Pochodzenie

Seweryn Matuszewski urodził się 11 września 1879 roku w Śmiglu. Syn Michała i Anny z Szychowiczów.Urodził się w rodzinie wyznania rzymsko – katolickiego. Ojciec jego był krawcem i prowadził warsztat rzemieślniczy w Śmiglu. Doktor Seweryn Matuszewski posiadał czworo rodzeństwa: trzy siostry i starszego o pięć lat brata Marcelego. Seweryn Matuszewski posiadał czterech synów, którzy kolejno urodzili się w latach: 1913 (Zbigniew), 1914 (Olgierd), 1916 (Heliodor) i w 1922 (Janusz). Wszyscy synowie otrzymali dobre wykształcenie i tak: Zbigniew i Heliodor zostali prawnikami, Janusz lekarzem stomatologiem Olgierd ekonomistą.

Edukacja

Seweryn Matuszewski początkowo uczęszczał do szkoły podstawowej w Śmiglu, a następnie kontynuował naukę w Gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu. Po uzyskaniu świadectwa dojrzałości udał się na studia medyczne i studiował na uniwersytetach w Berlinie, Lipsku i w Monachium.

Działalność lekarska i społeczna

1 kwietnia 1904 roku miał zostać powołany do odbycia jednorocznej służby w armii niemieckiej w 3 Pułku Piechoty w Berlinie. Zwolniony przedterminowo ze względu na stan zdrowia, odbył następnie praktykę asystencką w klinice uniwersyteckiej w Monachium, gdzie 13 lutego 1904 roku uzyskał promocję na doktora medycyny ze specjalizacją chorób wewnętrznych i nerwowych. Po uzyskaniu doktoratu z medycyny był początkowo asystentem u swojego promotora, lecz w kwietniu 1905 roku zrezygnował z tego stanowiska i osiedlił się w Śremie. Tutaj praktykował jako lekarz i brał czynny udział w szeregu polskich organizacji i instytucji. Był inspiratorem zakładania polskich towarzystw kulturalnych i piastował w nich odpowiedzialne funkcje na przykład: w Kole Śpiewaczym czy w Towarzystwie Muzycznym w Śremie. Włączył się aktywnie w narodowe i społeczne życie miasta w ten sposób kontynuując swoje tradycje działalności niepodległościowej z okresu edukacji gimnazjalnej i uniwersyteckiej. Od początku dał się poznać jako sumienny lekarz i niezastąpiony społecznik. Wyróżniał się też swoją wszechstronnością. Doktor Matuszewski znał się na wszystkim i dlatego zdobył w Śremie szacunek i poważanie. W jego mieszkaniu odbywały się okresowo zebrania konspiracyjne członków Koła Marianów przy gimnazjum śremskim i nauka języka polskiego oraz historii Polski dla uczniów gimnazjalnych. Był propagatorem harcerstwa i przyczynił się do powstania jeszcze przed 1914 rokiem dwóch drużyn harcerskich w Śremie. W okresie poprzedzającym I wojnę światową jak i w czasie jej trwania, odważnie i zdecydowanie występował przeciwko szowinistycznej działalności „Hakaty” oraz różnym formom dyskryminacji Polaków przez miejscowe władze pruskie. Zaznaczyć należy, iż był to okres (od 1908 roku), kiedy działalność „Hakaty” skierowana przeciwko Polakom przybrała na sile. Taka postawa przysporzyła mu sporo kłopotów i prześladowań ze strony dozoru policyjnego. Pierwsza rewizja domowa miała miejsce w 1910 roku po powrocie z Krakowa, dokąd udał się na uroczystość odsłonięcia pomnika „Grunwaldzkiego” i zlot „Sokolstwa”. Postawa doktora Matuszewskiego sprawiła także, że wokół niego skupiali się wszyscy także rolnicy i robotnicy. Odwaga i zaangażowanie w sprawę polską sprawiła, że zdobył uznanie i szacunek społeczeństwa śremskiego. Wszędzie miał posłuch w ważnych sprawach finansowych, społecznych i patriotycznych. Wkrótce obrano go prezesem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” działającego