Pochodzenie
Stanisław Kaszyński ur.16 czerwca 1903 r. w Brudzewie z ojca Andrzeja i matki Marianny z Głębowskich. Korzenie rodu Kaszyńskich sięgają prawdopodobnie księżnej twerskiej Anny Kaszyńskiej, wywodzącej się z potężnej dynastii Rurykowiczów. Udokumentowane dzieje rodu sięgają XVIw. Za wielkopolskie gniazdo rodu Kaszyńskich uważany jest Brudzew, skąd pochodzi nasz bohater.
Lata młodzieńcze
Po uzyskaniu średniego wykształcenia (tzw. małej matury) przez jakiś czas pracował jako urzędnik w Babiaku, gdzie poznał swoją przyszłą żonę, Karolinę Posłowską. Jej rodzice byli w tym czasie właścicielami restauracji. Po jakimś czasie przeprowadził się do Chełmna nad Nerem.
Rodzina
W 1929r. poślubił Karolinę Posłowską, która była kobietą wykształconą (ukończyła gimnazjum w Warszawie). Mieli czworo dzieci: Zbigniewa, Barbarę, Marię i Stanisława-urodzonego już po rozpoczęciu wojny. Mieszkali w tym czasie w mieszkaniu służbowym w Chełmnie.
Etapy działalności
Praca w urzędzie
Stanisław Kaszyński pracował w samorządzie gminy wiejskiej Chełmno w charakterze pisarza gminnego już w roku 1928. W tym czasie wójtem był Stanisław Biskupski, a w skład samorządu wchodziło 12 radnych.
Działalność społeczna
Stanisław Kaszyński był uznanym w otoczeniu działaczem społecznym, organizatorem wielu akcji oraz inicjatorem wielu przedsięwzięć na rzecz społeczności lokalnej. Był komendantem miejscowej Straży Pożarnej. Stworzył amatorski zespół teatralny, w którym również czynnie się udzielał. Brał czynny udział w licznych imprezach,uroczystosciach z okazji obchodów świąt narodowych. Odbywały się one zazwyczaj w przypałacowym parku. Rozpalano wtedy ogniska,oglądano występy oraz słuchano przemówień przygotowywanych między innymi przez Stanisława Kaszyńskiego. Według ludności był on jednym z najbardziej wykształconych i uczynnych mieszkańców. Chełmno nad Nerem – materiał filmowy przygotowany przez zespół w składzie: M. Matusiak, W. Chruścińska, N. Błaszkiewicz, J. Jarnecki, D. Zawadzki pod opieką Anety Bryl
Okres wojenny
W czasie okupacji hitlerowskiej Chełmno należało tak jak dziś do powiatu kolskiego. Władzę nad miejscowością sprawowali Niemcy. Stanisław Kaszyński dalej pracował jako urzędnik w dawnej siedzibie gminy. Jesienią 1941 r przybyło gestapo, które zajęło się budową ośrodka przeznaczonego do zbiorowej eksterminacji ludności żydowskiej. Ośrodek ten zaczął działać od grudnia 1941 r. Część ludności wysiedlono,w tym rodzinę Kaszyńskich, którzy zamieszkali pod lasem u państwa Adamczyków. W dotychczasowych pomieszczeniach urzędu gminy zamieszkała załoga ośrodka. Pierwszy transport Żydów dotarł do Chełmna 8 grudnia 1941 r. Następnie pojawiały się kolejne, liczne transporty wywożonych z gett z Kraju Warty i Łodzi . Chociaż zbrodnię trzymano w tajemnicy, to ludzie i tak wiedzieli co dzieje się w pałacu. W miejscowości słyszane były przeraźliwe krzyki więźniów oraz czuć było swąd palonych w lesie rzuchowskim ludzkich ciał. W pierwszym okresie działania obozu udało się zbiec kilku więźniom i wieści o zbrodniach hitlerowskich zostały potwierdzone przez naocznych świadków. Tu po raz pierwszy jako masowego sposobu likwidacji ludzi, Niemcy użyli samochodów – komór gazowych. Link do filmu o samochodzie – komorze gazowej. W takich okolicznościach Stanisław Kaszyński, który według pewnych źródeł współpracował z państwem podziemnym (AK; ZWZ) podjął próby poinformowania opinii światowej o akcji eksterminacji Żydów. Według różnych źródeł nasz bohater