Pochodzenie

Edukacja i „młodość”

Uczęszczał do szkół w Poznaniu. Od 1921 do 1933 r. uczył się początkowo w prywatnej szkole wstępnej, a później w Gimnazjum im. Adama Mickiewicza. W Poznaniu także ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza (1933-1937).

W Szkole Podchorążych we Włodzimierzu Wołyńskim odbywał dwuletnią służbę wojskową. Chciał pomagać innym ludziom, zaczął więc kształcić się w tym kierunku. W 1938 r. rozpoczął aplikację adwokacką w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie. W czasie II wojny światowej w 1941 r. zdał egzamin sędziowski.

Etapy działalności

Etap pierwszy – działalność na rzecz Ojczyzny w czasach II wojny światowej

Kiedy w 1939 r. wybuchła wojna, wziął udział w tzw. kampanii wrześniowej. Walczył w 7. Dywizjonie Artylerii Konnej Wielkopolskiej. Wkrótce dostał się do niewoli radzieckiej. Sowieci umieścili go w obozie w Szepietówce, skąd uciekł po kilku dniach. W Warszawie, do której się udał znalazł zatrudnienie w sądzie. Rozpoczął także działalność konspiracyjną. Najpierw należał do Służby Zwycięstwu Polski, później Związku Walki Zbrojnej, a następnie do Armii Krajowej. W tej organizacji pełnił funkcję oficera Komendy Głównej. Zajmował się wykrywaniem sprawców kradzieży mienia wojskowego oraz zabezpieczaniem dowodów dla Wojskowego Sądu Specjalnego. Był też kurierem na „trasie budapesztańskiej”.

W 1944 r. brał udział w Powstaniu Warszawskim (m.in. ochraniał „cichociemnych” i zabezpieczał zrzuty aliantów). Niestety, po upadku powstania dostał się do niewoli niemieckiej i został uwięziony w obozie jenieckim Stalag XIB w Fallingbostel. Po oswobodzeniu przez aliantów nadal działał na rzecz ojczyzny. Był odpowiedzialny za kompanię wartowniczą pilnującą brytyjskich magazynów i obiektów wojskowych oraz pełnił funkcję sędziego polowego 1. Dywizji Pancernej dowodzonej przez gen. Stanisława Maczka.

Etap drugi – działalność od okresu powojennego do upadku komunizmu

Po zakończeniu wojny osiedlił się w Hamburgu w Niemczech. Komunistyczne władze Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej uznały, że mecenas Orliński jest osobą niebezpieczną i pozbawiły go obywatelstwa polskiego. W 1947 r. stał się bezpaństwowcem, ponieważ nie przyjął obywatelstwa niemieckiego. Jego aktywność w środowiskach polonijnych obejmowała różne formy działania. Był przedstawicielem rządu emigracyjnego (Rząd Rzeczpospolitej Polskiej na Uchodźstwie) na Niemcy do 1990 r. Pełniąc funkcję kuriera rządowego, wielokrotnie przekraczał potajemnie granice ojczyzny. Jako adwokat pomagał wszystkim potrzebującym, w szczególności rodakom. Przez wiele lat przewodził Stowarzyszeniu Polskich Kombatantów w Niemczech, hamburskiemu oddziałowi Związku Polaków „Rodło”, Związkowi Byłych Żołnierzy Armii Krajowej.

Oficjalnie przyjechał do kraju dopiero w 1990 r. Asystował wtedy Prezydentowi RP na Uchodźstwie Ryszardowi Kaczorowskiemu, w uroczystości przekazania insygniów prezydenckich II RP nowo wybranemu Prezydentowi III RP – Lechowi Wałęsie.

Działalność filantropijna

Broniwój-Orliński był wielkim patriotą i człowiekiem o dużej wrażliwości. Tak pisał o sobie w jednym z listów: „Ponieważ wszystko w moim życiu przyjmuję, przeżywam i doświadczam trochę głębiej, a może i inaczej, stąd moja głęboka miłość do Boga, Człowieka i Ojczyzny oraz całego Anioła Stworzenia. Stąd też moja głęboka potrzeba spłacania długu wdzięczności za ten otrzymany dar.” Inna wypowiedź świadczy o jego hojności: „Ja nie mam dzieci. Dlatego wszystko daję Polsce. To moje jedyne dziecko”. Mecenas przekazał majątek swojego życia narodowi polskiemu, uczynił też wiele dobrego dla Ojczyzny oraz innych ludzi. Jego darowizny znajdują się m.in. na Jasnej Górze w Częstochowie, w Poznaniu, Warszawie, Gdańsku, Ostrowie Wielkopolskim i Antoninie. Szczególnym darem tego wrażliwego człowieka był fabrycznie nowy wysokiej klasy fortepian koncertowy firmy Steinway & Sons (o wartości 160 tys. marek niemieckich), który przekazał Pałacowi Myśliwskiemu Książąt Radziwiłłów w Antoninie 27 maja 1999 r. W środku instrumentu umieszczona została następująca informacja: „W jubileuszowym roku śmierci Wielkiego Polaka Fryderyka Chopina z czcią, miłością dla Narodu Polskiego instrument ten Ziemi Wielkopolskiej ofiaruję”. Mecenas w sposób szczególny upodobał sobie muzykę słynnego pianisty. Fortepian do dzisiaj służy pogłębianiu kultury muzycznej Polaków.