w Śremie od 1893 roku, jako dziewiąte gniazdo „Sokole” zaboru pruskiego. Następnie został prezesem okręgowym (okręg VIII) na powiaty: śremski, śmigielski i kościański. Miało to miejsce w 1907 roku, albo nawet w 1906 roku. Dodać należy, iż od początku XX wieku przez władze pruskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” uznane zostało za organizacje wybitnie polityczną i dlatego także za ożywioną działalność Koło Śremskie znalazło się pod szczególnie starannym dozorem policyjnym. Zasadnicze pole działania „Sokoła” koncentrowało się wokół wychowania fizycznego i narodowo – politycznego, nic więc dziwnego, iż doktor Matuszewski utożsamiał się z założeniami i celami jakie miało propagować towarzystwo. Z działalnością w „Sokole” był związany jego wyjazd do Krakowa w lipcu 1910 roku na uroczystość odsłonięcia pomnika „Grunwaldzkiego” i zlot „Sokolstwa”, w którym oficjalnie „Sokolstwo” zaboru pruskiego nie uczestniczyło. Formą represji za działalność w „Sokole” i współudział w zakładaniu polskich towarzystw kulturalnych były szykany ze strony władz pruskich (rewizje domowe). Prezesem wydziału okręgu VIII był jeszcze na pewno w 1912 roku. Jednakże już w 1913 roku naczelnikiem okręgu VIII był Kasiewicz Ludwik a doktor Seweryn Matuszewski nie znalazł się na liście delegatów na VI zlot Sokolstwa Polskiego do Poznania. Jego następcą obrany został Franciszek Malinowski. W 1911 roku wybrany został do Rady Miejskiej w Śremie powiększając swoim mandatem reprezentację ludności polskiej i zasiadał w niej jako jeden z czterech Polaków. Był to duży sukces, bowiem pozycja Polaków w Radzie była szczególnie trudna wobec wrogiego stosunku do wszystkiego co polskie ówczesnego burmistrza Schorsteina, zmierzającego do ograniczenia do minimum ilości mandatów polskich. W walce o mandat radnego pokonał Niemca Pfeiffera, uzyskując 226 głosów, czyli o 52 więcej od swojego kontrkandydata. Doktor Matuszewski funkcję radnego pełnił do odzyskania niepodległości w 1918 roku. Z ramienia Koła Polskiego kandydował w 1912 roku w wyborach do parlamentu pruskiego co miało być dowodem zaufania społeczeństwa śremskiego, iż na tym forum będzie skutecznie i uparcie występował w obronie spraw polskich. Także w 1912 roku w wieku trzydziestu trzech lat ożenił się z Zofią Jezierską z Poznania, córką jednego z tamtejszych majętnych kupców. Wiadomo, iż Zofia Jezierska była najstarszą córką państwa Jezierskich i zgodnie z wówczas obowiązującymi zasadami jako najstarsza z córek miała wstąpić do zakonu. Okoliczności wzajemnego poznania się przyszłych małżonków nie są znane w dniu dzisiejszym praktycznie niemożliwe do ustalenia. Pierwszym prezesem został doktor Broekere jednak duszą Banku był ks. Piotr Wawrzyniak, który posiadał umiejętności pozyskiwania zaufania czego dowodem był szybki wzrost liczby członków Banku. Ksiądz Piotr Wawrzyniak zasiadał w organach kierowniczych Banku Ludowego w Śremie łącznie 23 lata. Doktor Matuszewski dyrektorował Bankiem Ludowym z powodzeniem aż przez okres 25 lat. Bank od początku istnienia wspierał polskość i przyczyniał się do rozwoju ekonomicznego miasta. Faktem niezaprzeczalnym jest, iż Bank Ludowy w Śremie powstał z potrzeby i chęci niesienia sobie wzajemnej pomocy, pragnienia obrony polskości tych ziem. W dniu 22 maja 1912 roku w miejsce doktora Matuszewskiego wybrano (następcę) jako zastępcę prezesa i to za pomocą księdza proboszcza Matuszewskiego (brat doktora Matuszewskiego) z