańcz 2001.
4. Materiały z Biblioteki Miejskiej w Gołańczy.
5. Rozmowy z dziadkiem jednej z uczennic.