pisał listy informujące o zbrodniczych działaniach Niemców. Jeden z takich listów miał być przekazany za pośrednictwem przyjaciela Kaszyńskiego, który zajmował się ogrodnictwem do pewnej instytucji w Łodzi. Pismo zostało jednak przejęte przez Niemców (w.g zeznań świadków po wcześniejszym donosie osoby, która dobrze znała Kaszyńskiego i była mu przjacielem). Dokładnie nie wiadomo, co działo sie ze Stanisławem Kaszyńskim po jego aresztowaniu w dniu 31.01.1942r. Później widziano go jak był prowadzony pod eskortą od pałacu w stronę kościoła. Zginął od strzałów z broni załogi obozu, prawdopodobnie podczas próby ucieczki w wądole obok kościoła. Zeznania świadków potwierdzają, że ciało zamordowanego Kaszyńskiego zostało przeniesione przez kilkoro Polaków, wyznaczonych przez funkcjonariuszy SS, na pożyczonej z pobliskiego gospodarstwa drabinie, na ogrodzony wysokim płotem teren pałacu. Dalej nie wiadomo co stało się z ciałem. Przypuszcza się, że razem z pozostałymi ciałami więźniów obozu zostało wywiezione do pobliskiego lasu i tam zakopane lub spalone. Cichy bohater – Stanisław Kaszyński – materiał filmowy opracowany przez zespół w składzie: M. Matusiak, W. Chruścińska, N. Błaszkiewicz, J. Jarnecki, D. Zawadzki pod opieką Anety Bryl.Ustalenie dokładnej daty śmierci okazało sie niemożliwe. W późniejszym czasie, na wniosek rodziny opiekującej się dziećmi nieżyjących Stanisława i Karoliny Kaszyńskich, Sąd Grodzki w Kole ustalił umowną datę jego śmierci na 28 lutego 1942r,godz 24:00.Zło w Chełmnie – film reporterów TVN
Znaczenie postaci
Losy naszego bohatera wiążą się nierozerwalnie z tysiącami ofiar, które pochłonął b/niemiecki obóz zagłady w Chełmnie. Niewinne dzieci, znani i doceniani oraz zwykli prości ludzie ginęli w płomieniach pieców krematoryjnych. Ogrom ludzkich tragedii i jeden człowiek, który postanowił walczyć z obojętnością. Kochający ojciec i mąż, wykształcony i uczciwy człowiek, sprzedany przez przyjaciela. Oddał swoje życie w walce o poszanowanie godności człowieka. Jego bohaterski czyn powinien być wzorem na to, jak nie zatracić człowieczeństwa w obliczu działań zmierzających do uprzedmiotowienia i upodlenia jednostki ludzkiej. Ówcześni mieszkańcy Chełmna i okolic bardzo szanowali pana Kaszyńskiego. Ci, którzy żyją do dziś, wspominają jego odwagę i tragedię jego rodziny. Ludzie w większości wolą jednak nie wracać wspomnieniami do tamtych czasów, aby jak twierdzą-nie rozdrapywać ran. Być może ze wstydu, że przyglądali się biernie lub co gorsza oni sami lub ich bliscy odnosili wymierne korzyści materialne za odwracanie oczu od ogromu ludzkiej tragedii. W niektórych przypadkach zachowanie takie znalazło przełożenie na duże majątki powstałe tuż po wojnie. Tutaj dotykamy odrębnej historii-historii żydowskiego złota nazywanego na tych terenach ,,żółtym”. Stanisław Kaszyński stracił życie próbując mówić za tych, którym tę możliwość w sposób okrutny odebrano. Straciła też życie jego żona,która pragnęła tylko wyjaśnić, gdzie Gestapo przetrzymuje jej męża i jakie ciążą na nim zarzuty. Dzieci Państwa Kaszyńskich zostały przekazane na wychowanie róznym członkom rodziny bliższej i dalszej. Rodzeństwo rozdzielono. Śmierć naszego bohatera oraz los jego żony, później dzieci miał być ostrzeżeniem dla każdego, kto zdecyduje się na jakąkolwiek pomoc więźniów w obozie. Jak się potem okazało było to skuteczne posunięcie. Później nikt z okolicznej ludności nie podjął już podobnej próby. Obóz pochłonął tysiące istnień ludzkich…