Wojciech Kosiński

Pochodzenie

Wojciech Kosiński urodził się w Kotlinie 30 marca 1897 r. Był synem Ignacego i Jadwigi z domu Kapuścińskiej. Miał dziesięcioro rodzeństwa. Rodzice Wojciecha mieszkali w Kotlinie w małym budynku przy ul. Krótkiej (obecnie ulica Kapitana Sobczaka). Ojciec pracował jako krawiec, matka natomiast zajmowała się gospodarstwem domowym. W domu rodzinnym kultywowano tradycje narodowe, uczono wierszy i pieśni patriotycznych, a także opowiadano o historii Polski. Duży wpływ na ukształtowanie młodego Wojciecha miał również ówczesny proboszcz i wybitny patriota ks. Stanisław Rymarkiewicz.

Edukacja

Wojciech Kosiński uczęszczał do Szkoły Powszechnej w Kotlinie, a po jej ukończeniu naukę kontynuował w Seminarium Nauczycielskim w Koźminie.

Działalność patriotyczna

Strajk w kotlińskiej szkole (4.04.-17.06.1907 r.)

Po raz pierwszy jego patriotyczna postawa ujawniła się w czasie strajku szkolnego w 1907 roku, kiedy to dzieci ze szkoły w Kotlinie, zachęcone strajkami we Wrześni i w Pleszewie oraz pod wpływem „Roty” Marii Konopnickiej, postanowiły walczyć o niepodległość swojej Ojczyzny. Strajk rozpoczął się 4 kwietnia, gdy na lekcji nauczyciela Leona Zalewskiego dzieci nie powiedziały pozdrowienia ani modlitwy po niemiecku, za to po polsku wygłosiły „Ojcze nasz”. Strajk zakończył się 17 czerwca 1907 r. Przez cały czas jego trwania dzieci były bite i zatrzymywane w szkole przez wiele godzin.

Powstanie Wielkopolskie

W marcu 1916 r. został powołany do wojska pruskiego i przeszedł szkolenie jako telegrafista. Kiedy 27 grudnia 1918 roku wybuchło Powstanie Wielkopolskie, Wojciech zdezerterował z wojska, by walczyć w szeregach powstańczych. W Poznaniu brał udział w walkach o zdobycie dworca kolejowego, następnie walczył pod Rawiczem i Zbąszyniem oraz w okolicach Jarocina. Po zakończeniu Powstania Wielkopolskiego powrócił do Poznania. Tam od 1919 roku pogłębiał swoje wyszkolenie radiotelegraficzne.

Powstania śląskie 1919, 1920 i 1921

W czasie I i II powstania śląskiego działał jako łącznik między oddziałami powstańczymi a Wielkopolską. Na początku 1921 r. zgłosił się ochotniczo do akcji przygotowawczej do III powstania śląskiego. Przeszedł wraz z innymi ochotnikami trasę przez Koluszki, Częstochowę i Będzin. 3 maja 1921 r, przekroczył Czarną Przemszę i włączył się czynnie w działania powstańcze. Został przydzielony do Grupy Wschodniej, do V radiostacji pod dowództwem porucznika Rościszewskiego. Z powstania śląskiego powrócił do Grudziądza, gdzie w sierpniu 1921 r. został zwolniony z wojska i podjął pracę jako nauczyciel w Borku Wielkopolskim.

Miał dobry kontakt z dziećmi i młodzieżą. Organizował dla swoich uczniów wycieczki rowerowe i prowadził teatr. Mimo że mieszkał w Borku Wielkopolskim, bardzo często przyjeżdżał do Kotlina. Tu również lubił spotykać się z młodymi ludźmi. Był lubiany przez młodzież, zarówno w Borku Wielkopolskim, jak i w Kotlinie.

II wojna światowa

Po wybuchu II wojny światowej Wojciech Kosiński zorganizował grupę oporu działającą w Kotlinie i okolicy. Rozbroiła ona kilku miejscowych Niemców, przygotowanych do dywersji na obszarze swego zamieszkania i oddała ich w ręce polskiego wojska. Po wkroczeniu wojsk niemieckich Wojciech wraz z innymi, m. in. z Wincentym Krupczyńskim, który później został mężem jednej z jego sióstr, ukrywał się w swoim rodzinnym domu w Kotlinie. Jednak po kilku dniach, wobec szybkiego opanowania terytorium Polski przez Niemców, grupa oporu musiała się rozwiązać. Wtedy Wojciech Kosiński podjął się pracy w konspiracji i przez cały okres wojny prowadził tajne nauczanie w Kotlinie i w pobliskich Magnuszewicach.