Błociszewa, aż do czasu wyboru nowego wice prezesa. W dniu 27 lutego 1913 roku Rada Nadzorcza Banku wraz Zarządem przystąpiła do ukonstytuowania Rady Nadzorczej i wybrano prezesem doktora Seweryna Matuszewskiego a sekretarzem proboszcza Matuszewskiego z Błociszewa. W miesiąc później dnia 27 marca 1913 roku doktor Matuszewski uroczyście zainaugurował posiedzenie Rady Nadzorczej i Zarządu. Innymi przejawami jego działalności w funkcji prezesa Rady Nadzorczej Banku były między innymi: sprowadzenie z konsultacji odbytej w Poznaniu w dniu 16 lipca 1913 roku w sprawie Banku Parcelacyjnego w Śremie oraz sprowadzenie z dnia 9 sierpnia 1913 roku z odbytej nie zapowiadanej rewizji gotówki. Przełomowym w związkach doktora Matuszewskiego z Bankiem Ludowym w Śremie okazał się dzień 5 marca 1914 roku, kiedy to został jednogłośnie przez aklamację wybrany prezesem Zarządu Banku Ludowego w Śremie. Kolejnym stopniem awansu był wybór doktora Matuszewskiego na członka Zarządu a zarazem dyrektora Banku Ludowego w Śremie: „Po obszernej dyskusji Rada nadzorcza doszła do wniosku, iż koniecznym okazał się wybór członka, który by znał dokładnie bieg interesów bankowych i zarówno stosunków miejscowych i okolicznych. Dla tego wybiera się z łona Rady Nadzorczej do tymczasowego prezesa pana doktora Seweryna Matuszewskiego podług ustaw na 3 lata”. Istniała jednak możliwość przedłużenia kadencji na „czas nieokreślony” a nawet dożywotnio. Do obowiązków doktora Matuszewskiego należało odbycie dwóch godzin pracy w Banku przedpołudniem i minimum godziny popołudniu. Jednym z pierwszych przejawów działalności doktora Matuszewskiego jako dyrektora Banku Ludowego w Śremie było przedłożenie w dniu 28 maja 1914 roku projektu uchwały regulaminu dla Zarządu i Rady Nadzorczej Banku, ponieważ żadnego regulaminu ta instytucja finansowa nie posiadała. Wiadomo, że od 1914 roku był dyrektorem Banku Ludowego w Śremie, radnym miejskim, prowadził także prywatną praktykę lekarską a także udzielał się w wielu organizacjach i prowadził życie rodzinne. 1 lipca 1915 roku został zmobilizowany jako lekarz do armii pruskiej do służby sanitarnej w stopniu kapitana rezerwy. Sprawował ordynaturę szpitala wojskowego w Rogożnie a potem od listopada 1916 roku był lekarzem sztabowym batalionu zapasowego 47 Pułku Piechoty w Śremie. W tym okresie, jako lekarz wojskowy, dopomógł wielu Polakom w zwolnieniu od służby wojskowej w armii pruskiej. Faktem niezaprzeczalnym jest, iż działalność na poziomie gimnazjalnym w „Kole Marianów” oraz w środowiskach polonijnych w czasie studiów w Berlinie, Lipsku i Monachium oraz późniejsza działalność w Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół” jak i aktywność w wielu inicjatywach społecznych o charakterze niepodległościowym (konspiracyjne lekcje języka polskiego i historii Polski prowadzone w jego domu) miały wpływ i tworzyły fundament postawy patriotycznej jaką wykazał się w sądnych dla sprawach Polski (Wielkopolski) końcowych dniach grudnia 1918 roku. Na możliwość odzyskania niepodległości pracowało przez okres 123 lat kilka pokoleń Polaków na przestrzeni wielu dziedzin życia (praca organiczna, zakładanie i działalność w instytucjach typu: Banków Ludowych – Ziemskich Towarzystw Kredytowych, Towarzystwie Czytelni Ludowych, Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół” i wielu innych). Jednym z wielu, którzy w tamtych dniach dali dużo od siebie dla sprawy polskiej był doktor Seweryn Matuszewski.

