Pochodzenie
Marian Cezary Abramowicz urodził się 29 października 1934 r. w Białobłotach w powiecie pleszewskim, w rodzinie Stansławy (z domu Skowrońska) i Franciszka Abramowiczów.
Dzieciństwo
Wcześnie stracił rodziców. W 1937 r. zmarł ojciec, a rok później matka. Kilkuletnim chłopcem zaopiekowały się: babcia Franciszka i ciotka Weronika Balcerzak (siostra matki). W 1945 r. Cezary został adoptowany przez bezdzietnych krewnych ze strony matki i zamieszkał w Dobieszczyźnie koło Jarocina.Tam też w 1949 r. ukończył szkołę podstawową, a następnie rozpoczął pracę oraz naukę w systemie wieczorowym w liceum ogólnokształcącym w Koninie.
Młodość
Trudne warunki życiowe nie przeszkadzały mu w dążeniu do wiedzy. W 1951 r. przenosi się do Warszawy, gdzie dzięki stypendium PAX-u uczęszczał do Liceum im. Św. Augustyna. Przez krótki czas mieszkał w Płocku, a w 1952 r. wstąpił do Towarzystwa Salezjańskiego. Po odbyciu nowicjatu w Czerwińsku nad Wisłą podejmuje studia w Instytucie Filozofii i Psychologii w Woźniakowie. W roku 1955 złożył śluby zakonne i został subdiakonem. Niestety z powodu złego stanu zdrowia (choroba płuc, epilepsja) w 1958 r. zmuszony był przerwać studia i wystąpić z zakonu. W tym samym roku rozpoczął pracę w administracji Tyskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Miejskiego w Tychach, lecz 1958r. zapadł na gruźlicę płuc. Przeszedł długą, trzyletnią kurację, w trakcie której poddał się operacji i częściowej amputacji prawego płuca w Klinice Akademii Medycznej w Gdańsku. Następnie przebywał w sanatorium w Prabutach, po czym otrzymał rentę inwalidzką II grupy.
Po zakończonym leczeniu i rehabilitacji, w 1964 r. powrócił do rodzinnych stron, zrezygnował z renty i podjął pracę w administracji leśnej, na stanowisku kierownika biura Nadleśnictwa Biała Królikowska. Zamieszkał w domu – dworku należacym do nadleśnictwa zwanym „Dom białego czarta”. Wstąpił także do ZSL. Niestety, po roku przyszedł nawrót choroby płuc. Trafił do sanatorium w Sokołowsku koło Wałbrzycha.
Podczas pobytu w sanatorium poznał Annę Zelenay, poetkę którą uczył języka włoskiego. Po latach, w audycji Radia Centrum pod Red.J.Delury powie: Wszystko, co dobre na tym świecie, zaczyna się od kobiety. Podczas jednej z lekcji bowiem Anna miała powiedzieć: Pan pisze wiersze! Poznaję po oczach. Tak więc warszawska poetka stała się „odkrywcą talentu” Abramowicza. Ich zażyła przyjaźń przerodziła się w coś większego, uczucie, które musiało pozostać w tajemnicy. Anna była pierwszym krytykiem a zarazem korektorem utworów poety. Korespondowali ze sobą aż do jej samobójczej śmierci.
Etapy działalności
Twórczość literacka:
W 1966 r. debiut prasowy w „Tygodniku Kulturalnym” wierszem „Wrzosowisko” i kolejne publikacje wierszy we „Współczesności”, „Twórczości” i innych pismach.
W 1968 r. debiut radiowy – reportaż literacki Haliny Gołowicz „Zagubiony w lesie”.
W związku z publikacją wierszy w „Twórczości” Abramowicz nawiązuje znajomość i przyjaźń z Jarosławem Iwaszkiewiczem (około 100 listów Jarosława Iwaszkiewicza do poety zdeponowanych jest w Bibliotece Publicznej im. A. Asnyka w Kaliszu, z których 24 opublikował poznański miesięcznik „Nurt” w 1985 r.)
