Pochodzenie
Maria Wikarjak urodziła się 27 lipca 1916 r. w Ostrowie Wielkopolskim. Jej rodzice mieszkali w Szklarce Śląskiej pod Odolanowem (gm. Odolanów, pow. ostrowski, woj. wielkopolskie). Zmarła w Poznaniu 27 lutego 2010 r. Pogrzeb odbył się 8 marca 2010 r. w kościele św. Jana Vienneya w Poznaniu, pochowano ja na cmentarzu przy ul. Lutyckiej.
Dzieciństwo
W dzieciństwie wpojono jej zasady rzetelności, umiłowania wiedzy, otwartości, które w przyszłości dobrze wykorzystała. Duży wpływ na jej patriotyczne wychowanie miała matka, która już w młodzieńczych latach w okresie zaborów działała w polskich organizacjach młodzieżowych.
Edukacja
Naukę w szkole średniej rozpoczęła w Gimnazjum Klasycznym w Gostyniu (gm. miejsko-wiejska Gostyń, pow. gostyński, woj. wielkopolskie). Stamtąd przeniosła się do Państwowego Humanistycznego Gimnazjum Żeńskiego w Ostrowie Wielkopolskim. Z tą szkołą wiązała najwięcej wspomnień i zamiłowanie do działalności społecznej. Przeszła szereg kursów organizowanych przez Polski Czerwony Krzyż.
Wstąpiła do Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej. Po ukończeniu trzeciej klasy gimnazjum przeniosła się do Inowrocławia, kontynuując naukę w Seminarium Nauczycielskim. Nie ukończyła jednak tej szkoły z powodu trudności materialnych rodziców, naukę przerwała również z powodu wojny. W 1945 r. zdała maturę w ostrowskim Gimnazjum i Liceum Żeńskim. Następnie w tym samym roku z mężem Janem Wikarjakiem wyjechała do Poznania, gdzie rozpoczęła studia akademickie. W 1951 r. otrzymała dyplom magistra wychowania fizycznego, a w 1952 r. tytuł magistra filologii klasycznej UAM w Poznaniu.
Lata wojenne (1939-1945)
Na początku września 1939 r. jako przeszkolona siostra Pogotowia Sanitarnego została przydzielona do pracy w szpitalu polowym w Łodzi. Po ewakuacji szpitala przedostała się do rodzinnego Ostrowa Wielkopolskiego, gdzie od 18 września do grudnia 1939 r. pełniła służbę w szpitalu polowym PCK dla jeńców polskich. Tam udało jej się wyprowadzić kilkunastu jeńców na wolność.
Od wiosny 1940 r. brała udział w akcji przygotowania dzieci do I Komunii Świętej. Bardzo często grupy katechizacyjne zamieniały się później w grupy tajnego nauczania. W listopadzie 1940 r. przystąpiła do podziemnej organizacji ,,Ojczyzna” i włączyła się do pracy w tajnym nauczaniu. Pod koniec 1940 r. prowadziła nauczanie w kilkunastu grupach uczniów szkół powszechnych, a później nauczała języka łacińskiego oraz religii w klasach gimnazjalnych. Potrafiła w ciągu dnia przeprowadzić nawet dziesięć godzin lekcyjnych. Jej głównym środkiem lokomocji był rower, którym przemieszczała się po całym mieście. W sumie przez cały okres okupacji jej uczniami było aż 112 osób.
Rodzina
W 1945 r. wyszła za mąż za Jana Wikarjaka. Jej córka Teodozję jest pracownikiem naukowym w Instytucie Filologii Klasycznej UAM w Poznaniu.
Praca zawodowa
Do 1939 r. pracowała jako opiekunka niemowląt i ekspedientka. Po wojnie po ukończeniu studiów została nauczycielką w Liceum im. Klaudyny Potockiej w Poznaniu oraz Liceum Sacré Coeur w Polskiej Wsi pod Pobiedziskami (gm. miejsko-wiejska Pobiedziska, pow. poznański, woj. wielkopolskie). Od połowy lat 50-tych pracowała jako lektor języka łacińskiego w Akademii Medycznej w Poznaniu, a później na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu była kierowniczką języka łacińskiego w Studium Nauczania Języków Obcych UAM.
Praca społeczna
Maria Wikarjak udzielała się społecznie, pełniła wiele funkcji również w rodzinnych stronach:
– Honorowy Członek Zarządu Koła Emerytów Związku Nauczycielstwa Polskiego Pracowników UAM
– wieloletnia przewodnicząca Koła Zakładowego PTTK w UAM
– seniorka Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Archidiecezji Poznańskiej
– działaczka w Kole Ostrowian oraz członek Koła Ostrowianek ,,Emilki”, zrzeszającym absolwentki dawnego Liceum im. Emilii Szczaneckiej w Ostrowie Wielkopolskim (obecnie II LO im. Władysława Reymonta)
– współorganizatorka obchodów 75-lecia i 80-lecia II LO w Ostrowie Wielkopolskim.
Nagrody i odznaczenia
Marię Wikarjak uhonorowano za jej wybitne zasługi w dziedzinie oświaty, głównie za tajne nauczanie w okresie II wojny światowej. Nagrodzono ją odznaczeniami takimi jak:
– Złoty Krzyż Zasługi
– Medal Komisji Edukacji Narodowej
– Złota Odznaka ZNP
– Złota Odznaka PTTK
– Honorowe Obywatelstwo Ostrowa Wielkopolskiego.
Bibliografia
1. ,,Szkolna fotografia – wojenne losy kolegów, przyjaciół i nauczycieli” – opracowanie Magdaleny Wikarjak.
2. ,,Ostrów wielkopolski – dzieje miasta i regionu”, praca zbiorowa, Poznań 1990.
3. ,,Ostrowski Ośrodek Armii Krajowej”- Edmund Jakubek, Ostrów Wielkopolski 2005.