Udział w Powstaniu Wielkopolskim

W październiku 1918 roku zawiązał się w Śremie Tajny Komitet Obywatelski. Swoje korzenie miał on jednak już we wrześniu 1918 roku, kiedy to w powiecie śremskim jako pierwszy Władysław Szczepkowski z Łęgu utworzył Tajny Komitet Obywatelski, mający na celu wyszukanie i przygotowanie odpowiednich jednostek do objęcia urzędów po Niemcach. Przygotowania trwały przez cały październik i objęły wszystkie części powiatu. Doktor Seweryn Matuszewski wszedł w skład ścisłego kierownictwa Komitetu, na którego polecenie delegowany został do siedmioosobowej Rady żołnierskiej garnizonu śremskiego, z zadaniem bezpośredniej obserwacji jej poczynań wobec planów niepodległościowych tymczasowego komitetu Obywatelskiego. W skład rady żołnierskiej poza jednym Polakiem, weszli sami Niemcy. Tajny Komitet Obywatelski zaskoczony niemal wyłącznie niemieckim składem Rady słusznie przewidywał poważne zagrożenie. Obawiano się odsunięcia członków Komitetu od udziału w kierowaniu dalszym przebiegiem wydarzeń, także wrogich wystąpień wobec Komitetu ze strony radykalnych elementów Rady. Obawy były uzasadnione, gdyż rada żołnierska wydała rozkaz aresztowania doktora Matuszewskiego i Daniela Kęszyckiego „za propagandę kontrrewolucyjną i antyniemiecką”. Wybór Rady był efektem zorganizowania w sali hotelu „Victoria” w Śremie, wielkiego zebrania obywatelsko – żołnierskiego, na którym wybrano Radę Robotniczą. Jednocześnie z wyborem Rady Robotniczej, w Radzie Żołnierskiej nastąpiły zmiany personalne. Po wycofaniu się Niemców, oddelegowano Polaków. W wyniku tych zmian organizacyjnych ukonstytuowała się jednolita Rada Żołniersko – Robotnicza na miasto i powiat Śrem, licząca piętnaście osób, w której większość stanowili Polacy. Przewodnictwo Rady powierzono doktorowi S. Matuszewskiemu, który w ten sposób stał się najważniejszą osobistością powiatu śremskiego. Na tym stanowisku zadbał o właściwą aprowizację powiatu, bezpieczeństwo publiczne i ustanowił polskich kontrolerów nad niemiecką administracją. Nie było to zadanie łatwe, gdyż doktor Matuszewski posiadał zagorzałą opozycję w postaci niemieckich członków Rady przewidujących jego zamierzenia. Doktor Matuszewski brał następnie udział w organizowaniu analogicznej Rady w Dolsku. Tajny Komitet Obywatelski po zapewnieniu sobie dostatecznie silnych wpływów w Radzie Robotniczo – Żołnierskiej ujawnił się pod oficjalną nazwą Komitetu Obywatelskiego, przekształcając się po kilku dniach w Powiatową Radę Ludową na miasto i powiat Śrem. Doktor Seweryn Matuszewski obok W. Szczepkowskiego i księdza Beiserta, stanął na czele tejże Powiatowej Rady Ludowej, jako drugiego równorzędnego organu władzy. Ponieważ rzeczywistą władzą powiatową z egzekutywą była Rada Robotniczo – Żołnierska wszystkie dezyderaty i uchwały Powiatowej Rady Ludowej, mające być wprowadzone w czyn musiały przejść przez uchwałę Rady Robotniczo – Żołnierskiej. Łącznikiem pomiędzy obydwu Radami (bo zasiadający w zarządzie obydwóch Rad) był doktor Matuszewski. Dodać należy, iż we wspomnieniach doktora Matuszewskiego jest mowa o Radzie Żołniersko – Robotniczej. Po ukonstytuowaniu się Powiatowej Rady Ludowej została także powołania do życia Straż Ludowa na miejsce rozbrojonej policji i żandarmerii niemieckiej. Jej powstanie było efektem złożonego przez doktora Matuszewskiego na ręce Rady Żołnierskiej wniosku o potrzebie utworzenia milicji obopólnej. Komendantem powiatowym Straży Ludowej został wybrany Daniel Kęszycki z Błociszewa. Mając od dawna przygotowany plan, zorganizował w przeciągu tygodnia wzorowo Straż Ludową w całym powiecie.W końcu listopada 1918 roku sytuacja stawała się coraz poważniejsza. Niemcy ochłonęli z pierwszego entuzjazmu rewolucyjnego i zaczęli przemyśliwać nad sposobami złamania polskiego ruchu narodowego. Do księstwa zaczęto sprowadzać z głębi Niemiec karne oddziały wojskowe „Ostschutz”, które pod pozorem obrony prowincji wschodnich przed niebezpieczeństwem bolszewickim miały uniemożliwić oderwanie tych ziem od Niemiec. Oddziały takie były także przewidziane dla powiatu śremskiego. Doktor Seweryn Matuszewski jako przewodniczący Rady Robotniczo – Żołnierskiej, będąc niejako