Pochodzenie
Jan Nyczak urodził się 29 kwietnia 1924 roku w Łuszkowie. Był synem Ignacego i Antoniny. Pochodził z rodziny wielodzietnej. Miał piątkę rodzeństwa: 3 siostry i 2 braci. Różnica między najstarszą siostrą, a nim wynosiła 20 lat.
W wieku 27 lat Jan Nyczak ożenił się z Marianną Nowak i zamieszkali w Rogaczewie Wielkim. Ślub odbył się w kościele p.w. św. Andrzeja Ap. w Wyskoci. Ich małżeństwo trwało ponad 50 lat, za co zostali odznaczeni Medalem za Długoletnie Pożycie Małżeńskie. Doczekali się licznego potomstwa. Mieli czwórkę dzieci. Najstarsza córka – Elżbieta, ur. 5 października 1952 roku w Rogaczewie Wielkim. Kolejnym dzieckiem była Eugenia – ur. 13 grudnia 1955 roku w Jurkowie. Dwa lata później na świat przyszedł Jan, ur. 20 marca 1957 roku w Jurkowie. Najmłodszym z nich był Waldemar, ur. 21 lutego 1961 roku, a zmarł 23 października 2004 roku, mając 43 lata.
Jan Nyczak zmarł 13 kwietnia 2002 roku. Jest pochowany na cmentarzu w Wyskoci.
Dzieciństwo i młodość
Jan Nyczak nie miał łatwego dzieciństwa. Rodzice mieli gospodarstwo rolne i mały Janek musiał im pomagać. Nawet w dzień swojej Pierwszej Komunii po uroczystym obiedzie musiał wyprowadzić krowy na pastwisko.
Jan Nyczak skończył 6-klasową Szkołę Podstawową w Jerce. Mając 15 lat wybuchła II wojna światowa i nie miał możliwości kontynuowania nauki. Podczas wojny rodzice Jana zostali wysiedleni z gospodarstwa. Jako młody chłopak musiał zarejestrować się i pracować u niemieckiego rolnika w Łuszkowie. Później, jako dorosły mężczyzna, prowadził już własne gospodarstwo rolne. Za pracę na roli dostał odznakę „Zasłużony Pracownik Rolnictwa”.
Pod koniec wojny, w kwietniu 1945 roku, 21-letni Jan został powołany do zasadniczej służby wojskowej. Najpierw służył w jednostce we Wrocławiu, a potem został skierowany na południowy-wschód w Bieszczady, gdzie toczyły się walki z UPA (Ukraińska Powstańcza Armia). Został za to odznaczony Brązowym Medalem „Zasłużonym na Polu Chwały”. UPA jest współodpowiedzialna wraz z OUN (Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów) za zorganizowanie i przeprowadzenie ludobójstwa polskiej ludności cywilnej. W okresie 1944-1947 UPA przeprowadziła szereg akcji wymierzonych przeciwko MO, jednostkom wojskowym, a także przeciwko mieszkańcom Bieszczad. Mordowano również ludność cywilną, nawet kobiety i dzieci, a domostwa palono. Po przybyciu w Bieszczady regularnych jednostek Wojska Polskiego próbowano zwalczyć banderowców, ale jednostki frontowe, które zostały skierowane w Bieszczady nie dawały sobie rady z przeciwnikiem dobrze znającym teren i doskonale uzbrojonym. Aktywność UPA znacząco zmalała po akcji „Wisła” (wysiedlenie mieszkańców z terenów działania UPA) w 1947 roku. W wyniku konfliktu między ludnością polską i ukraińską zginęło kilkadziesiąt tysięcy Polaków (są różne dane na ten temat), a wiele polskich miejscowości zostało kompletnie zniszczonych. W PRL z przyczyn politycznych temat działalności UPA podlegał zniekształceniom, przemilczeniom i zafałszowaniom. Na prywatne inicjatywy zmierzające do policzenia ofiar zbrodni UPA na Kresach władze pozwoliły dopiero w 1985 roku.
Po powrocie z wojska Jan Nyczak pracował przez ok. 3 lata w Poznaniu w elektrociepłowni jako monter.
Działalność społeczna
Jan Nyczak był społecznikiem bezpartyjnym. W latach 1960-1990 był sołtysem wsi Rogaczewo Wielkie. Pracował na rzecz wsi i mieszkańców. Współpracował z mieszkańcami – organizował prace przy różnych zadaniach. Potrafił zjednać ludzi, nikt nie odmawiał pomocy fizycznej (np. kopanie, załadunek) i użyczenia sprzętu (np. ciągnik, ładowarka). Czynił starania o środki finansowe w gminie. Za jego udzędowania zbudowano nową drogę z Rogaczewa Wielkiego do Łuszkowa, położono nowy asfalt na drodze z Rogaczewa Wielkiego do Rogaczewa Małego, wybudowano kanalizację deszczową, aby opady deszczu nie zalały gospodarstw. We wszystkich pracach brał czynny udział, np. wycinanie krzewów przy drodze, kopanie rowów pod kanalizację deszczową, układanie rur, itp. Czynił starania o użyczenie gruntu z SHR (Stacja Hodowli Roślin – Kopaszewo) na boisko dla młodzieży. Przygotowano wspólnie boisko sportowe do gry w piłkę nożną i siatkówkę. To tylko niektóre z osiągnięć Jana Nyczaka. Za pracę społeczną był wielokrotnie odznaczany. Otrzymał Srebrny i Złoty Krzyż Zasługi, Odznakę za Zasługi dla Województwa Leszczyńskiego. Otrzymane medale, dowody uznania są odzwierciedleniem jego pracowitości i ofiarnego życia społecznego. Bo tylko takie życie poświęcone innym jest warte przeżycia.