Śmierć bohatera

Śmierć mecenasa nastąpiła w symbolicznym dla Polaków dniu Święta Niepodległości. Dnia 11 listopada 2006 r. Orliński w towarzystwie konsula generalnego RP w Hamburgu – Jana Granata i dyrektora Polskiej Misji Katolickiej w Hamburgu – księdza prałata Jana Śliwińskiego wyruszył do Ambasady RP w Berlinie na uroczystości z okazji rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Nie zdążył wziąć w nich udziału, ponieważ w drodze dostał udaru mózgu. Przetransportowano go do szpitala w Berlinie, niestety po kilku godzinach zmarł. Zwłoki zostały przewiezione do Polski i pochowane na Starym Cmentarzu przy ul. Wrocławskiej w Ostrowie Wielkopolskim. Pogrzeb miał miejsce 2 grudnia 2006 r.

Odznaczenia i tytuły, znaczenie postaci

Wincenty Julian Broniwój-Orliński został uhonorowany licznymi odznaczeniami: Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Komandorskim z gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasług z Mieczami, Krzyżem Armii Krajowej, Medalem Wojska Polskiego, Krzyżem za Wojnę Obronną 1939 Roku, Krzyżem Federacji Światowej Stowarzyszenia Polskich Kombatantów, Krzyżem Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Kanadzie. W czasie Powstania Warszawskiego walczył w stopniu podporucznika, po wojnie otrzymał nominację na stopień kapitana.

Mecenas otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Ostrowa Wielkopolskiego (31 sierpnia 1999 r.) oraz Honorowego Obywatela Gminy Przygodzice (11 listopada 1999 r.). W Ostrowie pomiędzy ulicami Kaliską a Jerzego Ofierskiego znajduje się rondo, które nosi nazwę Wincentego Broniwój-Orlińskiego.

Liczne odznaczenia i tytuły honorowe świadczą o wielkich zasługach tego nie dość znanego powszechnie Polaka. Poznając jego wszechstronną działalność w czasie długiego życia, lepiej rozumiemy pojęcie patriotyzmu. Wincenty Julian Broniwój-Orliński może być dla nas wzorem godnym naśladowania.

Źródła:

– Radziszewski Edmund, Wincenty Julian Broniwój-Orliński (31.12.1913-11.11.2006), Przygodzickie Wieści Gminne, 2006, nr 3 (45).

– Radziszewski Edmund, Fortepian dla Antonina, Przygodzickie Wieści Gminne,1999, nr 1.

– Radziszewski Edmund, Honorowi obywatele gminy, Przygodzickie Wieści Gminne,1999, nr 3.

– http://www.powiat-ostrowski.pl/artykul/2722

– http://wlkp24.info/wspomnienie/38,broniwoj-orlinski.html

– www.rc.fm/polityczne/rondo-przy-galerii-ma-nazwe.html

– http://www.ostrow-wielkopolski.um.gov.pl/miasto/aktualnosci/9689-znicze-w-rocznice-70-rocznice-wybuchu-powstania-warszawskiego

-https://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=2&cad=rja&uact=8&ved=0CCYQFjAB&url=http%3A%2F%2Fwww.ostrow-wielkopolski.um.gov.pl%2Fmiasto%2Fhistoria-i-tradycje%2Fhonorowi-obywatele-miasta%2F107-miasto%2Fhistoria-i-tradycje%2Fhonorowi-obywatele%2F149-wincenty-julian-broniwoj-orlinski&ei=7bSRVM6mLoq9ygPRr4CwDA&usg=AFQjCNHbOL8TJ6Um2WsNPw5XMs8CXJr_kQ

– https://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=8&cad=rja&uact=8&ved=0CEUQFjAH&url=http%3A%2F%2Fwww.archiwum.wyborcza.pl%2FArchiwum%2F1%2C0%2C4801004%2C20070115PO-DLO%2CWincenty_Julian_BroniwojOrlinski%2C.html&ei=7bSRVM6mLoq9ygPRr4CwDA&usg=AFQjCNGA5PaXaRaNcauBm4dLEag-dgRCiA