dyktatorem powiatu manewrował z wielką zręcznością i umiał zająć swych niemieckich kolegów błahostkami. Niemcy nawet słusznie lub nie słusznie mieli uważać doktora Matuszewskiego obok D. Kęszyckiego za najzażartszego Polaka „niemcożercę”. Wiadomym faktem było jednak, iż sytuacja taka nie mogła się przedłużać. W końcu Niemcy zadecydowali, że około Nowego Roku (1918/1919) oddziały (w postaci trzech kompanii piechoty i karabinów maszynowych) będą przysyłane a informacje taką na rentę starostwa powiatowego skierowały władze z Berlina. Ich stacjonowanie przewidziano w Nochowie, Łęgu i na Wójtostwie. Przybycie oddziałów jednak opóźniło się a wybuch powstania zamknął im granice. W momencie, kiedy dowiedziano się o niebezpieczeństwie przysłania „Ostschutzu”, powstał projekt utworzenia w każdym z miast powiatu jednej lub dwóch kompanii, które pod pozorem utrzymania bezpieczeństwa byłyby przeznaczone w rzeczywistości do zbrojnego przeciwstawieniu się „Ostschutzowi”. Projektu tego jednak nie dałoby się zrealizować gdyby wcześniej we wszystkich miasteczkach powiatu nie powstały Rady Robotniczo – Żołnierskiej. Na początku grudnia powstała w Śremie pierwsza taka kompania, a dowódcą nad nią powietrzono porucznikowi Józefowi Muślewskiemu. Doktor Matuszewski był jednym z delegatów Śremu na Sejm Dzielnicowy w Poznaniu, który odbył się w dniach od 3 do 5 grudnia 1918 roku a następnie członkiem Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu. Wybór Matuszewskiego oraz księdza Beiserta, Szczepkowskiego, Skrzydlewskiego i innych reprezentantów Śremu dał przeciwnikom politycznym pole do zażartej dyskusji, która była jaskrawym dowodem, że niektóre osoby przenosiły osobiste ambicje nad dobro ogółu. W dniu 27 grudnia 1918 roku doktor Matuszewski udał się wspólnie z Danielem Kęszyckim do Poznania, aby wziąć udział w powitaniu Ignacego Paderewskiego celem zasięgnięcia informacji o faktycznej sytuacji politycznej w regionie bezpośrednio od przedstawicieli Naczelnej Rady Ludowej. W dniu 27 grudnia w Poznaniu znajdowało się wielu z czynnych społecznie obywateli powiatu śremskiego, by wziąć udziału w powitaniu wielkiego wirtuoza i patrioty. W Poznaniu doktor Matuszewski wraz z Danielem Kęszyckim był świadkiem wybuchu Powstania Wielkopolskiego, którego rozpoczęcie zaskoczyło wszystkich. Doktor Matuszewski zainteresowany walkami ulicznymi na własna odpowiedzialność przyłączył się do jednego z oddziałów Straży Ludowej i z nim do północy „przebiegał” ulice miasta. Dnia 28 grudnia doktor Matuszewski wspólnie z Danielem Kęszyckim starał się uzyskać od Naczelnej Rady Ludowej wskazówki do działania nadchodzące dni. Doktor Matuszewski wraz z innymi społecznikami powiatu śremskiego przekonani byli, że w ślad za Poznaniem Śrem także powinien powstać. Niemniej doktor Seweryn Matuszewski i Daniel Kęszycki życzyli sobie stosownego pisemnego rozkazu od wyższej władzy. Nie uzyskawszy go od członków Naczelnej Rady Ludowej nieskorej do podejmowania jakichkolwiek decyzji powrócili do Bazaru i tam przedstawili Janowi Chłapowskiemu (ówczesnemu komendantowi Bazaru), sytuację, prosząc go o rozkaz mobilizacyjny na piśmie. Faksymile rozkazu mobilizacyjnego dla powiatu śremskiego ułożył doktor Matuszewski a podpisane zostało przez Jana Chłapowskiego w Poznaniu w dniu 28 grudnia 1918 roku. 31 grudnia 1918 roku rano mieszkańcy miasta obudzili się już w polskim Śremie. Trudno opisać entuzjazm jaki zapanował w mieście. Potęgował go jeszcze widok nadciągających oddziałów powstańczych, dążących na pomoc Śremowi, który (już wolny) witał ich łopotem biało – amarantowych sztandarów a na murach widniały rozplakatowane odezwy, zawiadamiające o przejęciu władzy przez Polaków. 31 grudnia rano została naprędce utworzona Komisja do przejęcia miasta, koszar i materiałów wojennych na czele, której jako przedstawiciel Rady Robotniczo – Żołnierskiej stanął doktor Matuszewski.Rola doktora Matuszewskiego w wypadkach jakie po wybuchu Powstania w Poznaniu rozegrały się w Śremie uważana jest za szczególną. Jego umiejętnościom organizacyjnym i „dyplomatycznym” przypisać należy wyzwolenie miasta, w którym stacjonował silny garnizon niemiecki, bez rozlewu krwi.

