Powrót Encyklopedia Wielkopolan „Umiłowanie nauki jest źródłem prawdziwej duchowej rozkoszy.”

Kazimierz Kostanecki

ur. 25 grudnia 1863
zm. 11 stycznia 1940
Zespół Szkolno-Gimnazjalny im. Unii Europejskiej w Trąbczynie

Wspomnienia pośmiertne: Kazimierz Kostanecki (1863 – 1940)
Zdjęć: 9
Dokumentów: 1

Pochodzenie

Ród Kostaneckich wywodził się z Wołynia i legitymował herbem Wieruszowa/Wierusz.

Ojcem Kazimierza był Jan Nepomucen Kostanecki urodzony około 1817 roku. W latach pięćdziesiątych XIX stulecia ożenił się z dziesięć lat młodszą od siebie Michaliną Dobrowolską, córką Stanisława Dobrowolskiego, pochodzącą z rejonu poznańskiego. Jan Nepomucen wspominany jest jako bardzo dobry, światły gospodarz i mądry organizator. Sąsiedzi często udawali się do niego po poradę w zawiłych sprawach rolniczych. Również młodzi adepci rolnictwa przyjeżdżali do wzorcowego myszakowskiego majątku na praktyki.

Michalina otrzymała, podobnie jak pozostałe jej siostry, bardzo staranne wykształcenie, obejmujące znajomość języków obcych, historii, literatury i matematyki. Jej praca polegała na prowadzeniu gospodarstwa domowego i wychowaniu dzieci.

W latach 1856-1860 dziedzic chełmski wydzierżawił Kostaneckim wieś Myszaków w powiecie słupeckim wraz z dworem.

Państwo Kostaneccy prowadzili ożywione życie towarzyskie. W ich domu często gościły zaprzyjaźnione rodziny Niemojewskich, Zabokrzewskich, Chełmskich oraz Słubickich.

Dzieciństwo

Kazimierz Kostanecki urodził się 25 grudnia 1863 roku.

Miał pięcioro rodzeństwa. Pierwsze były dwie siostry: Zofia i Anna (zm.1864). Następnie na świat przeszli trzej bracia: Stanisław (16 kwietnia 1860 r.), Jan (3 grudnia 1861r.) i Antoni (9 stycznia 1866r.).

Kazimierz dorastał w domu o bogatych tradycjach patriotycznych. Jego rodzice zaangażowali się w pomoc uczestnikom powstania styczniowego. Za konspiracyjną działalność Jan Nepomucen został aresztowany i więziony przez Rosjan w latach 1864-1865.

Po 10 latach dzierżawy Kostaneccy opuścili wieś Myszaków i przenieśli się do Ozorzyna w gminie Babiak niedaleko Koła. W tym czasie Jan Nepomucen mocno podupadł na zdrowiu, chorując na płuca i zmarł w 1874 r.

Na początku lat 70-tych XIX wieku Kazimierz przeniósł się do Poznania, gdzie uczęszczał do gimnazjów. Na wakacje jednak zawsze wracał do domu w Ozorzynie.

Michalina Kostanecka umiera na zapalenie płuc w 1892 r. Zostaje pochowana w rodzinnym grobowcu Kostaneckich w Kazimierzu niedaleko Łodzi.

Edukacja

Kazimierz Kostanecki po trzyletniej edukacji w gimnazjum realnym kontynuował naukę w gimnazjum filologicznym św. Marii Magdaleny. W 1883 r. rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Berlińskiego, poświęcając się historii sztuki. Z pasją rozwijał swoje zainteresownia sztuką. To zamiłowanie do malarstwa i rzeźby towarzyszyło mu przez całe życie. W przyszłości jego krakowskie mieszkanie stało się małą galerią cennych kolekcji obrazów i rzeźb a jego przyjaciółmi byli tacy mistrzowie pędzla i dłuta, jak: Jacek Malczewski, Julian Fałat, Teodor Axentowicz, Wojciech Weiss czy Ludwik Puget.

Po roku studiów filozoficznych młody Kostanecki zwrócił się ku studiom przyrodniczym. W 1885 r. wstąpił na Wydział Lekarski Uniwersytetu Berlińskiego. Głównym przedmiotem jego zainteresowania była anatomia człowieka. W czasie studiów dostał się pod opiekę znanego anatoma prof. Waldeyera i już w 1886 r. otrzymał złoty medal za pracę konkursową na temat szczegółów anatomii trąbki słuchowej.

Kazimierz ożenił się z Janiną z d. Bloch. Miał dwóch synów Jana i Michała.

Kariera naukowa

W latach 1889 – 1890 (prawdopodobnie jeszcze w czasie studiów) pracował jako asystent w pierwszym Zakładzie Anatomii w Berlinie. W 1890 r. uzyskał stopień doktora medycyny i chirurgii. W tym czasie również przeprowadził się do Wrocławia, aby podjąć pracę w Zakładzie Fizjologii u prof. Heindenhaina. Po roku wyjechał do Gissen, gdzie na tamtejszym uniwersytecie objął posadę prosektora w Zakładzie Anatomii prof. Bonneta.