Okres powojenny (1945 – 1976)

Po wojnie Wojciech Kosiński wrócił do pracy w Szkole Podstawowej w Borku Wielkopolskim. Prowadził tam bardzo intensywną działalność wychowawczą z młodzieżą. Organizował harcerstwo, kolonie i obozy wędrowne dla dzieci, tworzył kółka zainteresowań. Przez wiele lat kierował w Borku amatorskim teatrem, z którym odwiedził wiele wielkopolskich miejscowości. Utrzymywał też kontakty z Polakami mieszkającymi w Niemczech, organizował dla ich dzieci kolonie w Polsce, doskonaląc przy tym ich znajomość ojczystej mowy i kultury. Przez cały okres pracy w Borku Wielkopolskim związany był z rodzinnym Kotlinem. W każdej wolnej chwili przyjeżdżał tu do swojego siostrzeńca Stanisława Szymczaka. Organizował tutaj również spotkania z młodzieżą.

W 1957r. przeszedł na zasłużoną emeryturę i na stałe osiedlił się w Kotlinie. Nadal był aktywny społecznie i zawodowo. Będąc na emeryturze przez wiele lat uczył dzieci języka niemieckiego w Szkole Podstawowej w Kotlinie.

Uchwałą Rady Państwa z 6 lipca 1971 r. za udział w powstaniach śląskich został mianowany na stopień podporucznika,

Zmarł 13 marca 1976 r. w Kotlinie i został pochowany na miejscowym cmentarzu.

Ordery i odznaczenia

Wojciech Kosiński za zasługi w obronności państwa polskiego oraz za udział. W walkach o niepodległość Polski otrzymał następujące odznaczenia:

– Uchwałą Rady Państwa z dnia 27 sierpnia 1957 r. odznaczony został WIELKOPOLSKIM KRZYŻEM POWSTAŃCZYM za udział w Powstaniu Wielkopolskim

– Rozkazem z dnia 22 lipca 1945 roku Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego nadana została ODZNAKA GRUNWALDZKA za udział w walce zbrojnej z Niemcami w latach 1939 – 1945

– Uchwałą Rady Państwa z dnia 12 października 1966 roku odznaczony został KRZYŻEM KAWALERSKIM ORDERU ODRODZENIA POLSKI za udział w walkach o niepodległość Polski

– Uchwałą Rady Państwa z dnia 23 marca 1973 roku odznaczony został ŚLĄSKIM KRZYŻEM POWSTAŃCZYM za udział w walkach w powstaniach śląskich

– Za całokształt pracy zawodowej, zaangażowanie w przekazywaniu wiedzy Uchwałą Zarządu Głównego Związku Nauczycielstwa Polskiego z dnia 24 czerwca 1974 roku odznaczony został ZŁOTĄ ODZNAKĄ ZNP

Wpływ działalności Wojciecha Kosińskiego na wielką historię

Wojciech Kosiński przyczynił się do odzyskania niepodległości Polski. Walczył nie tylko o wolność Ojczyzny w Powstaniu Wielkopolskim czy w powstaniach śląskich, ale także o jej kulturę, język, historię i tradycję.Pokazał nam, co to znaczy być prawdziwym patriotą i Polakiem. Odznaczenie Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski było największym uznaniem dla Wojciecha Kosińskiego za działalność i walkę o dobro Polski.

Znaczenie postaci

Postawa Wojciecha Kosińskiego wpłynęła na życie wielu ludzi. To on zachęcał swoich kolegów, aby tak jak inni uczniowie we Wrześni, czy w Pleszewie rozpoczęli strajk przeciwko germanizacji. Pokazał jak trzeba walczyć o niepodległość Ojczyzny, jak nie dawać za wygraną i się nie poddawać. Pokazał nam jak kochać Polskę i jak ją szanować. Dla mieszkańców Kotlina jego działalność jest powodem do dumy i wzorem do naśladowania. Dla uczczenia pamięci tego wielkiego Polaka nazwano jego nazwiskiem drugą co do wielkości ulicę Kotlina.

Źródła:

Grala Janina, Powstańcy wielkopolscy Ziemi Kotlińskiej, Kotlin 2008.

Historia Kotlina i jego mieszkańców, pod red. Ireneusza Olszewskiego, Kotlin 2006.

Wywiad z panem Stanisławem Szymczakiem, siostrzeńcem Wojciecha Kosińskiego

Wykorzystano materiały z Izby Pamięci Szkoły Podstawowej im. Marii Konopnickiej w Kotlinie

Platforma edukacyjna