Dwudziestolecie 1919 – 1939. Działalność polityczna.

Działalność doktora Matuszewskiego w rodzącym się państwie polskim (lata 1919 – 1939) podzielić można na kilka zasadniczych dziedzin. Doktor Matuszewski od czasów przedwojennych kontynuował swoją praktykę lekarską, nadal zasiadał w Radzie Miejskiej miasta Śrem oraz dyrektorował Bankowi Ludowemu w Śremie. W Polsce niepodległej doktor Seweryn Matuszewski udzielał się politycznie oraz w stowarzyszeniach kombatanckich, w efekcie stając się jedną z czołowych postaci na „arenie” życia społeczno – politycznego Śremu. Po ustąpieniu Niemców przejął kierownictwo szpitala wojskowego, przyczynił się do jego lepszego zorganizowania wewnętrznego i powiększenia ilości miejsc do kilkuset łóżek. W szpitalu tym pracował przez wiele lat. W 1919 roku awansował do stopnia lekarza majora. W maju 1921 roku bezterminowo urlopowany ze służby w Wojsku Polskim poświęcił się pracy lekarskiej. 11 listopada 1921 roku dr Matuszewski po raz kolejny został wybrany do Rady Miejskiej miasta Śrem. Były to drugie wybory jakie zostały przeprowadzone po odzyskaniu niepodległości po pierwszej wojnie światowej. Ówcześni gospodarze miasta rekrutowali się z kół miejscowej burżuazji i w wielu przypadkach byli to zasłużeni działacze i społecznicy, z okresu walki z pruskim zaborcą. Do nich właśnie należał dr S. Matuszewski. Stając na czele Rady Miejskiej doktor Matuszewski zasiadał w niej jako jeden z dwunastu członków i był jedyną osobą w Radzie posiadającą wykształcenie wyższe. 11 października 1925 roku dr Matuszewski ponownie został wybrany do Rady Miejskiej, z listy Narodowej Partii Robotniczej. NPR skupiała opozycję robotniczą i miała w Śremie w okresie międzywojennym znaczne wpływy polityczne. Dodać należy, iż wśród działaczy NPR przedstawiciele inteligencji jak ma to miejsce w przypadku doktora Matuszewskiego należeli do rzadkości. Po ukonstytuowaniu się Rady doktor Matuszewski ponownie został wybrany jej przewodniczącym, będąc obok doktora Ślebiody jedyną osobą posiadającą wykształcenie wyższe. Wybory do Rady Miejskiej w 1925 roku zostały poprzedzone licznymi wiecami. Doktor Matuszewski brał udział i przemawiał w jednym z nich zorganizowanych przez Narodową Partię Robotniczą, której był jednym z głównych działaczy i rzeczywistym członkiem w Śremie. NPR w Śremie została założona w 1920 roku i liczyła w sumie 36 członków. Od 1926 roku po rozłamie jaki nastąpił w Narodowej Partii Robotniczej w związku z przewrotem majowym należał do jej antysanacyjnego skrzydła (NPR Prawica). NPR Prawica ideologicznie zbliżona była do endecji i miała charakter zdecydowanie antysanacyjny. Na poziomie miasta Śrem NPR Prawica i NPR Lewica zgadzały się jedynie w kwestii potrzeby ściślej kontroli Magistratu, a zwłaszcza poczynań burmistrza Obera. Dzielił obie frakcje stosunek do obozu piłsudczykowskiego, lecz co ciekawe doktor Matuszewski zasiadał w miejscowej komisji organizacyjnej, która powołana została w celu ustalenia dokładnego programu akademii i poszczególnych części obchodów imienin marszałka Piłsudzkiego. Dnia 17 grudnia 1928 roku dr Matuszewski został wybrany do Rady Komunalnej Kasy Oszczędności, która dzieliła się na miejską i powiatową. Zasiadanie w Radzie Komunalnej Kasy Oszczędności w późniejszym okresie miało stać się powodem przewodu sądowego, w którym był świadkiem. Doktor Matuszewski jako przewodniczący dokonał zainaugurowania pierwszego posiedzenia Rady Miejskiej w 1929 roku. W 1929 roku doktor Matuszewski kandydował do Rady Miejskiej z listy Narodowej Partii Robotniczej i Zjednoczenia Zawodowego Polskiego, związanego z NPR Prawica. Wybory zostały poprzedzone wieloma wiecami, na których starano się przekonać potencjalnych wyborców i przy okazji eksponowano niedociągnięcia i porażki osób zasiadających w Radzie poprzedniej kadencji. W jednym z takich wieców zorganizowanych na Sali pana Glińskiego brał udział doktor Matuszewski jako działacz NPR Prawica.

Matuszewski dyrektorem Banku Ludowego w Śremie

Okres sprawowania funkcji dyrektora Banku Ludowego w Śremie przez dr Matuszewskiego, był dla niego ciężkim ze względu na to, iż państwo zatraciło swoją płynność finansową i niejednokrotnie budżet publiczny popadał w inflację. Tym problemom jak i wymianie walut musiał stawić czoła na poziomie Banku Ludowego doktor Matuszewski. Efektem kryzysu finansów z pierwszej połowy lat dwudziestych było uchwalenie przez Radę Nadzorczą Banku dla Zarządu i personelu gratyfikacji.W maju 1931 roku doktor Matuszewski odbył jedną z najważniejszych a udokumentowanych w swoim życiu podróży służbowych. Był to wyjazd do Ministerstwa Skarbu w roli dyrektora Banku Ludowego w Śremie. Celem wyjazdu było przeliczenie obligacji Pożyczki Państwowej rozpisanej w styczniu 1919 roku. W okresie, kiedy doktor Matuszewski był dyrektorem Banku Ludowego w Śremie z jego inicjatywy wymieniono centralne ogrzewanie oraz ufundowano tablicę pamiątkową poświęconą osobie Księdza Piotra Wawrzyniaka, którą umieszczono na fasadzie budynku Banku Ludowego w Śremie.

