Okres młodości i życie dorosłe

Edward Chraplak urodził się 5 czerwca 1912 r. w Wesfwalii (Niemcy), syn Wincentego i Franciszki z domu Krukar. Rodzice Jego byli robotnikami fabrycznymi. W roku 1917 przeprowadził się wraz z matką do Śremu, gdzie rozpoczął naukę w szkole powszechnej. Gdy ojciec wrócił z frontu francusko-niemieckiego zamieszkał w Ujściu. Po ukończeniu szkoły powszechniej kontynuował naukę w Gimnazjum Humanistycznym w Chodzieży, a następnie w Seminarium Nauczycielskim w Czarnkowie, gdzie w roku 1932 uzyskał świadectwo maturalne. W latach 1932-33 przebywał w Szkole Podchorążych Rezerwy w Poznaniu. Po ukończeniu służby wojskowej został bezpłatnym praktykantem-nauczycielem w Pniewach. W roku 1934 uzyskał kontrakt, a po zdaniu egzaminu praktycznego etat nauczyciela w Nowej Wsi Ujskiej, gdzie pracował do wybuchu ll wojny światowej. Drugiego maja 1939 r. został powołany w stopniu porucznika do wojska. Zwolniono go pod koniec sierpnia z przeznaczeniem do dyspozycji dowódcy garnizonu w Sandomierzu. Przedzierając się do Sandomierza brał udział w wielu potyczkach z Niemcami. Pod Poturzycą został internowany przez wojska radzieckie, ale po paru dniach zbiegł. W okresie okupacji zajmował się organizowaniem tajnego nauczania. Zorganizował szkołę polską w Rzeszowicach oraz we wsi Zabawa w powiecie Sokal. Tam też został aresztowany przez UPA. Uratował się dzięki przyjaciołom. Od tego czasu ukrywał się i organizował podziemną obronę Polaków przed UPA, w czym pomagała mu żona Jadwiga. Śledzony przez Ukraińców, zmuszony był przenieść się do Lwowa. Nawiązał współpracę z Armią Krajową i uczestniczył w wielu jej akcjach. Z żoną Jadwigą wychowywał dwie córki i syna.

Praca społeczna

W roku 1949 powrócił do poznańskiego i zorganizował pierwszą szkołę w powiecie trzcianeckim, w Herbutowie, a później w Białej. W Białej, gdzie był kierownikiem szkoły do 1950 r., uczestniczył w organizacji Gminnej Spółdzielni, przedszkola, Domu Kultury oraz Technikum Rolniczego. W roku 1950 został przeniesiony do Wągrowca na stanowisko podinspektora szkolnego, a rok później został kierownikiem Szkoły Podstawowej w Gołańczy. Prowadził zajęcia lekcyjne, szczególnie ulubione przedmioty to: geografia, śpiew, prace ręczne. Chór szkolny wraz z Nim jako dyrygentem zajął pierwsze miejsce w konkursie chórów szkolnych z terenu kuratorium poznańskiego. Przeprowadził gruntowny remont budynku szkolnego, sal lekcyjnych, uzupełnił sprzęty szkolne. Z Jego inicjatywy powstała Gminna Biblioteka Obywatelska, której był opiekunem oraz biblioteka szkolna. Prowadził działalność mającą na celu zbieranie środków na zakup książek do biblioteki szkolnej, na kolonie wypoczynkowe i zdrowotne dla biednych i sierot. Wykonywał samodzielnie mapy historyczne, plansze układu pokarmowego, szkicował portrety jako pomoce dydaktyczne na zajęcia lekcyjne. W Gołańczy funkcję kierowniczą w szkole podstawowej pełnił do 1972 r., tzn. do czasu przejścia na emeryturę, ale następne 11 lat pracował jeszcze w niepełnym wymiarze godzin. Od roku 1944 działał w Ruchu Ludowym, pełniąc różne funkcje. Znaczna była jego aktywność w Związku Nauczycielstwa Polskiego. W latach 1945-1972 działał również w Radach Narodowych oraz Powszechnej Samoobronie. Ważną rolę w jego życiu odegrała praca w ZHP, gdzie uzyskał stopień harcmistrza. Od 1950 r. działał w PTTK jako opiekun zabytków oraz propagator polskości Ziem Zachodnich.

Odznaczenia

Za wieloletnią pracę dydaktyczno-wychowawczą i społeczną został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1973 r.), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1979 r.), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1982 r.), Medalem 40-lecia Polski Ludowej (1984 r.) oraz wieloma innymi oznaczeniami państwowymi i resortowymi. Zmarł 3 grudnia 1987 r. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Gołańczy.

Znaczenie postaci

Edward Chraplak to społecznik, który swoją postawą wskazuje Nam jak postępować, walczyć w obronie swojej Ojczyzny. Był znakomitym nauczycielem, który zachęcał młodzież do osiągania zamierzonych celów. W pracy szkolnej z wielkim zaangażowaniem rozbudzał, rozwijał przedsiębiorczość. Jedna z sal lekcyjnych w Szkole Podstawowej w Gołańczy nosi Jego imię. Był człowiekiem niezwykle pogodnym, życzliwym, przyjaznym, ale wymagającym wobec uczniów. Propagował polskość Ziem Zachodnich.

Literatura:

1. Kroniki szkolne.

2. Wywiad z członkami rodziny Edwarda Chraplaka.