Będąc sołtysem sprawował też funkcję Radnego Gromadzkiej Rady Narodowej (1966-1972). Rok później został Radnym Gminnej Rady Narodowej w Krzywiniu (1973-1985). W okresie pełnienia funkcji sołtysa był również Prezesem Kółka Rolniczego.
Odznaczenia
– 1970 r. – Brązowy Medal „Zasłużonym na Polu Chwały”– polskie odznaczenie wojskowe okresu 1943-1992, ustanowione rozkazem dowódcy 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki gen. bryg. Zygmunta Berlinga. Był nadawany za czyny odwagi, męstwa i bohaterstwa na froncie w wyjątkowo trudnych sytuacjach wymagających poświęcenia. Po roku 1960 nie określano szczegółowych kryteriów nadawania medalu, określając jedynie, że jest on odznaczeniem wojennym, stanowiącym nagrodę za zasługi bojowe.
– 1971 r. – medal za prace na rzecz wsi i mieszkańców „Srebrny Krzyż Zasługi”– polskie cywilne odznaczenie państwowe, nadawane za zasługi dla Państwa lub obywateli, ustanowione na mocy ustawy z dnia 23 czerwca 1923 roku i nadawane do chwili obecnej. W latach 1944-1992 odznaczenie nadawane osobie zasłużonej w pracy zawodowej lub w działalności społecznej.
– 1981 r. – Zasłużony Pracownik Rolnictwa– polskie odznaczenie ministerialne, nadawane na mocy decyzji ministra lub urzędnika kierującego instytucją odznaczającą. W Polsce nie ma rangi odznaczenia państwowego, które nadawane są na mocy decyzji Prezydenta RP. Odznaka została ustanowiona uchwałą z dnia 10 lipca 1970 roku. Jest to zaszczytne wyróżnienie nadawane m.in. rolnikom indywidualnym – za wysokie wyniki produkcyjne i aktywną postawę społeczną i obywatelską; członkom rolniczych spółdzielni, działaczom kółek rolniczych i ich związków – za osiągnięcia w pracy zawodowej i społecznej.
– 1984 r. – „Złoty Krzyż Zasługi”– polskie cywilne odznaczenie państwowe, nadawane za zasługi dla Państwa lub obywateli, ustanowione na mocy ustawy z dnia 23 czerwca 1923 roku i nadawane do chwili obecnej. W latach 1944-1992 odznaczenie nadawane osobie zasłużonej w pracy zawodowej lub w działalności społecznej.
– 1984 r. – „Medal 40-lecia Polski Ludowej”- polskie cywilne odznaczenie państwowe okresu PRL. Został ustanowiony 26 kwietnia 1984 roku w 40 rocznicę powstania Polski Ludowej. Medal nadawany był za całokształt zasług położonych w długoletniej, wyróżniającej się pracy zawodowej oraz działalności społeczno-politycznej. Według przepisów, nadawano go obywatelom cieszącym się autorytetem w swoich środowiskach zawodowych i społecznych, którzy swą długoletnią pracą zawodową, działalnością społeczną lub polityczną w różnych dziedzinach życia kraju w okresie czterdziestolecia Polski Ludowej wnieśli liczący wkład w budowę i umacnianie socjalistycznej państwowości, gospodarki i kultury narodowej. Medal nadawany był w okresie od 22 lipca 1984 roku do 22 lipca 1985 roku.
– 1989 r. – „Za Zasługi dla Województwa Leszczyńskiego”– honorowe wyróżnienie nadawane osobom, instytucjom, organizacjom, które poprzez swoją działalność wnoszą wybitny wkład w rozwój gospodarczy, naukowy, kulturalny i społeczny województwa.
– 2001 r. – medal za „Długoletnie Pożycie Małżeńskie” ( 50-lecie małżeństwa z żoną Marianną ).
Dlaczego warto pamiętać o Janie Nyczaku …
Warto wpominać i pamiętać o Janie Nyczaku, ponieważ był człowiekiem prawym, uczynnym i sprawiedliwym. Od najmłodszych lat, aż do śmierci kierował się hasłem: „Bóg, Honor, Ojczyzna”. Duża Ojczyzna, czyli Polska, a Mała Ojczyzna, czyli Gmina Krzywiń. Swoim dzieciom przekazywał historię regionu oraz Polski. Już w latach 60-70-tych XX w. opowiadał swoim dzieciom o Katyniu, co w tamtych czasach było zabronione. Szkoda, że nasza polska ziemia straciła takiego bohatera dnia codziennego.
Żródła:
– wywiad z dziećmi Jana Nyczaka;
– wiadomości z Internetu.