Działalność zawodowa i społeczna

Doktor Matuszewski w okresie międzywojennym podobnie jak w latach młodości był członkiem wielu organizacji, w których aktywnie się udzielał. Był między innymi: prezesem koła śremskiego Związku Weteranów Powstań Narodowych 1914 – 1919, vice prezesem Związku Oficerów Rezerwy, vice prezesem Koła dla Badań Historii Powstania Wielkopolskiego na miasto Śrem oraz prezesem Stowarzyszenia Rezerwistów i byłych Wojskowych w Śremie które zostało założone 21 grudnia 1930 roku. Celem towarzystwa było wychowanie moralne, towarzyskie i fizyczne ludności. Prezesował także Towarzystwu Robotników Chrześcijańskich. Doktor Matuszewski ponadto był: członkiem Wydziału Krajowego w Poznaniu oraz Wydziału Powiatowego w Śremie. Wybrany został na zastępcę przewodniczącego Sejmiku Powiatowego oraz zasiadał w radzie Szpitala Wojskowego w Śremie. Wchodził także w skład Komitetu Honorowego Związku Podoficerów Rezerwy Ziem Zachodnich Rzeczypospolitej Polskiej. Przez kilka ostatnich lat przed agresją niemiecką na Polskę w 1939 roku był także członkiem Wydziału Wojewódzkiego w Poznaniu. Ponadto przynależał i udzielał się w: Izbie Lekarskiej, Kasie Chorych, Czerwonym Krzyżu oraz Związku Spółdzielni Zarobkowych i Gospodarczych w Poznaniu. Działalność w tej organizacji potwierdza fakt uczestniczenia w Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu (Sejmiku) Związku Spółdzielni Zarobkowych i Gospodarczych, który odbył się dnia 4 marca w Poznaniu 1935 roku. W lipcu 1935 roku wszedł w skład zarządu Miejscowego Komitetu Powiatowego b. Straży Ludowej, którego zawiązanie miało miejsce na zebraniu organizacyjnym byłych członków Straży Ludowej. Zebranie organizacyjne obyło się 24 marca 1935 roku w Hotelu „Bazar” a zwołane zostało w celu utworzenia Komitetu Powiatowego byłej Straży Ludowej. Przemawiał na nim między innymi doktor Matuszewski. Doktor Matuszewski był także prezesem Rady Nadzorczej Spółdzielni Budowlanej „Zagroda”, celem której było współdziałanie z Komitetem Rozbudowy miasta Śrem. Był także prezesem Federacji Polskich Związków Obrony Ojczyzny, która w 1937 roku liczyła czterystu członków i w 20% reprezentowana była przez NPR. Fundacja ta korzystała z dotacji miasta Śrem. W latach 1925 – 1926 był skarbnikiem Wydziału Lekarskiego PTPN w Poznaniu, którego członkiem zwyczajnym był w latach 1907 – 1926. Dodać należy, iż wówczas wydział ten był jednym z najbardziej prestiżowych, działających przy PTPN. Od 1930 roku przewodniczył założonemu w dniu 25 kwietnia 1930 roku Komitetowi Rodzicielskiemu przy Państwowym Gimnazjum Generała Wybickiego w Śremie, co było prawdopodobnie związane z faktem, iż uczęszczali do niego synowie doktora Matuszewskiego. Społecznie udzielała się także żona doktora Matuszewskiego, która była między innymi: prezesem (chwilowo) a przez wiele lat członkiem i skarbnikiem Towarzystwa Czytelni Ludowych w Śremie, które posiadało własną bibliotekę i trudniło się wypożyczaniem książek i organizowaniem odczytów. Zofia Matuszewska była także prezeską i głównym działaczem Katolickiego Stowarzyszenia (Towarzystwa) Polek którego członkiniami były starsze panie a celem którego było krzewienie oświaty przez „pogadanki” i odczyty. Zasiadała w Komitecie Oświaty imienia Staszica, którego celem również było poszerzanie oświaty poprzez odczyty oraz była opiekunką generalną regionu pierwszego Radców Sierot. Zofia Matuszewska wspierała często różne przedsięwzięcia o charakterze charytatywnym, między innymi: wpłacała składki na cele PCK Komitetu Powiatowego oraz przekazywała okazjonalnie pomoc materialną (spodenki i czapeczki na święcone dla ubogich). W wieku 21 zaczął się także udzielać społecznie najstarszy syn doktora Matuszewskiego Zbigniew, który zasiadał w Komisji Rewizyjnej Akademickiego Oddziału Związku Strzeleckiego w Śremie i był przewodniczącym tejże Komisj Rewizyjnej. Doktor Matuszewski oprócz działalności politycznej, pracy zawodowej w funkcji lekarza i dyrektora Banku Ludowego w Śremie przyjmował także zaproszenia na spotkania różnego rodzaju organizacji, co związane było z faktem sprawowania funkcji przewodniczącego Rady Miejskiej jak i przynależności do wielu z nich. Doktor Matuszewski dnia 18 marca 1923 roku brał udział w nabożeństwie, defiladzie i pochodzie z powodu ustalenia granic wschodnich. Dnia 18 grudnia 1926 roku był uczestnikiem posiedzenia założenia Koła dla Badań nad historią Powstania Wielkopolskiego. Natomiast dnia 30 maja 1928 roku brał udział w zebraniu mającym na celu założenie w Śremie Towarzystwa Ligi Morskiej i Rzecznej a jako prezes Stowarzyszenia Rezerwistów i byłych Wojskowych w dniu 5 lutego 1932 roku brał udział w zebraniu, którego celem było zorganizowanie lokalnego Koła Floty Narodowej. Doktor Matuszewski wraz z żoną Zofią miał też być częstym gościem na balach charytatywnych organizowanych przez panią Sałacińską. Poza zajęciami związanymi z pracą lekarską, funkcjami Radnego Miejskiego i przewodniczącego Rady dyrektora Banku Ludowego w Śremie i innymi, które piastował doktor Matuszewski wspierał także akcję pomocy bezrobotnym, opiekując się bezinteresownie ich rodzinami. W życiu prywatnym był człowiekiem niezwykle pracowitym. Doktor Matuszewski pełnił wiele funkcji społecznych, ale nie czerpał z nich korzyści i żył oszczędnie.

