Pochodzenie

Marian Suwalski urodził się 15 sierpnia 1885 r. w Margoninie. Był synem rolnika Tomasza i Anastazji z Cicheckich.

Etapy działalności

Wcielenie do armii niemieckiej

W 1914 roku, kiedy wybuchła I wojna światowa, jako mieszkaniec terenów pod zaborem niemieckim został wcielony do niemieckiej armii i brał udział w działaniach wojennych. Walczył na frontach we Francji i w Belgii, gdzie został ranny.

Powrót do Margonina i dalsza działalność w okolicach

Zdemobilizowany w stopniu sierżanta, na początku grudnia 1918 roku powrócił do Margonina. Natychmiast przystąpił do przygotowań powstania w Margoninie. 1 stycznia 1919 roku na wiecu zorganizowanym przez Radę Ludową powołano Komitet Obywatelski. Suwalski został jego członkiem i uczestniczył w formowaniu Straży Ludowej. Po dwóch dniach kompania margonińska liczyła 152 uzbrojonych żołnierzy. 6 stycznia 1919 roku o godzinie 18.00 powstańcy przejęli całkowitą kontrolę nad miastem. Opanowali wszystkie ważne obiekty i wyloty ulic. Kilka dni później wzięli udział w bitwie o Chodzież. W tworzącym się batalionie wągrowieckim Suwalski został dowódcą plutonu, z którym uczestniczył w walkach o Szamocin.

Śmierć

15 stycznia 1919 roku rozpoczęto akcję mającą na celu zdobycie Szamocina. Brały w niej udział bataliony wągrowiecki i poznański. Niestety, operacja zakończyła się niepowodzeniem. Marian Suwalski poległ we wsi Borowo koło Szamocina, zakłuty bagnetami przez kolonistów niemieckich. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Margoninie w kwaterze powstańczej. Zbiorowy grób sześciu powstańców znajduje się przy głównej alejce w centrum cmentarza. W dziesiątą rocznicę śmierci, plac targowy w Margoninie u zbiegu ulic Lipowej i Cmentarnej nazwano placem jego imienia. Cztery miesiące później na Placu Mariana Suwalskiego stanął Pomnik Wolności. Widniały na nim nazwiska 120 mieszkańców Margonina i okolic – w tym nazwisko Mariana Suwalskiego – poległych w I wojnie światowej, Powstaniu Wielkopolskim i wojnie polsko-bolszewickiej. Na cokole pod orłem widniał napis „Ku czci poległych, którzy dali świadectwo prawdzie. Jeszcze Polska nie zginęła”. Miejsce jego śmierci upamiętnia obelisk wzniesiony w 1978 r. W 90-tą rocznicę wybuchu Powstania Wielkopolskiego pomnik został odrestaurowany. W margonińskim kościele parafialnym znajduje się pamiątkowa tablica z 1929 roku. Wypisano na niej nazwiska pięciu parafian, którzy stracili życie w walkach powstańczych i ośmiu żołnierzy poległych w 1920 roku w wojnie z Rosją Sowiecką.

Znaczenie postaci

Współcześnie Marian Suwalski jest uważany za lokalnego bohatera, człowieka, który jest symbolem heroicznej walki o wolność regionu. Mogiła powstańcza, w której spoczywa Suwalski i wielu innych poległych w powstaniu wielkopolskim, jest ważnym miejscem związanym z lokalną tradycją niepodległościową.