W 1970 r. debiut książkowy zbiorem poezji „Urzeczenie”, wydanym przez wrocławskie Ossolineum.
W 1972 r. red. Daniel Bargiełowski na zlecenie Redakcji Publicystyki Kulturalnej TVP nakrecił reportaż o poecie pt. „Urzeczenie”
W 1973 r. wydanie powieści „Kochanek białej gołębicy” (Wydawnictwo Lubelskie).
W 1977 r. zbiór poezji „Twarze na piasku” (Wydawnictwo Poznańskie).
W 1978 r. – M. C. Abramowicz zostaje członkiem Związku Literatów Polskich. Od tego czasu zapraszany jest do prac w Kolegium Nagrody Literackiej im. Wł. Reymonta przy ZLP w Poznaniu. Był również konsultantem literackim i członkiem Rady Fundacji Literackiej w Poznaniu oraz członkiem Jury Forum Młodzieży Literackiej w Poznaniu.
W latach 1981 – 83 r. publikowano w miesięczniku „Południowa Wielkopolska” refleksyjne opowieści o zwierzętach „Donosy z Białej Królikowskiej”.
Od 1981 r. poeta brał systematyczny udział w Międzynarodowych Listopadach Poetyckich oraz Dekadach Pisarzy Środowisk Wielkopolskich.
W 1985 r. Radio Poznań nagrało audycję o ludzkim losie z udziałem poety, na podstawie zbioru wierszy pt. „Sennik niedzielny”.
Kolejne tomiki poezji ukazywały się: w 1991 r. „Dni darowane” i „W kantyku ziemi”, w 1994 r. „Uroki i zadziwienia”.
W latach 1986 – 91 powstał fresk biblijny – powieść „Maria Magdalena” oraz „Listy spod klepsydry”.
W roku 1996 wyszedł ostatni tomik poezji M. C. Abramowicza „Listy niewysłane”.
Po śmierci poety, która nastąpiła 5 marca 1997 r. ukazały się „Listy spod klepsydry” (2000 r.) i „Czarna Struga” (2003 r.)
Działalność społeczna
W latach 1968 – 78 względnie poprawił się stan zdrowia poety i zaangażował się on intensywnie w działalność społeczną, głównie na rzecz kultury na wsi – m.in. współtworzył (1973 r.) i pełnił funkcję kierownika artystycznego Zespołu Pieśni i Tańca „Białobłoty”, a w latach 1975 – 1979 był kierownikiem Gminnego Ośrodka Kultury w Gizałkach.
W 1979 r. pogorszył się stan zdrowia Abramowicza i zmuszony był do corocznych, kilkumiesięcznych pobytów w sanatorium (Sanatorium Chorób Płuc i Gruźlicy „Staszycówka” w Ludwikowie k. Poznania). W 1991 r. wykryto u niego początki białaczki.
Odznaczenia i nagrody:
1983 r. – nagroda wojewody kaliskiego za działalność kulturalną w środowisku wiejskim.
1984 r. – odznaka honorowa „Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego”.
1985 r. – odznaka „Za zasługi dla województwa kaliskiego”.
1986 r. – Srebrny Krzyż Zasługi przyznany przez Radę Państwa
1994 r. – nagroda Wojewody Kaliskiego „Za poetyckie i prozatorskie dokonania twórcze”.
Znaczenie postaci
Marian Cezary Abramowicz zmarł 5 marca 1997 r. w sanatorium w Ludwikowie. Pochowany został 8 marca 1997 r. na cmentarzu parafialnym w Królikowie, żegnany przez przez władze gminy i powiatu, działaczy kultury i oświaty, przyjaciół i młodzież szkolną. Na płycie nagrobnej wyryty został fragment jednego z jego wierszy :
„…A ja gdybym mógł na tamten brzeg
kwiat jakiś ze sobą wziąć,
zabrałbym różowofioletowy, miododajny wrzos,
aby od lasów, pól i złotej jesieni
wraz z sercem swoim i duszą
Tobie, Panie Boże, go dać
na przechowanie.”
Dwa lata po śmierci M. C. Abramowicza powstała pracownia jego imienia. 30 października 1999 r. z inicjatywy przyjaciela i spadkobiercy poety dr Jana Majewskiego dokonano uroczystego otwarcia placówki w Gminnym Centrum Kultury w Gizałkach. W maju 2004 r. pracownię Mariana Cezarego Abramowicza przeniesiono do szkoły w Białobłotach, gdzie istnieje do dziś. Powodem był m.in. zamiar sprzedania budynku GCK w Gizałkach, ale także prośba o umieszczenie tam pracowni, wystosowana przez dyrektor placówki Lillę Deleszkiewicz w imieniu uczniów, nauczycieli i lokalnej społeczności. Wówczas również Gimnazjum w Białobłotach otrzymało imię Marina Cezarego Abramowicza. Pracownia pamięci Abramowicza odwiedzana jest do dziś przez gości Zespołu Szkół w Białobłotach. W 2010 r. w progach placówki pojawił się znany aktor Marek Siudym, który przyjaźnił się z poetą. Na spotkaniu z młodzieżą gimnazjalną opowiadał o tym, jak poznał patrona ich szkoły.
W marcu 2002 r. w V rocznicę śmierci M. C. Abramowicza odbył się w Białobłotach wieczór poetycki upamiętniający osobę i twórczość poety. Wydarzeniem wieczoru było m.in. wystawienie po raz pierwszy fragmentu sztuki teatralnej Abramowicza „Saul”. Spektakl przygotowało Studio Rapsodystyczne Henryka Dąbrowskiego z Poznańskiego Centrum Kultury Zamek oraz grupa wokalna „Konsonans”, pod kierownictwem Dariusza Stockiego. Wielkim hołdem dla zmarłego poety było wystąpienie kolegów poetów, którzy zaprezentowali swoje wiersze poświęcone Abramowiczowi. Recytowali: Łucja Danielewska, Helena Gordziej, Anna Elżbieta Zalewska, Maria Magdalena Pocgaj, Halina Zybura, Ryszard Danecki, Andrzej Ogrodowczyk, Tomasz Agatowski. Oto jeden z nich autorstwa Heleny Gordziej:
W ogrodzie przed twoim domem
rosną sosny
nadałeś im kobiece imiona
teraz kiedy ciebie nie ma
stoją smutne niczym wdowy
ptaki czasem siadają
na iglastych gałęziach
i milczą
nasłuchują stukotu maszyny
do pisania – cisza
nikt nie uderza w klawiaturę
a przecież o nich pisałeś
„Donosy z Białej Królikowskiej”
przekomarzałeś się z buńczuczną chmarą
godziłeś spory
zgasłeś z dala od domu
ptaki wyczuły odejście
na pogrzebie głośnym świergotem
obnosiły żałość
jakby się z Bogiem kłóciły
że puste miejsce po tobie
sierocą głosi dolę.
Pleszewski artysta Sławomir Jenerowicz skomponował muzykę do kilku wierszy Abramowicza i zaprezentował je w formie poezji śpiewanej. Tygodnik „Życie Pleszewa” wydał z tej okazji specjalny dodatek do gazety, a artykuły upamiętniające ukazały się również w: Czasopiśmie Aptekarskim (nr 6-7/2002), Kulturze, Przeglądzie Kaliskim, Ziemi Kaliskiej, Gazecie Wyborczej.
Od tego momentu corocznie pod koniec październik Gminne Centrum Kultury w Gizałkach organizuje wieczory poetyckie poświęcone pamięci Abramowicza. Uczestniczą w nich poeci skupieni wokół Fundacji Literackiej w Poznaniu, młodzież szkolna, lokalna społeczność. Każdorazowo gościem tych spotkań jest dr farmacji Jan Majewski – przyjaciel i spadkobierca poety, Honorowy kustosz Pracowni M. C. Abramowicza. Pan Majewski bardzo dba o to, by osoba Abramowicza nie została zapomniana. Jest autorem kilku artykułów prasowych poświęconych poecie: artykuł w Gazecie Wyborczej z 8. 03. 2010 r., artykuł w Gazecie Wyborczej z 28. 03. 2012 r. wznawia wydania poezji Abramowicza (w 2011 r. ukazał się „Wybór wierszy”, a w 2012 r. „Czarek przyjaciołom”)
Od 2004 r. w Zespole Szkół w Białobłotach odbywają się Dni Twórczości M. C. Abramowicza. Ich celem jest przybliżenie sylwetki i twórczości poety młodzieży szkół gimnazjalnych, a także wyłonienie spośród młodych ludzi talentów literackich i recytatorskich. W ramach tego przedsięwzięcia odbywały się bowiem warsztaty literackie prowadzone przez poetkę Annę Elżbietę Zalewską, konkursy wiedzy o życiu i twórczości poety, konkurs recytatorski „Poeci i pisarze Wielkopolski” oraz konkurs literacki o „Nagrodę im. M. C. Abramowicza”. Na przestrzeni 10 już lat w impezie tej uczestniczyło kilkuset uczniów z powiatów pleszewskiego, konińskiego i wrzesińskiego wraz z opiekunami. Jednym z namacalnych efektów tych spotkań jest wydanie w 2008 r. przez uczniów Gimnazjum w Białobłotach przewodnika literacko-turystycznego „Daleko stąd do Czarodziejskiej Góry. Śladami bohaterów utworów Mariana Cezarego Abramowicza”. Praca ta powstała pod opieką polonistki Ireny Szewczyk. W 2012 r. z okazji XV rocznicy śmierci poety na uroczystościch w Białobłotach spotkali się niemal wszyscy laureaci konkursów z poprzednich lat. Wielu z nich to już dorośli ludzie, ale jak sami zauważyli, twórczość Abramowicza na zawsze wryła się w ich serce i pamięć.
„Dni darowane” M. C. Abramowicza w wykonaniu Kamila i Adama Deleszkiewiczów
Osobie i twórczości M. C. Abramowicza zostało poświęconych kilka prac dyplomowych: praca magisterska „Życie i twórczość M. C. Abramowicza” napisana przez Krystynę Molkę pod kierunkiem dr. Piotra Łuszczykiewicza na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej UAM oddział w Kaliszu (1999 r.), praca magisterska „Życie i twórczość M. C. Abramowicza” napisana przez Ewę Andersz – Wanat pod kierunkiem prof. dr hab. Krzysztofa Trybusia również na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej UAM oddział w Kaliszu (2011 r.), praca magisterska „Dni darowane – topos życia i śmierci poety, prozaika, społecznika Mariana Cezarego Abramowicza” napisana przez Annę Lewicz pod kierunkiem prof. zw. dr hab. Mariana Walczaka na Wydziale pedagogiczno – Artystycznym UAM oddział w Kaliszu (2011 r.).
Ponadto w maju 2004 r. uczennica Gimnazjum w Białobłotach Katarzyna Skowrońska przygotowała pod opieką nauczycielki Elżbiety Tamborskiej album na konkurs „Poznajemy Ojcowiznę” pt. „Marian Cezary Abramowicz poeta urzeczony”. Praca ta zdobyła nagrodę Grand Prix na etapie wojewódzkim konkursu, a następnie również na etapie ogólnopolskim.
30 czerwca 2012 r. Stowarzyszenie Promocji Sztuki „Łyżka mleka” z Kalisza zorganizowało spotkanie poetyckie „Cezary Abramowicz we wspomnieniach Leszka Żulińskiego”.
Relacja ze spotkania poetyckiego „Cezary Abramowicz we wspomnieniach Leszka Żulińskiego”