18 października 1939 roku Niemcy aresztowali osiemnastu zakładników, wśród nich doktora Matuszewskiego za działalność patriotyczną. Najlepiej dramatyzm tamtej chwili oddają słowa Alicji Radomskiej, które brzmią następująco: „Dyrektor S. Matuszewski poszedł na pierwszy ogień. Nie darowano mu działalności patriotycznej, jego pracy przy organizacji Powstania Wielkopolskiego. Po trzech dniach pobytu w więzieniu prowadzono wszystkich zakładników na sąd. Idąc o godzinie ósmej rano do kościoła spotkałam czterech zakładników. Był między nimi doktor S. Matuszewski. Szedł powoli opierając się ciężko na lasce. Przystanęłam, wymieniliśmy spojrzenia… ostatnie spojrzenia. Pożegnałam ich znakiem krzyża”. Zginął 20 października 1939 r. i wraz z innymi ofiarami egzekucji został pochowany w mogile zbiorowej na cmentarzu przy śremskiej farze.

Znaczenie postaci

Rola doktora Matuszewskiego w wypadkach jakie po wybuchu Powstania w Poznaniu rozegrały się w Śremie uważana jest za szczególną. Jego umiejętnościom organizacyjnym i „dyplomatycznym” przypisać należy wyzwolenie miasta, w którym stacjonował silny garnizon niemiecki, bez rozlewu krwi.

Doktor Matuszewski odznaczony został między innymi: Medalem Niepodległości, Krzyżem Niepodległości i Złotym Krzyżem Zasługi, który otrzymał dnia 26 czerwca 1939 od władz państwowych za wybitną działalność na polu spółdzielczości rolniczej i szczególne osiągnięcia w pracy zawodowej .22 lipca 1978 roku w związku z sześćdziesiątą rocznicą Powstania Wielkopolskiego, na uroczystej sesji Miejsko – Gminnej Rady Narodowej w Śremie na wniosek Zarządu miejscowego koła ZBOWiD, jednogłośnie uchwalono nazwać imieniem doktora Seweryna Matuszewskiego ulicę w mieście, w którym żył i dla którego poświęcił to co człowiek może najcenniejszego oddać, czyli własne życie.

Od 2003 roku dla upamiętnienia wielkiego obywatela miasta oraz czołowego działacza Bractwa Kurkowego w Śremie, decyzją zarządu bractwa organizowany jest doroczny turniej strzelecki o „Memoriał dr Seweryna Matuszewskiego”.

Bibligrafia

* Słownik Biograficzny Śremu

* Matuszewska Zofia, Doktor Seweryn Matuszewski

* Wiadomości Śremskie (1928 – 1930) Kurier Śremski (roczniki)

* A. Czubiński, B. Polak, Słownik biograficzny

* D. Kęszycki, Wspomnienia…

* Dzieje Śremu po red. Stefana Chmielewskiego

* Praca magisterska Krzysztof Domian, Doktor Seweryn Matuszewski. Próba biografii

* Wykład dr Danuty Płygawko, Muzeum Śremskie, 18.XII.2012 r.

* Wywiad z Alicją Radomską, Tygodnik Ziemi Śremskiej, 1993 r.

* Informator Powiatu Śremskiego, 1932 nr 8

* Dzieje Śremu pod red. Stefana Chmielewskiego, Warszawa – Poznań 1972

* K. Zastawny, Doktor Seweryn Matuszewski

* Barbara Jahns,Tradycje Sokoła Wielkopolskiego, Śrem 1994

* Wybitni – Seweryn Matuszewski Film zrealizowany przez Muzeum Śremskie i lokalną

telewizję TV RELAX w 2012. (fragment filmu udostępniony przez lokalną telewizję).

Dr-Seweryn Matuszewski Wykład dr Danuty Płygawko

http://tvrelax.pl/extra/kategoria/dokument/4524-dr-seweryn-matuszewski-wyklad-dr-danuty-plygawko.html