W roku 1892 Kostanecki wrócił na ziemie polskie jako uznany naukowiec. Osiadł w Krakowie, gdzie otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego anatomii porównawczej na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Uczelni tej pozostał wierny do końca życia.

Wiosną 1893 roku, korzystając z funduszów dotacji rządowej, udał się na kilkumiesięczne badania naukowe do Morskiej Stacji Zoologicznej w Neapolu.

W 1894 roku został profesorem zwyczajnym i objął po prof. Teichmannie Zakład Anatomii na Wydziale Lekarskim. W latach 1897 – 1898 piastował funkcję dziekana Wydziału Lekarskiego a w latach 1913-1915 był trzykrotnie wybierany na stanowisko rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Kazimierz Kostanecki zasłużył się dla Polskiej Akademii Umiejętności. Jej członkiem-korespondentem został 12 maja 1896 roku, a członkiem czynnym 13 maja 1902 roku. W PAU piastował wiele funkcji. Był sekretarzem generalnym, dyrektorem Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego, a w latach 1929-1934 został delegatem PAU w Londynie. W roku 1935 przeszedł w stan spoczynku, a rok później mianowano go profesorem honorowym.

6 listopada 1939 roku Kazimierz Kostanecki został wraz z grupą profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego podstępnie aresztowany przez hitlerowców i wywieziony do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen, gdzie zmarł 11 stycznia 1940 roku.

Znaczenie postaci

Profesor Kostanecki działał czynnie i był członkiem honorowym wielu towarzystw naukowych, polskich i zagranicznych. Pięciokrotnie otrzymał tytuł doktora honoris causa m.in. od uniwersytetów w Aberdeen, Genewie i Padwie. Dorobek naukowy pozwala nazwać Kostaneckiego twórcą największej w Polsce krakowskiej szkoły anatomicznej i anatomoporównawczej. Jest uznawany za najwybitniejszego polskiego anatoma XX wieku. Był wszechstronnym i nowoczesnym badaczem, wspaniałym mówcą i wykładowcą, niezrównanym mistrzem języka polskiego, niemieckiego i francuskiego. Jako kurator Bratniej Pomocy Medyków Uniwersytetu Jagiellońskiego przyczynił się do budowy Domu Medyków w Krakowie. W latach 1914-1918 piastował urząd wiceprezydenta miasta Krakowa.

Był świetnym pedagogiem, uwielbianym przez młodzież akademicką. Spod jego ręki wyszło wielu znakomitych naukowców, spośród których kilkunastu zajęło katedry na uniwersytetach polskich. Opublikował blisko 70 prac o trwałej wartości naukowej. Zajmował się anatomią i fizjologią mięśniówki gardła, podniebienia, trąbki słuchowej, wadami rozwojowymi, embriologią jaj jeżowców. Prowadził badania porównawcze nad jelitem ślepym, narządami moczowo-płciowymi i nad rozwojem otrzewnej i jej fałdów.

Od 2005r. imię Braci Kostaneckich nosi Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Zagórowie.

Źródła:

Archiwum Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. Braci Kostaneckich w Zagórowie.

Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie.

Prelekcja Łukasza Parusa – nauczyciela ZSP im. Braci Kostaneckich w Zagórowie.

Lewicki R., Bracia Kostaneccy. Związki z ziemią zagórowską. Konin, Wydawnictwo „APEKS”, 1993.

www.zspzagorow.eu

Wikipedia, wolna encyklopedia

mazowsze.hist.pl/35/Rocznik_Towarzystwa_Naukowego…/795/…/27242/

http://www.wl.uj.edu.pl/wydzial/historia-anatomia/-/journal_content/56_INSTANCE_1KPj/41663/6351285

http://www.eduteka.pl/temat/Kazimierz-Kostanecki

Kalendarium:

  • 1929 ― delegat PAU w Londynie
  • 1863 ― Narodziny bohatera
  • 1885 ― rozpoczęcie studiów n...
  • 1886 ― otrzymanie złotego me...
  • 1889 ― praca na stanowisku a...
  • 1890 ― uzyskanie stopnia dok...
  • 1891 ― objęcie posady prosek...
  • 1892 ― nominacja na profesor...
  • 1893 ― badania naukowe w Mor...
  • 1894 ― awans na profesora zw...
  • 1896 ― korespondent Polskiej...
  • 1897 ― dziekan Wydziału Leka...
  • 1913 ― rektor Uniwersytetu J...
  • 1939 ― aresztowanie przez hi...
  • 1940 ― Śmierć bohatera

Cytaty:

  • „Umiłowanie nauki jest ...”
  • „Nas starszych i Was mł...”
  • „Od pracy samodzielnej ...”

Zobacz też: